Zhvillimi personal dhe reforma shpirtërore | Metodat e zhvillimit personal
Me emrin e Allahut, të Gjithëmëshirshmit, Mëshirëbërësit.
Nuk ka të adhurueshëm tjetër përveç Allahut, Muhammedi është i Dërguari i Allahut.
Muslimanët që besojnë se Hazret Mirza Ghulam Ahmedi a.s.,
është Imam Mehdiu dhe Mesihu i Premtuar.

Zhvillimi personal dhe reforma shpirtërore

Kalifi i Pestë i Mesihut të Premtuar, Allahu e ndihmoftë fuqimisht

 Mos anashkaloni mësimet, sado të vogla qofshin

Në dy xhuma të kaluara radhazi kam folur për vetëreformimin. Xhumanë e kaluar e kisha cekur këtë temë në formë pyetjesh duke iu referuar mësimeve të dhëna nga Mesihu i Premtuar a.s.. Pra, ju kisha treguar se çfarë mësimesh na dha Mesihu i Premtuar a.s. dhe se ne ai i zbatojmë ato apo jo. Por, vetëreformimi ynë nuk mbaron me kaq. Mësimi i Islamit ka aspekte deri në pafundësi. Ka porosi të panumërta që Kurani Famëlartë na dha. Prandaj, edhe Mesihu i Premtuar a.s., në mësimet e tij, na ka bërë shumë të qartë duke thënë:

Unë sinqerisht ju them të vërtetën. Ai që anashkalon qoftë një mësim të vogël nga shtatëqind mësimet e Kuranit, e mbyll vetë me dorën e tij derën e shpëtimit, për të mos hyrë në të.

Kjo për ne është një pikë jashtëzakonisht shqetësuese dhe kemi nevojë të hedhim çdo hap duke menduar mirë, gjë që ju kam treguar edhe në fjalimet e kaluara. Qëllimi i ardhjes së Mesihut të Premtuar a.s. ishte që ne të pranonim sundimin e Kuranit Famëlartë mbi vete e të ndjekim modelin e përsosur të Profetit Muhammed s.a.. Për këtë, Mesihu i Premtuar a.s. vazhdimisht, në raste të ndryshme, në tërhoqi vëmendjen. Nëse ne do të bëjmë besnikërisht një analizë të vetes sonë, atëherë do të kuptojmë se kemi shumë për të bërë.

Reforma jonë të mos jetë e përkohshme

E kam thënë edhe më herët se kur dëgjojmë fjalët e Mesihut të Premtuar a.s., zakonisht ne sjellim reformë në veten tonë për pak ditë, por më vonë sërish fillojmë të ndjekim të njëjtën rrugë që ndiqnim dikur. Kisha dhënë edhe shembullin e atij palaçoje që mbetet në kuti derisa kutia është e mbyllur. Sa e hap kutinë, susta që gjendet poshtë kukullës, e nxjerrë përjashta. Pra, kur vazhdimisht jepen këshilla për një çështje të caktuar, shumica e njerëzve marrin ndikim pozitiv dhe kur pakësohet presioni i këshillave, atëherë susta e nefsit ose e mëkateve aktivizohet dhe shfaqë ndonjë ligësi tjetër. Shumë nga ahmedianët e sinqertë më kanë shkruar gjatë këtyre ditëve, pasi dëgjuan hytbet e fundit dhe më thonë se ata edhe po përpiqen, edhe po luten dhe më thonë edhe mua që të lutem për ta, që palaçon që ata kanë arritur ta mbyllin duke ndjekur fjalimet e fundit, të mbetet e mbyllur përgjithmonë e të mos dalë asnjëherë. Sidoqoftë, kemi nevojë të  mendojmë se përse ky palaço ka prirje të dalë nga kutia.

