Pendimi dhe kërkimi i faljes

Allahu ia pranon pendimin robit të Tij dhe ia fal gjynahet, me kushtin që pendimi të jetë i sinqertë e jo thjeshtë një shprehje gojore. Allahu ka përsëritur këtë pikë në Kuran, në vende të ndryshme se ata që pendohen sinqerisht dhe me zemër të pastër, Ai u dhuron pasuri dhe pasardhës, dhe kjo sjellje përbën gjithashtu një mjet për t’i shpëtuar ndëshkimit të Zotit. Atyre që i kërkojnë falje Allahut dhe bëjnë istigfar rregullisht, Allahu u ka dhënë këtë lajm të gëzueshëm që:

لَوَجَدُوا اللَّهَ تَوَّابًا رَّحِيمًا ‎

ata do ta gjenin Allahun shumë Pendimpranues, shumë Mëshirëbërës (Kurani 4:65), por kushti është që të kërkojnë falje të sinqertë dhe pendim të vërtetë. Hazret Enesi r.a. ka përcjellë se ka dëgjuar të Dërguarin e Allahut s.a.v.s. duke thënë: “Ai që pendohet sinqerisht nga mëkati është sikur ai i cili nuk ka kryer asnjë mëkat”. Kur Allahu e do dikë, mëkati nuk mund t’i sjellë atij asnjë dëm, d.m.th. motivet e mëkatit nuk mund t’i ngjallin asnjë joshje drejt së keqes dhe Allahu e mbron atë nga pasojat e së keqes. Pastaj Profeti i Shenjtë s.a.v.s. recitoi këtë ajet:

إِنَّ اللَّهَ يُحِبُّ التَّوَّابِينَ وَيُحِبُّ الْمُتَطَهِّرِينَ

Allahu me të vërtetë i do të penduarit dhe i do të pastrit. (Kurani 2:223) Sahabët e pyetën: “O i Dërguar i Allahut! Si mund të dijmë se pendimi qenka i sinqertë?” Profeti s.a.v.s. tha: Ndjenjë hidhërimi dhe keqardhje janë simbole të pendimit.

Prandaj, nëse i penduari i sinqertë duke ndierë keqardhjen dhe hidhërimin e thellë, në njërën anë pastrohet nga mëkatet, ai gjithashtu tërheq vazhdimisht dashurinë dhe mëshirën e Allahut.

Kushtet e pendimit të sinqertë

Hazret Mesihu i Premtuar a.s. ka përmendur në një vend kushtet e pendimit të vërtetë, të cilat janë këto:

1. Kushti i parë kërkon dorëheqjen nga mendimet e këqija. Pra, njeriu të heqë dorë plotësisht nga të gjitha ato mendime që mund të pandehen si nxitës i ndjenjave të liga. Ky është një xhihad i madh dhe kur besimtari i përgjigjet, fillon rrugëtimi i tij drejt pendimit të vërtetë.
2. Kushti i dytë është të shprehë një hidhërim dhe keqardhje të thellë. Ai të jetë i vetëdijshëm se kënaqësitë dhe dëfrimet e kësaj bote janë gjëra të përkohshme. Derisa tërheqja dhe joshja e këtyre kënaqësive vijnë duke u pakësuar, në varësi të moshës së njeriut, pse vallë njeriu duhet të jepet kaq shumë pas atyre. Njeriu që zbulon këtë të vërtetë, pendohet dhe shpreh keqardhje të sinqertë, është me fat. Ky është pendimi i vërtetë të cilin e ka përshkruar i Dërguari i Allahut s.a.v.s
3. Kushti i tretë është që ai të zotohet me vullnet të fortë se tani e tutje nuk do t’u dorëzohet kurrë të këqijave. Nuk mjafton vetëm zotimi se nuk do t’i afrohet të keqes, madje veprat e këqija, ai duhet t’i zëvendësojë me moralin e lartë dhe veprat e mira. Ky është pendimi i vërtetë dhe kjo është keqardhje e sinqertë. Kjo është ajo shkallë, të cilën kur e arrin njeriu, ai tërheq edhe dashurinë e Zotit.

(marrë nga Melfuzat, vëll. 1, f. 138, 139, botuar në 1984)

Hazret Mesihu i Premtuar a.s. na ka tërhequr vëmendje vazhdimisht mbi rëndësinë e istigfarit (kërkim faljes) dhe pendimit.

