Фикх маселелери

Сүйүктүү Пайгамбарыбыз Мухаммад (саллаллааху алайхи ва саллам) эртерээк ооз ачууга шарттарды түзчү эле.

Бир адамдын: «Мен үйдүн ичинде отурган элем. Алигиче ооз бекитүү убактысы бар экенине ишенген болчумун. Мен бир нерсе ичип, орозого ниет кылдым. Бир аздан кийин бирөө аркылуу жарык тараганын малымдадым. Мен эмне кылайын?» – деген суроосу коюлду. Азирети Имам Махдий (алайхиссалаам): «Ошондой жагдайда анын орозосу болду. Кайрадан орозо кармоонун кажети жок. Анткени, ал абдан этият

Саарлык тамакты ичпей орозо кармоодо береке болбой калат. Туура, керек болгондо жана кандайдыр бир себептен улам саарлык тамакты ичпей да орозо кармаса болот.

Эгер саарлыкта ден-соолугу жайында болсо, орозо кармаш керек.

Саарлык тамакты ичүү – бул сүннөт, зарыл же важиб эмес.

Орозо кармоого ниет таң атыштан мурунураак кылыш керек. Ооба, эгер кандайдыр бир себеп болсо, мисалга, ал бүгүн Рамазан айы башталганын билбей калды же уктап калды, эртең менен туруп, бүгүн орозо бар экенин билсе, ж. б. ошондой учурда, эгер таң аткандан кийин эч нерсе жебеген болсо, түшкү маалдан мурунураак ошол күнкү орозого ниет кылса болот.

Убада кылынган Масийх жана Махдий (алайхиссалаам)дын II Халифасы Азирети Мырза Башируддин Махмуд Ахмад (разияллааху анху) мындай деп айткан: «Орозо үчүн ниет кылуу зарыл. Ниетсиз сооп жок. Ниет жүрөктүн каалоосунун аты. Чыгыштагы мейкиндикте түштүк-түндүк караңылык актыктан ажырамайынча жеп-ичүүгө уруксат бар. Эгер киши этият болсо жана кийинчерээк кимдир бирөө: «Актык ачыкка чыккан болчу», – деп айтса да,

Кандайдыр бир чыныгы себепсиз же майда-чүйдө нерселерди шылтоолоп Рамазан орозолорун кармабоо – дурус эмес. Эгер кимдир бирөө чыныгы себепсиз Рамазандын бир эле орозосун таштаса, эгер кийинчерээк өмүр бою да ошол орозонун ордуна орозо кармаса да, анын ордун толуктай албайт жана ошол катаны оңдой албайт.

Атайылап жеп-ичүү жана жыныстык катнашуудан орозо бузулат. Клизма коюу, укол алуу жана атайылап кусуу жолу менен да орозо бузулат.

Курма, сүт жана суу менен ооз ачуу – бул сүннөт.

Күн баткан соң, бир-эки мүнөттүн ичинде ооз ачыш керек. Табияттан тышкары кечиктирүү дурус эмес.

Күн батып, түн кирээрде ооз ачкыла. Жарым түндө туруп, саарлык тамакты жеп алып же саарлык тамакты жебей орозо кармоо сүннөткө шайкеш келбейт. Чыныгы береке – бул сүннөттү ээрчүү. Тагыраак айтканда, Багымдаттан мурунураак бир аз жеп-ичкен соң орозого ниет кылуу керек.

Орозо кармоону каалаган киши сөзсүз орозого ниет кылуу керек.

Рамазан айынын айы көрүнмөйүнчө орозо кармабагыла. (Сахих Бухарий, Китаабус-саум)

Рамазан айынын орозолору ар бир жашы жеткен, аң-сезими бар, ден-соолугу чың, мусапыр эмес мусулман эркек жана аялга парыз. Мусапыр жана оорукчан киши ушул айдагы кармалбай калып кеткен орозолорду башка күндөрдө кармаса болот.

Рамазан айын Алла Таала бир олуттуу (маанилүү) жана берекелүү ай деп айткан. Кураани Карим ушул эле айда түшө баштаган.

Курани Карим менен хадистерде ар түрдүү орозолордун баяны кезигет. Маселен: Парыз орозолору, Нафл орозолору.