Reformën mund ta bëjmë vetëm kur të zbulojmë edhe shkaqet e mëkatit

Ne mund të bëjmë reformë për ndonjë problem duke përdorur mjete të ndryshme vetëm atëherë kur arrijmë të zbulojmë shkaqet dhe arsyet e ekzistencës së tij. Sepse vetëm atëherë ne përpiqemi për t’i larguar shkaqet e problemit. Nëse shkaqet mbeten, reforma gjithnjë do të jetë e përkohshme, problemi do të kthehet përsëri. Kur kam menduar dhe studiuar nga ky këndvështrim, gjeta një analizë që kishte bërë Hazret Musleh Maudi, Kalifi i Dytë i Meshut të Premtuar Allahu e mëshiroftë. Në shkrimet dhe fjalimet e tij, Kalifi i Dytë i Mesihut të Premtuar r.a. ndiqte një metodë efikase. Shpesh ngrinte një pyetje si problem e më pas me shembuj të ndryshëm jepte zgjidhjen e tij. Nuk shohim tjetërkund sesi ai shpjegon edhe tema të vështira me dritën e Kuranit, haditheve dhe të dijes së Mesihut të Premtuar a.s.. Prandaj, edhe kësaj radhe mendova të udhës që të përfitoj sërish nga fjalimet e tij dhe në dritën e tyre t’i paraqes para jush pikërisht shkaqet e ekzistencës së mëkateve.

Cili është mëkati i vogël dhe cili është i madhi?

Pengesa e parë që u del njerëzve gjatë reformës së veprave të tyre është vetë mendimi i tyre për mëkatet që disa janë të mëdha e disa janë të vogla. Domethënë njerëzit, duke dëgjuar disa dijetarë, kanë nxjerrë përfundimin se disa mëkate janë të vogla e disa janë të mëdha. Pikërisht ky përcaktim i tyre bëhet pengesa kryesore për ta në rrugën për t’i larguar mëkatet, sepse ai u jep guxim për të bërë mëkate. Mëkatet nuk u bëjnë më përshtypje dhe kështu, njerëzit mendojnë se nuk ka ndonjë problem nëse bëjnë mëkate të vogla ose gjykojnë vetë se ato nuk kanë ndonjë dënim të madh. Mesihu i Premtuar a.s. thotë:

Kur njeriun e kap ndonjë sëmundje, qoftë e lehtë apo e rëndë, derisa ai nuk merr mjekimin e duhur e nuk vështirësohet për ta kuruar atë, nuk mund të shërohet nga ajo. Njeriu shqetësohet për një shenjë të zezë që mund t’i dalë në fytyrë, sepse ai frikësohet që ajo shenjë të mos përhapet, duke ia bërë gjithë fytyrën të zezë. Në të njëjtën mënyrë, edhe mëkati krijon një shenjë të zezë në zemër. Mëkatet e vogla (segair), nga pakujdesia shndërrohen në mëkate të mëdha (kebair). Ajo njollë e zezë që në fillim mbetet e vogël, përfundimisht ia nxin gjithë fytyrën e njeriut.

Pra, këtë mësim gjithnjë duhet ta kemi parasysh që asnjë mëkat nuk duhet ta konsiderojmë si të vogël, sepse në momentin kur ne perceptojmë se një mëkat i caktuar është i vogël, atëherë fara e atij mëkati hedh rrënjë dhe në një kohë të caktuar, ai që ishte i vogël, bëhet i madh. Nga ky këndvështrim të gjithë ne kemi nevojë të bëjmë një analizë të vetes sonë.  Zoti i Madhërishëm ka caktuar dënimin e çdo mëkati, edhe të vogël, edhe të madh. Përveç kësaj, kur e shohim të Dërguarin e Allahut s.a. sesa ai ka dhënë udhëzime rreth mëkateve të vogla e të mëdha, gjejmë që kishte dhënë përkufizime të ndryshme të tyre në varësi të rrethanave dhe të njerëzve. Dikur ai i thotë dikujt se mirësia më e madhe është shërbimi ndaj prindërve, e dikujt i thotë se falja e namazit të tahaxhudit është mirësia më e madhe, e dikujt tjetër i thotë pjesëmarrja në xhihad është mirësia më e madhe. Pra, kjo tregon se mirësia më e madhe ndryshon në varësi të njerëzve dhe të rrethanave.

Xhihadi me shpatë nuk është më mirësi në këtë kohë

Meqë ra fjala për mirësinë e xhihadit, më lejoni t’ju jap një shpjegim. (Muslimanët e tjerë) na akuzojnë se ne nuk bëjmë xhihad. Në kohën e Profetit Muhammed s.a. kur Islami sulmohej nga çdo anë dhe ekzistenca e tij ishte në rrezik, atëherë padyshim xhihadi me shpatë ishte një mirësi shumë e madhe dhe për ata që nuk merrnin pjesë në të pa pasur ndonjë arsye të shëndoshë, Zoti i Madhërishëm kishte caktuar edhe dënim. Por, Profeti Muhammed s.a. ka thënë për Mesihun e Premtuar:

یَضَعُ الْحَرْبَ

se në kohën kur Mesihu i Premtuar do të vijë, ai do t’i japë fund luftës fetare.