Njeriu është i prirë të bëjë gabime, por kur këto gabime përsëriten vazhdimisht, ato e nxisin të kalojë vazhdimisht nga një mëkat te mëkati tjetër. Prandaj, ne gjithmonë duhet të përpiqemi të pastrojmë zemrat tona duke u përkulur para Allahut dhe duke i kërkuar falje. Nuk duhet të humbasim ndonjë mundësi për të përmbushur detyrimet tona karshi Zotit dhe karshi krijesës së Tij.

Siç thashë, Mesihu i Premtuar a.s. i ka tërhequr vazhdimisht vëmendjen xhematit ndaj nevojës së Istigfarit dhe pendimit. Ai ishte kaq i shqetësuar për këtë çështje, saqë nuk kishte asnjë rast të vetëm kur nuk ia tërhoqi vëmendjen anëtarëve ndaj saj, qofshin në kuvende apo në shkrime. Prandaj, është shumë e rëndësishme për ne të kemi gjithmonë parasysh thëniet e tij, të cilat frymëzohen nga Kurani dhe thëniet e të Dërguarit të Tij s.a.v.s.. Le të përpiqemi t’i ndjekim këto porosi, në mënyrë që të përmbushim zotimin e bejatit. Nëse nuk krijojmë një ndryshim të pastër brenda vetes dhe nuk i kushtojmë vëmendje ndaj pendesës dhe istigfarit të vërtetë, zotimi ynë për të reformuar veten nuk do të ketë sjellë asnjë dobi.

Cila është dobia e pendimit?

Hazret Mesihu i Premtuar a.s. ka përshkruar çështjen e pendimit në shumë vende dhe dua të citoj disa prej tyre këtu. P.sh. për dobinë e istigfarit, ai shkruan:

وَأَنِ اسْتَغْفِرُوا رَبَّكُمْ ثُمَّ تُوبُوا إِلَيْهِ 

(Dhe që ju t’i kërkoni falje Zotit tuaj dhe të përuleni me pendesë pranë Tij), Kurani 11:4)Të dini se këtij umeti i janë dhuruar këto dy mjete. Njëra shërben për të fituar fuqinë dhe tjetra për ta kthyer këtë fuqi në veprim. Mjeti që shërben për të fituar fuqinë është falja, e cila përkufizohet gjithashtu si istimdad (kërkimi i ndihmës) dhe istia’net (kërkimi i mbështetjes). Sufijtë kanë shkruar që ashtu sikur ngritja e peshës dhe ushtrime të ndryshme rrisin forcën fizike, po ashtu, istigfari (kërkimi i faljes) është mjeti i ushtrimit shpirtëror. Pendimi i jep shpirtit një forcë të re dhe i dhuron zemrës qëndrueshmëri. Ai që kërkon fuqinë, le të kërkojë falje. Nëse do të fitosh forcën, duhet të kërkosh falje. Rrënja e kësaj fjale gh-fe-re do të thotë mbulimi dhe shtypje. Përmes istigfarit, njeriu përpiqet të mbulojë dhe të përmbajë ato emocione dhe ndjenja të cilat ia pengojnë afrimin me Zotin. Prandaj, istigfari nënkupton mbizotërimin e njeriut ndaj përmbajtjes helmuese, që synon të shkatërrojë dhe ta mbisundojë atë dhe të përmbushë urdhrat e Zotit duke iu shmangur pengesave që njeriu mund t’i hasë në këtë rrugëtim.

Gjithashtu duhet kujtuar se Allahu ka vendosur dy lloje prirjesh brenda njeriut. Njëra karakterizohet si prirje helmuese që mbështetet te njeriu dhe tjetra shëreuse. Kur njeriu tregon arrogancë dhe e mburr veten para të tjerëve, dhe nuk i afrohet burimit shërues, ai vetë e lejon atë të dorëzohet para fuqisë helmuese. Por, kur ai e konsideron veten të thjesht a të përulur dhe ndien nevojën për ndihmën e Allahut brenda, menjëherë Zoti i krijon një burim në të cilin derdhet shpirti i tij dhe pikërisht ky është kuptimi i istigfarit. Do me thënë, duke marrë këtë fuqi, të mbizotërojë lëndën toksike brenda vetes. Ky është pendimi i vërtetë: t’i përmbahesh adhurimit, t’i bindesh të Dërguarit të Allahut dhe t’i kërkosh gjithmonë ndihmë Allahut. Së pari, kërkoni ndihmë nga Zoti dhe ju mbërrin mbështetja dhe fuqia prej Tij, تُوْبُوْٓا اِلَيْهِ kthehuni plotësisht tek Allahu. Që të fitoni ndihmën e Allahut, sërish duhet t’i luteni Allahut”.