Орозо эң байыркы диндерде да бар болгон ибадат. Мусулмандар эртең менен тамактанып, орозо кармашат, ал эми Китеп ээлери саар маалында тамак ичишпейт. Ошондой эле хиндилер өзүнүн орозосунун учурунда бир аз жеп-ичип алышат, ага карабастан алардын орозосу бузулбайт.

Орозо – Ислам ибадаттарынын экинчи олуттуу негизи же тиреги. Орозо ушундай ибадат: андан напсинин маданияттуулугу, реформаланып-оңолуусу жана сабырдуулукка тарбиялануусу көздөлөт.

Эгер Сажда кылына турган жер таза болсо, анда намаз боло берет.

Кийимим таза эмес деп күмөн санаган адамдын намазы боло берет.

Уят жерине кол тийгизүү менен даарат бузулбайт. Уят жери дагы дененин эле бөлүгү эмеспи. Ошондуктан, бул хадис ишенимдүү эместей көрүнөт.

Ооруган адамдын үзгүлтүксүз жел чыгуусу анын дааратын бузбайт.

Убада кылынган Масийх жана Махдий (алайхиссалаам)дын байпагына кенедей да тешик пайда болуп калганда, дароо аны алмаштырып салчу.

Жүн маасыларына да Масх тартуу дурус.

Убада кылынган Масийх жана Махдий (алайхиссалаам) абдан бапестөө менен даарат алчу. Ар бир мүчөнү үч жолу жуучу, башынын алдыӊкы бөлүгүнө гана Масх тартчу.

Хадистерде кезиккен мазхаб эле биздин мазхабыбыз. Эгер баланча жаныбар түшсө, мынчалык челек, эгер баланча айбан түшсө, мынчалык челекти алып таштагыла деген маселеге келе турган болсок, биз аны билбейбиз жана ага жараша амал да кылбайбыз.

Кир көлдүн суусу жакшы болбойт, аны менен даарат алып, намазды окубаш керек.

Мына ушундай суу адамдар саламаттыгы жана ден-соолугуна заыяндуу, аны колдонуудан сак болуу керек.

Албетте, буттарды жууш зарыл. Биз үзгүлтүксүз Пайгамбар хадистеринин негизинде байкап көрсөк, Сүйүктүү Пайгамбарыбыз Мухаммад (саллаллааху алайхи ва саллам)дын өз буттарын жуугандыгы далилденет.

Намазды аткарууда жана даарат алууда медициналык пайдалары да бар. Табыптар эгер бирөө күндө бетин жуубаса, анда көздөрү ооруп калат. Бул «нузулул-маа» деген оорунун башталышы жана андан көптөгөн оорулар пайда болот.

Алла Тааланын эӊ кичүү деп көрүнгөн буйруктары да текке кетпейт жана аларды аткаруу менен да күнөөлөр жок болот. Ошондуктан, даарат жана тазалык тууралуу буйрукту да аткаруу керек.

Ооба, албетте. Тышкы тазалык ички тазалыкка жардамчы жана көмөкчү болот. Эгерде адам аны таштаса жана дааратканага баргандан кийин да тазаланбаса, анда ички тазалык ага жакын да келбейт. Ошондуктан, билип койгула, ички тазалык үчүн тышкы тазалык шарт болуп саналат.

Ооба, азан чакырылышы керек. Бирок эгерде жамаат намазына катыша турган адамдар ошол эле жерде бар болсо, анда азан айтылбаса, эч нерсе болбйот.

Бул нерсе хадистен далилденет. Андан тышкары ал кезде адамдын кулагына кирген сөздөр адамдын мүнөзүнө жана ахвалдарына кандайдыр бир таасирин көргөзөт.

Мында кулактын ичине сөөмөйүн коюу менен үн күчөп кетет деген даанышмандык бар. А дегенде, Сүйүктүү Пайгамбарыбыз Мухаммад (саллаллааху алайхи ва саллам)дын доорунда кулактардын ичине сөөмөйлөрдү койбой азанды чакырышчу. Бир күнү Ал (саллаллааху алайхи ва саллам) Азирети Билал (разияллааху анху)нун үнү пас экенин байкап, эй, Билал! Кулактарыӊдын ичине сөөмөйлөрүӊдү коюп, азан чакыргын деп айткан.

Жок, азан чакырылып жаткан учурда сүкүт сактоо шарт эмес.