Kjo për arsye se sulmet që do të bëheshin në kohën e tij ndaj Islamit do të merrnin një formë tjetër. Islami nuk do të sulmohej më me shpatë, por do të sulmohej me literaturë, media, shtyp dhe mjete të tjera të kohës. Për këtë arsye, edhe Mesihu i Premtuar dhe Xhemati i tij të njëjtat mjete do të përdornin për t’iu përgjigjur sulmeve ndaj Islamit. Duke marrë parasysh pikërisht këtë të vërtetë, Mesihu i Premtuar a.s. në një poezi tha:

دیں کے لئے حرام ہے اب جنگ اور جدال

Është e ndaluar tashmë lufta dhe agresioni për fenë.

Pra, kjo mirësi që quhet xhihad me shpatë, dikur ishte e lejuar dhe e pashmangshme sepse po bëheshin tentativa për ta asgjësuar Islamin me tehun e shpatës. Por tani ajo nuk është më mirësi, madje është bërë e ndaluar dhe do të vazhdojë të mbetet e tillë derisa nuk do të ketë tentativa të dhunshme nga ana e forcave kundërislame për ta asgjësuar Islamin. Mirësia dhe xhihadi i lejuar që ka mbetur sot është xhihadi i përhapjes së mësimeve të Kuranit Famëlartë, është xhihadi i dijes, është xhihadi i përhapjes së mësimit të bukur të Islamit përmes medias, shtypit dhe literaturës. Nëse dikush nga padijenia ose për ndonjë arsye tjetër nuk mund të marrë pjesë drejtpërdrejt në xhihadin e përhapjes së dijes, për të, mbetet xhihadi i sakrificës financiare për botimin e literaturës dhe për realizimin e veprimtarisë së përhapjes së mesazhit. Por, ai që bën një xhihad të tillë, nëse nuk i përmbush detyrimet që ka ndaj bashkëshortes dhe fëmijëve, atëherë për të, mirësia më e madhe nuk është pjesëmarrja në këtë xhihad, por është pikërisht përmbushja e obligimeve të tij që ka ndaj bashkëshortes dhe fëmijëve. Po ashtu, pakujdesia e tij ndaj kësaj detyre, neglizhenca e tij në arsimimin e fëmijëve, të gjitha këto sërish e bëjnë mëkatar. Në kohën e Profetit Muhammed s.a., siç e thashë më herët, edhe pse xhihadi kishte prioritetin e vet, por i Dërguari i Allahut s.a. dikujt i kishte thënë se mirësia më e madhe është shërbimi ndaj prindërve.

FS-1

Përkufizimi i mirësisë më të madhe dhe i ligësisë më të madhe

Shkurt, përkufizimi i mirësisë së madhe ndryshon në varësi të personit, kohës dhe rrethanave. Ne dimë që hedhja e parave në punë të këqija është mëkat dhe jemi të ndaluar nga ajo. Por, sot gjithkund gjenden makina bixhozi. Edhe bixhozi është bërë i shumëllojshëm. Ka edhe njerëz që janë dhënë pas lotarisë. Shkojnë aty ku janë vendosur makina bixhozi dhe luajnë, por nuk gënjejnë në jetën e tyre të përditshme, nuk i bëjnë padrejtësi ndokujt, nuk vrasin njerëz, sepse këto të fundit i quajnë mëkate të mëdha, kurse bixhozin dhe derdhjen e parave në punë të pista nuk e mendojnë ashtu. Për njerëzit e tillë, mëkati më i madh është pikërisht shpenzimi i parave në punë të këqija, sepse mëkatet e tjera, ata vetë i konsiderojnë të këqija.