(Melfuzat, vëll. 11, f. 67-68, botuar në 1984)

Pastaj ai shkruan:

“Sigurisht, njeriu është shumë i dobët nga natyra, dhe Zoti e ka ngarkuar me qindra urdhëresa hyjnore. Për shkak të kësaj dobësie, në gjendjen e tij natyrore, ka të ngjarë që ai të mos realizojë disa nga urdhrat hyjnore. Derisa ekzistojnë një sërë urdhrat, është e natyrshme që ai mund të shfaqë dobësi në përmbushjen e disa prej tyre. Nganjëherë, disa dëshira në gjendjen e tij instinktive e mbizotërojnë atë, megjithatë, për shkak të kësaj dobësie që gjendet në natyrën e tij, ai gëzon të drejtën që Allahu i Plotfuqishëm të pranojë pendimin e tij të sinqertë dhe ta shpëtojë atë. Prandaj, është e natyrshme, po të mos ishte Zoti pendimpranues dhe falës, Ai kurrë nuk do të ngarkonte njeriun me qindra urdhëresa të tilla.

Kjo mbështet bindshëm se Zoti është mëkatfalës dhe pendimpranues, dhe fjala tevba (pendimi) do të thotë që njeriu t’i largohet një vepre të shëmtuar me zotimin se ai nuk do të kthehet më në atë gabim, edhe nëse flaket në zjarr. I tillë duhet të jetë pendimi. Pra, ky është kushti për një pendim të tillë. Prandaj, kur një person i kthehet Zotit me një sinqeritet dhe vendosmëri të tillë, edhe Zoti i cili është bujar dhe i Gjithmëshirëshëm në vetvete, ia largon ndëshkimin e këtij mëkati. Falja e gabimit është një nga cilësitë e larta të Zotit dhe Ai e pranon pendimin dhe e shpëton njeriun nga shkatërrimi. Por, nëse njeriu nuk ka asnjë shpresë se do t’i pranohet pendimi, ai do të vazhdojë të zhytet në mëkat.

Shumëkush më pyesin se derisa përfundimi do të jetë ashtu, nuk vlen që njeriu të bëjë vepra të mira. Unë u them se nëse pendoheni para kohës së fundit, Allahu me të vërtetë do ju shpëtojë.

“Feja e krishterë gjithashtu beson në pranimin e pendimit, por me kushtin që i penduar të jetë i krishterë, por Islami nuk përcakton asnjë kusht të tillë për bindjet fetare. Robit mund t’i pranohet pendimi, pavarësisht cilës feje i beson ai, dhe atij i mbetet vetëm ai mëkat kur ai e mohon Librin e Zotit dhe të Dërguarin e Tij. Është absolutisht e pamundur që një njeri të gjejë shpëtimin vetëm me anë të veprave të tij, përkundrazi është favori i Zotit nëse Ai pranon pendimin robit i jep një forcë të tillë saqë të jetë i mbrojtur nga mëkati”.

(Çeshmai Marifet, Ruhani Khezain, vëll. 23, f. 189,190)

Njëherë Mesihun e Premtuar a.s. e vizitoi një burrë, dhe e pyeti se cilën lutje duhet të bënte më së shumti. Ai i tha:

“Bëni sa më shumë istigfar. Njeriu gjendet gjithmonë në njërën prej dy gjendjeve: Ose të mos bëjë mëkatin, ose Allahu ta mbrojë atë nga pasojat e atij mëkati. Gjatë kërkimit të faljes, duhet të keni parasysh të dyja këto kuptime, pra të kërkojë mbrojtje nga pasojat e mëkateve e kryera më parë si dhe të kërkojë fuqinë nga Zoti për të mos bërë ndonjë mëkat në të ardhmen. Por kërkimi i faljes nuk është vetëm shqiptimi i disa fjalëve nga gjuha por kjo kërkesë duhet të burojë nga zemra. Po ashtu, njeriu mund të lutet edhe në gjuhën e tij”.

(Melfuzat, vëll. 2, f. 320, botuar në 1984)

Shqiptimi i fjalëve “Estagfirullaha rabbi” apo zotimi se nuk do ta bëj më këtë gabim, nuk kanë për të sjellë asnjë dobi, derisa nuk tregojmë me veprat tona se me të vërtetë kemi keqardhje dhe me një vendosmëri nuk do t’i dorëzohemi dëshirës për të mëkatuar”.

Duke shpjeguar domethënien e faljes, njëherë Mesihu i Premtuar a.s. tha.

“Kuptimi e istigfarit është që tani e tutje nuk duhet bërë asnjë mëkat e madje nuk duhet të shfaqet as fuqia që e nxit njeriun për të mëkatuar. Të Dërguarit e Zotit janë ma’sum (të pafajshëm), prandaj kur ata bëjnë istigfar, kjo nënkupton se ata kërkojnë falje që t’u mos ngjallet kurrë dëshira e mëkatit. Ndërsa për njerëzit e zakonshëm, përveç kuptimit të parë, do të konsiderohet i vlefshëm edhe kuptimi i dytë. Kjo do të thotë se ata luten që Zoti t’ua largojë pasojat e mëkateve dhe të krimeve tashmë të kryera, si dhe t’i mbrojë ata nga mëkatet në të ardhmen”. Pastaj ai tha: “Megjithatë, është e nevojshme që njeriu të angazhohet gjithmonë në istigfar. Fatkeqësitë dhe ngjarjet që ndodhin sot, si thatësirë apo në një formë tjetër, do të thotë se njerëzit duhet të angazhohen në istigfar”. Në kohën e sotme, ku disa vende civile janë përfshirë në luftë, ne ahmedianë duhet t’i kushtojmë vëmendje ndaj lutjes, që të mund të mbrojmë veten dhe të tjerët. Të bësh istigfar, nuk do të thotë të përsëritësh fjalët “Estagfirullah, Estagfirullah”. Meqë kjo fjalë vjen nga një gjuhë e huaj, prandaj kuptimet e vërteta të kësaj fjale, kanë mbetur të fshehura. Ndonëse arabët e kuptojnë mjaft mirë, por për ne, kuptimet e kësaj fjale të huaj nuk janë të qarta. Ka nga ata që thonë se kanë recituar 100 apo 1000 herë estagfirullah, por ata janë plotësisht të paditur nga esenca e saj, dhe shpeshherë të shikojnë me çudi, nëse u shtron një pyetje të tillë. Njeriu duhet të kërkojë falje në zemër dhe të lutet që të mos i nënshtrohet ndëshkimit të mëkateve dhe krimeve tashmë të kryera prej tij. Ai le t’i kërkojë në zemër ndihmë Zotit që të gjejë forcën për të vazhduar vepra të mira dhe të ruhet nga e keqja.

Të dini se vetëm llafet nuk mund të sjellin ndonjë dobi. Njeriu mund t’i lutet Zotit për faljen e mëkateve edhe në gjuhën amtare, dhe gjuha vetëm se e pohon dhe e shfaq atë, që është në zemër. Nëse kemi një ndjenjë të fuqishme në shpirt, të cilën e shprehim me anë të gjuhës, kjo është e bukur, por nëse fjalëve u mungojnë ndjenjat, ato nuk janë veçse llafe të kota. Vetëm ato lutje që burojnë nga shpirti, janë të vërteta. Nëse njeriu vazhdon t’i lutet Zotit në gjuhën e vet, t’i kërkojë falje, para se të shfaqet fatkeqësia, Zoti i Gjithmëshirshëm dhe Bujar e shtyn atë, por nëse fatkeqësia tashmë është shfaqur, ajo nuk mund të shtyhet”.

Zoti e mbron njeriun, vetëm kur ai lutet dhe kërkon falje për mëkatet e bëra, kur akoma nuk është shfaqur fatkeqësia.