Në të njëjtën mënyrë, ka gra që kur vishen, nuk vishen në mënyrë të hijshme. Kur dalin jashtë, nuk merakosen shumë për mbulesën e tyre. Edhe pse mund të jenë muslimane ahmediane, por kur dalin jashtë, dalin pa mbulesë në kokë. Veshja e tyre më shumë ua ekspozon trupin sesa ua mbulon. Por, të njëjtat gra tregohen shumë bujare kur u bëhet thirrje për ndonjë sakrificë financiare, ose ato urrejnë gënjeshtrat dhe nuk durojnë dot nëse dikush gënjen para tyre. Për to, mirësia më e madhe nuk është sakrifica financiare ose urrejtja ndaj gënjeshtrës, por është praktikumi mbi porosinë e Kuranit që u thotë të vishen hijshëm, në mënyrë që veshja e tyre ta mbulojë mirë trupin e tyre. Atë mirësi që nuk e praktikojnë duke kujtuar si të vogël, pikërisht ajo në një kohë të caktuar i shtyn ato në mëkatin e madh.

Shkurt, kriteri i çdo mirësie dhe ligësie varet nga njeriu dhe rrethanat dhe për këtë arsye, përkufizimi i mirësisë së madhe apo i ligësisë së madhe ndryshon në bazë të personave dhe rrethanave. Për sa kohë njeriu do të vazhdojë me idenë se ai mëkat është i madh dhe ai tjetër është i vogël, ajo mirësi është e madhe dhe ajo tjetra është e vogël, deri atëherë ai as nuk mund të aftësohet për të shpëtuar nga mëkatet, e as nuk do të ketë mundësi për të bërë mirësi siç duhet. Gjithmonë duhet të kemi parasysh se mëkatet e mëdha janë ato, nga të cilat nuk heqim dot dorë, ose nga të cilat zor se heqim dorë, sepse ato na bëhen si shprehi. Ndërsa, mirësitë e mëdha janë ato, të cilat janë të vështira për ne. Pra, ka shumë mëkate që janë të mëdha për dikë, por për dikë tjetër ato janë të vogla dhe ka shumë mirësi që janë të mëdha për dikë, dhe për dikë tjetër ato janë të vogla.

Nëse ne vërtet duam reformën në jetën tonë praktike, atëherë më së pari duhet ta heqim mendimin që, për shembull, ‘kurvëria është një mëkat shumë i madh, po ashtu edhe vrasja, edhe vjedhja, edhe përgojimi kurse mëkatet e tjera janë të vogla’. Patjetër duhet ta heqim këtë mendim. Gjithashtu, duhet ta heqim edhe mendimin që, për shembull, ‘agjërimi është një mirësi shumë e madhe, po ashtu edhe zekati, edhe haxhi, kurse mirësitë e tjera janë to vogla’. Muslimanët përgjithësisht kështu e mendojnë. Nëse nuk do ta heqim këtë mendim nga zemra, veprat tona do të mbeten të dobëta. Jeta jonë praktike do të forcohet atëherë, kur do kemi parasysh predikimin e Mesihut të Premtuar a.s., në të cilin ai thotë se ai që anashkalon qoftë një mësim të vogël nga shtatëqind mësimet e Kuranit, vetë me dorën e tij e mbyll derën e shpëtimit.

Prandaj, ne nuk duhet të mendojmë si të tjerët që disa mirësi janë të mëdha e disa janë të vogla. Muslimanët e tjerë kaq shumë e kanë ekzagjeruar këtë pikë, saqë ka shumë prej tyre që mendojnë se agjërimi është mirësia më e madhe, kurse namazi me xhemat nuk ka aq vlerë. Për ta, agjërimi është jashtëzakonisht i rëndësishëm dhe edhe e zbatojnë rreptësisht. Edhe ai që ka obligim për të paguar zekat, i shmanget zekatit por agjëron patjetër, sepse sipas tij, mos-agjërimi përbën një mëkat shumë të madh.

Sa për shmangien e zekatit do të tregoj edhe një gjë. Ka qenë një kohë në Pakistan, nuk e di nëse vazhdon të jetë njësoj apo jo, kur shumë muslimanë pakistanezë mashtronin shtetin për të mos paguar zekat. Në fund të vitit, shteti ua merrte zekatin me zor muslimanëve që kishin llogari banakare. Në vitin 1974, ligji dhe kushtetuta e Pakistanit i shpalli ahmedianët si jomuslimanë dhe si të tillë, për ta nuk aplikohej operacioni i shtetit për të marrë zekat. Atëherë, disa muslimanë jo ahmedianë, vetëm për të shpëtuar nga pagimi i zekatit, në formularët e bankës deklaronin veten si ahmedianë ose kadijani. Kjo është gjendja e besimit të tyre! Sipas tyre, ahmedianët janë qafirë, por për të mos paguar zekatin parapëlqejnë t’u bashkëngjiten “qafirëve” të shpallur prej tyre. Nuk e di se çfarë ndodh aktualisht, por ka qenë një kohë kur kjo ishte gjendja atje. Kjo ndodh pikërisht sepse, për të përcaktuar kriteret e mirësisë dhe ligësisë,  ata nuk i drejtohen Zotit të Madhërishëm dhe të Dërguarit të Tij, por u drejtohen disa pseudo-dijetarëve, myftive dhe hoxhallarëve.

Kalifi i Dytë r.a. tregon një ngjarje të Mesihut të Premtuar a.s.:

Një herë, gjatë muajit të ramazanit, ai, pra Mesihu i Premtuar a.s. ishte në udhëtim. Ai do të mbante një fjalim në Amritser (një qytet në veri të Indisë). Gjatë fjalimit ai ndjeu thatësi në gojë. Një shok i tij e vuri re dhe i paraqiti një filxhan çaji. Por, Mesihu i Premtuar a.s. e largoi. Pas pak, ai prapë e ndjeu këtë shqetësim. Shoku i tij përsëri ia dha filxhanin e çajit, por Mesihu i Premtuar a.s. i bëri me dorë që ta largonte. Kur kjo ndodhi edhe herën e tretë, atëherë Mesihu i Premtuar a.s. e mori filxhanin dhe piu një gllënjkë, mbase duke gjykuar se tanimë shmangia e çajit do të ishte për t’u dukur para njerëzve se gjoja se kishte agjëruar, duke mos përfituar kështu nga leja e dhënë prej Zotit për udhëtarin që të mos agjërojë. Sa e piu një gllënjkë të çajit, publiku që nuk ishin ahmedianë, brofën në këmbë. Ata filluan të bërtisnin duke thënë: Shiko se ky është ai që pretendon të jetë Mehdi, por as nuk mban agjërimet e ramazanit! Pra, sipas tyre duhet të agjëroje edhe sikur agjërimi ishte kundër porosisë së Zotit.

Kalifi i Dytë r.a. vijon:

Mbase 90 % prej tyre ishin të tillë që as nuk faleshin, edhe gënjenin, mashtronin në tregti, por edhe kjo është e vërtetë që 99 % prej tyre kishin agjëruar atë ditë. Kjo sepse ata agjërimin e mendonin si mirësinë më të madhe. Por ata nuk kishin agjëruar ashtu siç thotë i Dërguari i Allahut s.a. që agjëruesi nuk duhet të gënjejë, nuk duhet të përgojojë, nuk duhet të shajë dikë, sepse në të kundërtën, agjërimi i tij para Zotit mbetet vetëm heqje dorë nga buka dhe uji. Nëse bëjmë një analizë, gjejmë që një pjesë e madhe e muslimanëve kështu rrinë, pra pa bukë e pa ujë. Por pikërisht ky qëndrim i tyre, për ta është mirësia më e madhe. Ata mendojnë se vetëm kjo vepër, ose edhe disa vepra të tjera, të cilat gjithashtu sipas tyre janë mirësi të mëdha, janë të mjaftueshme për ta për t’u përgjigjur para Zotit. Njerëzit e tillë nuk mund të krijojnë standarde të larta të mirësisë, e as nuk mund t’i karakterizojnë mëkatet siç duhet. Në mendjen e tyre ata vetë sajojnë kategoritë e mirësive të mëdha e të vogla dhe të ligësive të mëdha e të vogla dhe rrjedhimisht, përpiqen të bëjnë vetëm atë mirësi që caktojnë vetë, po ashtu nuk bëhen gati për të luftuar me ligësinë, të cilën e quajnë të vogël. Por nga ky qëndrim, ata vetëm zhyten nga një mëkat në një mëkat tjetër. Ndërsa, Islami e ka quajtur mirësi të madhe atë mirësi që është e vështirë për ta realizuar, e cila do të jetë e ndryshme për çdokënd dhe po ashtu e ka quajtur ligësi të madhe atë ligësi, nga e cila zor se heq dot dorë.