“Xhemati ynë duhet të shfaqë një sjellje të dalluar. Nuk është e drejtë, nëse dikush hyn në zotimin e bejatit, megjithatë sjellja e tij në jetën bashkëshortore nuk shfaq ndonjë ndryshim dhe ai vijon të sillet me familjen dhe fëmijët e tij njësoj si më parë. Ç’dobie i sjell bejati, nëse ai vijon të sillet me vrazhdësi dhe vepron në mënyrë jonjerëzore? Pas bërjes së bejatit, njeriu duhet të synojë të jetë shembullor për të afërmit dhe fqinjët, derisa ata të dëshmojnë se ai nuk është i njëjtë, siç ka qenë më parë. E tillë duhet të jetë rezultati i istigfarit”.

Nëse do të veproni me sinqeritet e dëlirësi, të dini se sjellja juaj do të ndikojë të tjerët. I Dërguari i Allahut s.a.v.s. kishte një ndikim të thellë. Njëherë jobesimtarët dyshuan se ndoshta Profeti s.a.v.s. do të lutej kundër tyre, ata të gjithë erdhën tek ai dhe iu lutën që ai të mos lutej kundër tyre. I vërteti gjithmonë ka një ndikim, prandaj edhe ju duhet të veproni me përkushtim e ndershmëri vetëm për Zotin, që edhe ju të gëzoni një ndikim mbi të tjerët”.

(i përmbledhur nga Melfuzati, vëll. 9, f. 372-374, botuar në 1984)

Pastaj në një rast ai tha:

“Të kesh frikë nga Zoti dhe të jesh i devotshëm është një gjë e madhe. Falë saj, Zoti e shpëton njeriun nga një mijë fatkeqësi. Askush nuk mund të mburret se atë nuk do të prekë ndonjë sprovë dhe asnjëri nuk mund të jetë i mbrojtur, përveç atij të cilin e mbron vetë Zoti i Madhërishëm. Njeriun e zë gjëma në befasi. Askush nuk di se çfarë i ndodh natën? Është shkruar se njëherë u ngrit i Dërguari i Allahut s.a.v.s.. Në fillim ai zuri të qante e pastaj iu drejtua njerëzve dhe tha: O robër të Zotit! Frikësojuni Atij. O robër të Allahut! Kini frikë Allahun! Gjëmat, fatkeqësitë dhe sprovat e shoqërojnë njeriun si milingonat. Nuk ka asnjë rrugë për t’i shmangur ato përveçse robi të angazhohet sinqerisht në pendim dhe kërkim falje”.

Mesihu i Premtuar a.s. shkruan më tej:

“Istigfari do të thotë t’i kërkosh mbrojtje Allahut nga dënimi dhe ndëshkimi për mëkatet e kryera më parë dhe t’i kërkosh ndihmën nga bërja e mëkateve në të ardhmen. Të dërguarit e Allahut dhe njerëzit e thjeshtë të dy bëjnë istigfar.

Disa priftërinj injorantë kanë ngritur akuzë ndaj istigfarit dhe pendimit të Profetit s.a.v.s.. Ata thonë se derisa i Dërguari i Allahut s.a.v.s. bënte istigfar, kjo tregon se ai ishte mëkatar, prandaj kërkonte falje. Në fakt, këta paditur nuk e kuptojnë se istigfari e falja është një veti e lartë. Njeriu nga natyra është i tillë që dobësia dhe pafuqia janë nevojat thelbësore të qenies së tij. Të dërguarit e Allahut janë të vetëdijshëm për këtë dobësi natyrore dhe pafuqi njerëzore. Prandaj, ata i luten Zotit se o Zot! Na mbroj në mënyrë të tillë që ato dobësi natyrore e njerëzore të mos shfaqen në veten tonë. Gh-fa-ra thotë mbulim, mbështjellje, për të vënë diçka sipër për ruajtje. Në fakt, fuqia që zotëron Zoti, nuk krahasohet as me fuqinë e një profeti, lajmëtari apo të evlijau. Askush nuk mund të pretendojë se mund të mbrohet nga mëkati, vetëm nga fuqia personale, prandaj edhe të dërguarit e Zotit, për mbrojtje i drejtohen Zotit. Prandaj, i Dërguari i Allahut si dhe profetët e tjerë, gjithmonë i drejtoheshin Zotit të Madhërishëm për mbrojtje si dhe kështu shprehnin dorëzimin e tyre para Tij.