Pra, nëse vërtet duam ta bëjmë reformën e vetvetes, gjithmonë duhet ta kemi parasysh që duhet të përpiqemi për të bërë çdo mirësi dhe për t’u larguar nga çdo ligësi. Përkufizimet e sajuara nga ne, nuk mund të na bëjnë të përvetësojmë mirësitë e të largohemi nga ligësitë. Sepse në këtë mënyrë, njeriu e dëmton veten e vet duke hequr dorë nga disa ligësi e nga disa të tjera jo, dhe duke bërë disa mirësi e disa të tjera jo. Nga pakujdesia ndaj mirësive që i duken të vogla, njeriu privohet edhe nga ato të mëdha, dhe ligësitë që shpesh i duken të parëndësi, i shkaktojnë një humbje të pashërueshme shpirtit të tij, derisa i mohohet bekimi i pastërtisë shpirtërore që vjen prej Zotit. Mendimi se disa mëkate janë të vogla jep edhe një efekt tjetër, i cili është që fara e mëkatit mbetet në zemrën e njeriut dhe ajo rri në kërkim të momentit “të përshtatshëm” për të mbirë.

Kështu që, ka nevojë për shumë kujdes. Mëkatin ose mëkatet mund t’i largojmë vetëm atëherë, kur të gjithë bashkë do të përpiqemi për këtë punë. Duhet të përpiqet çdokush në shoqëri, në Xhemat. Nëse çdokush do të nxjerrë përkufizimin e mirësisë dhe ligësisë nga ana e tij, atëherë një ligësi te njeri mund të jetë e madhe, por te dikush tjetër e vogël, ndërsa një i treti mund të mendojë krejt ndryshe. Nuk mund të eliminohen ligësitë nga shoqëria në këtë mënyrë! Ato mund të eliminohen, kur gjithë ne të jemi të njëmendtë në këtë drejtim.

Për shembull, shumica dërrmuese e muslimanëve, konsumimin e mishit të derrit e konsiderojnë si mëkati më i madh, mbase edhe më i madh se shirku. Dikush mund të jetë i lig, vjedhës, kurvar, grabitës, por njëkohësisht e quan veten musliman. Megjithatë, kur i thuhet të hajë mish derri, ai do ta refuzojë duke thënë: “Jo, jam musliman”. Kjo ndodh sepse muslimanët përgjithësisht kanë kuptuar që konsumimi i mish derrit është haram. Edhe pse mund të kenë lindur e rritur në këtë shoqëri (perëndimore), prapëseprapë mbase 99.9 % të muslimanëve të këtij vendi e urrejnë konsumimin e mishit të derrit.

Pra, kjo ndodhi për shkak të ndjenjës që muslimanët kanë ushqyer bashkërisht dhe kjo tregon që për të larguar mëkatet dhe për të treguar qëndrueshmëri në mirësi, ka nevojë të zgjohet ndërgjegjja e gjithsecilit nga ne, që edhe një mirësi e vogël, në realitet është e madhe dhe po ashtu edhe një ligësi e rëndomtë, në realitet është e madhe. Derisa gjithsecili nga nuk e krijon këtë ndjenjë brenda vetes, nuk mund të fillojë një përpjekje e gjithanshme. Ligësitë do të vazhdojnë të përhapen në shoqëri, pengesat gjithnjë do të dalin para reformës në jetën tonë praktike.

Elementi i dytë për të bërë zhvillimin personal në vepra

Elementi i dytë për të sjellë reformë në vepra është shoqëria dhe prirja e njeriut për të imituar. Allahu i Madhërishëm i ka dhuruar njeriut aftësinë e të imituarit, e cila shfaqet që nga fëmijëria. Pra, kjo është vetë në natyrën e njeriut aq fort saqë edhe një fëmijë i vogël e shfaq atë. Kjo padyshim është për dobinë tonë, por keqpërdorimi i kësaj aftësie e shkatërron njeriun ose e çon drejt shkatërrimit. Është pikërisht ndikimi i kësaj aftësie që njeriu arrin të mësojë gjuhën nga prindërit, mëson edhe punë të tjera të mira. Duke mësuar punë të mira prej tyre, fëmija bëhet me virtyte të mira. Nëse prindërit janë të virtytshëm, falin namaz, studiojnë Kuranin duke edhe e recituar, jetojnë me harmoni e dashuri, i urrejnë gënjeshtrat, atëherë edhe fëmija i tyre, nën ndikimin e tyre, trashëgohet me këto virtyte. Por, nëse ai dëgjon gënjeshtra, sheh grindje, vëren sesi prindërit tallen me të tjerët, si nuk merakosen për dinjitetin e Xhematit, ai i mëson edhe këto gjëra për shkak se është i prirë të imitojë nga të tjerët. Edhe kur del jashtë në shoqëri, mëson gjitha gjërat që shikon te shokët. Për këtë arsye, u them vazhdimisht prindërve që të kenë sy edhe mbi shoqërinë që fëmija juaj zgjedh dhe gjithashtu të kenë sy edhe mbi programet, internetin që fëmija juaj shikon dhe përdor.