Të krishterët që pretendojnë se Isai alejhiselam kurrë nuk ka bërë istigfar (kërkim falje) bëjnë një gabim trashanik. Mendimi i tyre tregon është e gabuar për të krishterët që thonë se Isai nuk kërkoi falje. Ai tha: “Kjo është ideja e tyre e gabuar se Isai a.s. nuk kërkoi falje. Kjo është mendjelehtësia dhe marrëzia e tyre që ata i bëjnë shpifje Isait a.s.. Nëse u hedhim një vështrim Unxhijve, na del e qartë se Isai a.s. ka pranuar dobësinë e tij dhe i ka kërkuar falje Zotit. Më thoni se çfarë kuptimi mbartin fjalët Eli Eli Lima sebektani? Pse nuk tha Isai: Ebi Ebi (O babai im! O babai im)!? Në hebraisht, El do të thotë Zoti. Kjo shprehje ka vetëm këtë kuptim: Ki mëshirë mbi ne! Ki mirësi ndaj meje e mos më lër në vetmi e papërkrahje. Pra, më mbro mua.

Në fakt, vështirësia është se në Indi, për shkak të dallimit gjuhësor, njerëzit kanë humbur thelbin e Istigfarit. Ata e recitojnë sikur janë të yshturat. Jo vetëm Istigfari, edhe namazi dhe pendimi i tyre janë të tilla. Nëse e këshillojnë dikë për të bërë istigfar, ai përgjigjet se ka shqiptuar fjalët “Estagfiruallh” 100 herë ose 200 herë, por nëse i pyet kuptimin, ai nuk di asgjë. Istigfari është një fjalë arabe që do të thotë të kërkosh falje ose të kërkosh mbrojtje nga pasojat e këqijave të mëkateve të kryera përpara, sepse mëkati është si një helm, i cili domosdoshmërisht lëshon edhe ndikim. Thjesht përsëritja verbale nuk sjell asnjë dobi”.

Ai tha:

“Teube do të thotë të heqësh dorë nga një vepër e shëmtuar me keqardhje dhe pendim. Pendimi nuk është veprim i keq, përkundrazi Zoti e do robin më së shumti, kur ai i pendohet. Një nga emrat e Zotit është edhe Tevvab (pendimpranues). Kjo do të thotë se kur njeriu pendohet dhe shpreh keqardhje për mëkatet dhe veprat e tij të këqija dhe zotohet për t’u përmbajtur nga vepra të këqija në të ardhmen, edhe Zoti i afrohet atij me mëshirë. Zoti i përgjigjet kërkesës së robit për faljen e mëkatit, më shumë se pendimi i tij. Prandaj, në hadith përmendet se nëse robi Im më afrohet Mua një pëllembë, Unë atij i afrohem një krah dhe në qoftë se ai më afrohet Mua një krah, Unë atij i afrohem një pash, dhe në qoftë se ai më vjen duke ecur, Unë i shkoj atij duke vrapuar.” Domethënë, nëse dikush drejtohet Zotit, edhe Zoti i dhuron atij mëshirë, mirësi dhe falje atë në shkallën më të madhe të mundshme, por nëse ai i largohet Zotit, as Zoti nuk e përfill atë?

(Melfuzat, vëll. 10, f. 336-339, botuar në 1984)

Thelbi i pendimit

Duke shpjeguar thelbin e Istigfarit, ai thotë:

Kurani i Shenjtë ka përshkruar dy atributet të Zotit: el-Hajju dhe el-Kajjum. el-Hajji do të thotë se Zoti është i gjallë dhe është forca që ua ngjall jetën të tjerëve. Ai është gjithashtu el-Kajjuum, d.m.th. Ai është shkaku i vërtetë i ekzistencës dhe furnizimit të tjerëve. Ekzistenca e çdo gjëje së jashtmi e të brenshmi, burojnë nga këto dy cilësi. Prandaj, vetë atributi i Zotit “el-Hajju” kërkon që Ai të adhurohet. P.sh. në pjesa اِیَّاکَ نَعْبُدُ Ijjake na’budu (vetëm Ty të adhurojmë ne) lypet atributin el-Kajjum, që Atij t’i kërkohet mbështetjte, dhe kësaj nevoje i përgjigjet pjesa اِیَّاکَ نَسْتَعِیْنُ Ijjake Nas’te’in (vetëm preje Teje ndihmë kërkojmë). Fjala i përgjigjet fjalës “adhurim” sepse Ai ka krijuar çdo gjë, dhe nuk është se pas krjimit, Ai e ka lënë në harresë. Ndonëse ustai që ka ndërtuar një shëtpi, nëse vdes, kjo nuk i sjell asnjë pasojë shtëpisë së ndërtuar, por njeriu i përgjigjet Zotit në amshim, dhe për çdo nevojë, ai mbështetet tek Ai. Prandaj, kërkimi i fuqisë dhe mbështetjes nga Zoti ëshët një nevojë e përjetshme e njeriut, dhe ky veprim ndryshe quhet istigfari. Pastaj, në shtrirjen e istigfarit janë përfshirë dhe ata që bëjnë mëkate e gabime, që përmes istigfarit, ata të mbrohen pasojat e këqija të mëkateve. Edhe nëse njeriu nuk ka bërë ndonjë mëkat, ai prapë ke nevojë për istigfar që të mbetet gjithmonë nën mbrojtjen e Zotit. Megjithatë, në thelb ai kërkon mbrojtje nga dobësitë e veta, prandaj, njeriu që nuk e ndien nevojë për falje është një person i pabindur dhe i pafe.”

(Melfuzat, vëll. 3, f. 217, botuar në 1984)

Pastaj në një vend ai shpjegoi realitetin e faljes. Ai tha:

“Mëkati është si një sëmundje, bakteret e së cilës janë përzier me gjakun e njeriut, dhe ajo mund të kurohet vetëm me anë të istigfarit. Istigfari nuk është veçse kërkimi i faljes? Istigfari do të thotë që Zoti të mbrojë njeriun nga pasojat e këqija të mëkateve të kryera, si dhe të parandalojë shfaqjen e atyre mëkateve dhe të asgjësojë ato së brendshme, fuqia dhe mundësia për t’i kryer ato janë të pranishme brenda njeriut, veçse koha e shfaqjes së tyre, ende nuk ka ardhur. Kjo është një kohë e tmerrshme, prandaj përmbahu faljes dhe istigfarit dhe mbani veten tuaj gjithmonë nën vëzhgim. Njerëzit e çdo feje dhe kombi si dhe Ithtarët e Librit kanë besuar se sadakaja dhe bamirësia mund të largojnë ndëshkimin e Zotit, me kushtin që akoma nuk duhet të ketë ardhur koha e ndëshkimit, sepse kur është shpallur koha e ndëshkimit, ai nuk mund të shtyhet. Prandaj, kërkoni falje dhe pendohuni, që të mos përfshiheni në ndëshkimin e Zotit dhe Allahu t’ju mbrojë”.

(Melfuzat, vëll. 5, f. 299, botuar në 1984)

Nëse shohim rrethanat e botës, ne duhet t’i përgjigjemi istigfarit e të kërkojmë shumë falje. Allahu na ruajttë nga çdolloj dëmesh dhe sprovash.

Mesihu i Premtuar a.s. ka shpjeguar çështjen e teubes (pendimit) edhe në një vend tjetër. Ai shkruan:

“Mbajeni mend se njeriu që nuk pranon rëndësinë e pendimit dhe faljes, ai vetë i mbyll vetes dyert e zhvillimit njerëzor, sepse është e qartë për të gjithë se njeriu nuk është i përsosur vetë. Domethënë, ai nuk është i përsosur në vetvete, por ka nevojë për përsosmëri. Ashtu sikur ai lind fizikisht dhe gradualisht zgjeron njohuritë e tij, pra nuk lind is dijetar, në të njëjtën mënyrë, kur ai lind dhe vetëdijsohet, ai gjendet në një shkallë të varfër morale. Nëse dikush shqyrton gjendjen psikologjike të fëmijëve të vegjël, ai do të dijë qartë se shumica prej tyre janë të prirë të rrahin fëmijët e tjerë në kohën e një konflikti të vogël dhe grinden me njëri-tjetrin. Vihet re gjithashtu një karakteristikë tjetër për të gënjyer dhe për të sharë, kur fëmijët bisedojnë me njëri-tjetrin. Disa kanë edhe vesin e vjedhjes, përgojimit, smirës, xhelozisë dhe koprracisë. Pak më vonë, kur u vjen periudha e rinisë, i pushton gjendja instinktive, dhe shpesh shfaqin sjelljen që tregon paaftësinë dhe paturpshmërinë e tyre, të cilat hyjnë qartësisht në kategorinë e imoralitetit dhe shthurjes.