Reforma te fëmijët duhet filluar që në moshë të vogël

Përveç kësaj, një tjetër gjë që duhet të kemi parasysh është që koha e edukimit të fëmijës fillon që nga mosha shumë e vogël. Nuk duhet të mendojmë se fëmija ende është i vogël, do ta edukojmë kur të rritet. Edhe mosha dyvjeçare, trevjeçare është koha e edukimit të tij. Siç e thashë që fëmija mëson nga prindërit dhe nga njerëzit e tjerë të shtëpisë dhe i imiton. Prindërit nuk duhet të mendojnë se fëmija e tyre ende është i vogël dhe si i tillë ai nuk di gjë. Ai di çdo gjë dhe sheh me vëmendje çdo lëvizje dhe çdo gjest të prindërve. Të gjitha këto, në mënyrë të pavetëdijshme nguliten në mendjen e tij. Vjen një kohë kur ai fillon t’i imitojë. Vajzat, duke imituar nënat e tyre duan të vishen po si ato kur luajnë me shoqe. Po kështu djemtë imitojnë baballarët e tyre.

Pra, fëmijët imitojnë edhe mirësitë, edhe ligësitë e prindërve. Për shembull, kur të rriten e kur u mësohet se cilat janë mirësitë e cilat janë ligësitë, atëherë ata e analizojnë se çfarë kanë parë në fëmijëri. Kur një fëmijë mëson se gënjeshtra është një ligësi, përmbushja e premtimit është një mirësi, por nëse ai nuk e ka parë standardin e lartë të vërtetësisë së prindërve, nuk ka dëshmuar ndonjë herë nga prindërit dhe njerëzit e tjerë të shtëpisë sesi përmbushen premtime, ai edhe pse do të kuptojë se gënjeshtra është ligësi dhe përmbushja e premtimit është mirësi, por nuk do të veprojë sipas tyre. Sepse në shtëpi e ka dëshmuar të kundërtën. Shprehitë që marrin fëmijët, forcohen në mendjen e tyre dhe për këtë arsye, ata vështir se pranojnë të kundërtën e tyre. Nëse fëmija shikon se nëna nuk është e rregullt në faljen e namazeve dhe kur vjen babai në shtëpi dhe e pyet nëse ka falur namazin apo jo, atëherë nëna i përgjigjet duke thënë

“jo, do të fal më vonë”,

atëherë fëmija i thotë me vete:

“qenka një përgjigje e mirë kjo dhe nëse edhe mua do të më pyesin se a kam falur namaz apo jo, kështu do të përgjigjem duke thënë “jo, do ta fal më vonë”.

Ose kur dëgjon përgjigjen “po e kam falur”, ndërkohë fëmija gjatë gjithë ditës ishte me nënën dhe e ka parë se ajo nuk e ka falur namazin, atëherë ai e regjistron këtë taktikë në mendjen e tij për vete. Në të njëjtën mënyrë, ai mëson edhe veset dhe të këqijat e babait, mëson edhe përgjigjet e tij të padenja. Pra, në këtë mënyrë, prindërit me shembullin e tyre, i edukojnë dhe i mësojnë fëmijët dhe, edhe fëmijët, kur të rriten, përdorin po ato metoda dhe përgjigje që kishin mësuar prej prindërve.

Në të njëjtën mënyrë, te fëmijët ndikojnë edhe fqinjët, shokët dhe shoqet e prindërve. Kështu që, nëse doni të bëni reformën e duhur të fëmijëve tuaj, që në të ardhmen edhe standardi i reformës të jetë më i lartë, atëherë prindërit në radhë të parë duhet nisen nga vetvetja. Ata duhet të kenë shokë njerëz të tillë, të cilët gjithashtu kanë një standard të lartë të veprave. Pra, po ju thosha se fëmijët janë të prirë për të imituar edhe nga prindërit, edhe nga shoqëria. Nëse do t’i lini në një shoqëri të mirë, ata do të rriten duke bërë mirësi. E, nëse do t’i lini në një shoqëri të keqe, do të rriten duke bërë ligësi. Kur kalojnë në një moshë, kur nëse u thoni për një gjë: mos e bëni, kjo është ligësi!, nuk do të jetë më nën kontrollin e tyre që të heqin dorë nga ajo. Atëherë prindërit nuk duhet të ankohen se pse fëmijët e tyre u prishën.

Pra, kjo është një përgjegjësi shumë e madhe e prindërve që t’ua mësojnë fëmijëve faljen e namazeve duke dhënë shembullin e vet; që t’ua mësojnë fëmijëve qëndrueshmërinë në vërtetësi, duke dhënë shembullin e vet; që t’ua mësojnë fëmijëve edhe virtyte të tjera duke dhënë shembullin e vet, në mënyrë që edhe ata të rriten e të bëhen të virtytshëm. Ruhuni nga betimet e rreme, që edhe fëmijët tuaj të ruhen nga ato. Se sa të forta mbeten gjërat që në fëmijëri, mund ta shohim në shembullin e një sahabi të Mesihut të Premtuar a.s., i cili kishte ardhur në Xhematin Ahmedia nga një familje pasanike e fesë sikhe. Që nga fëmijëria ai ishte mësuar të mos hante mishin e lopës. Në kohën kur ishte ahmedianë, shokët e tij kishin vendosur ta bënin që të fillonte të hante mish lope. Kalifi i Dytë r.a. tregon:

Një ditë, atë e pashë në shtëpinë e mysafirëve ku ecte me hapa të shpejtë dhe pas tij vinin shokët e tij, të cilët i thoshin: Sot do të hash patjetër këtë mish, ndërkohë ai u lutej që të mos bënin një gjë të tillë. Një herë tjetër, atij ose dikujt tjetër që sapo ishte bërë musliman, dikush i ka dhënë mishin lopës për të ngrënë. Ai e kuptoi vetëm kur e futi në gojë, dhe menjëherë e volli. Pra, kjo ndodhi për shkak se ai ka pasur një urrejtje që nga fëmijëria për mish lope, saqë edhe kur u rrit dhe u bë musliman, nuk mundi ta hante atë. Edhe pse ai tashmë e kishte ndërruar fenë, por urrejtje që ia kishin krijuar prindërit e tij për mish lope, nuk iu largua kurrë….

Vepra është e dukshme, prandaj njerëzit e imitojnë, por në këtë mënyrë lind një farë në zemrën e tyre, e cila rrënjoset dhe përhapet. Por, besimi është i padukshëm, andaj ai mbetet i kufizuar. Besimi i shëmbëllen një peme të shartuar, që sjell degë të reja, fruta të reja, por vepra i shëmbëllen një peme të rrënjosur, që përhapet nëpërmjet farës. Fara e veprës vetvetiu hedh rrënjë në tokën e zemrës dhe sapo të gjejë mjedis dhe kohë të përshtatshme, rritet.

Prandaj, përhapja e ligësisë është shumë e lehtë dhe ajo mund të përhapet në shoqëri edhe për shkak të veprave të njerëzve tanë, edhe për shkak të veprave të të tjerëve. Pra, shoqëria luan një rol të rëndësishëm në përhapjen e mirësive e të ligësive, gjë që ne gjithmonë duhet ta kemi parasysh. Ka edhe shkaqe të tjera, të cilat do t’ju tregoj më vonë, inshallah. Allahu na mundësoftë të jemi gjithnjë të vëmendshëm ndaj reformës së vetvetes e të fëmijëve tanë.

(Në fund të fjalimit Hazuri e njoftoi Xhematin me lajmin trishtues të vdekjes së Khalid Ahmed El-Braut që ishte nga Siria. Hollësitë mund t’i dëgjoni në fjalimin e Hazurit. Zoti ju shpërbleftë)

Shpërndaje
Na kontaktoni ne Whatsapp :)
Shtypni këtu ju lutemWhatsApp