Me pak fjalë, për shumicën e njerëzve, periudha e parë e jetës është e pistë dhe mjedisi i bën të ligtë. Kur një shpirt i pastër shpëton nga emocionet e rrëmbyeshme të vrullit rinor, ai i drejtohet Zotit. Kur ai sheh veten, të rrethuar nga pirgjet e ndyrësirave të shtrira rreth e përqark botës, ai e kthen vëmendjen te Zoti. Si rrjedhojë e këtij përqendrimi drejt Zotit, ai i pendohet sinqerisht dhe heq dorë nga sjelljet e papëlqyera. Pastaj shpreh keqardhje dhe fillon të ndërgjegjësohet duke pastruar veten nga papastërtitë. Kjo është zakonisht rrjedha e jetës, dhe kthesat që merr njeriu. Pra, edhe ky përshkrim tregon qartë që nëse vërtetë pendimi do të ishte papranueshëm, Zoti nuk do të shpëtonte askënd”.

(Çeshmai Marifet, Ruhani Khazain, vëll. 23, f. 192-193)

Njëherë erdhën disa mysafirë dhe lidhën zotimin e bejatit me Mesihun e Premtuar a.s.. Ai gjatë këtij kuvendi shpirtëror, u dha disa porosi dhe tha:

“Zoti synon që njeriu të bëjë pendim të sinqertë, t’i lutet Atij dhe të mos dorëzohet para tundimeve të mëkatit. Nëse vepron në këtë mënyrë, ai nuk do të poshtërohet as në këtë botë dhe as në jetën pas vdekjes. Derisa njeriu komunikon me vetëdije dhe përulësi të plotë, fjalët e tij nuk mbërrijnë as në pragun e Zotit. Sufitë kanë shkruar se nëse kalojnë dyzet ditë dhe njeriu nuk ka ndjenja dhe nuk derdh lotë duke kujtuar Zotin, zemra i bëhet gur. Ilaçi që e zbut këtë aspërsi është derdhja e lotëve për hir të Zotit. Ka gjithmonë një sërë arsyesh që i ashpërsojnë zemrën dhe njeriu duhet t’i dallojë ato dukuri. P.sh. çfarë ka bërë në jetë, si është jeta e tij dhe të vështrojë jetën e kaluar. Njeriu kalon përmes lloj-lloj sitatuash të vështira, dhe kur ai i kujton ato rrethana, i trembet dhe dridhet zemra. Ai që mendon se është i mbrojtur nga mëkatet, është gënjeshtar. Ku ka sheqeri, ka dhe milingona. Pra, derisa nevojat dhe kërkesat vetjake gjithmonë e shoqërojnë njeriun, si  mund të gjejë ai shpëtimin vetë? Nëse nuk e mbron dora e mëshirshme e Zotit, njeriu nuk mund t’i shmanget mëkatit. Ai nuk mund të shprehë krenarinë se është i pastër nga mëkatet, kur as profetët dhe as evlijat nuk kanë qenë në këtë gjendje, madje ata gjithmonë i lypnin mëshirë dhe mirësi.

Kur të dërguarit e Zotit bëjnë istigfar, ata i kërkojnë dorën e mëshirës së Zotit mbi ta, ndryshe nëse ata lihen në dorë të fatit, ata kurrë nuk mund të jenë të mbrojtur. Lutjet si kjo اللهم باعد بيني وبين خطاياي “O Allah! Rrite distancën midis meje dhe gabimeve të mi” shërbejnë për të na shpjeguar këtë kuptim të istigfarit. Ky është gjithashtu kuptimin e nënshtrimit dhe robërisë ndaj Allahut, që njeriu të strehohet nën mbrojtjen e Zotit, por ai që nuk i kërkon mbrojtje është mendjemadh dhe kokëfortë.”

(Melfuzat, vëll. 6, f. 21, botuar në 1984)

Njëherë, një person i shtroi një pyetje Mesihut të Premtuar a.s. se si mund të fitojmë kënaqësi dhe ngazëllim në ibadet? Ai iu përgjigj:

“Njeriu nuk mund të ndiejë vetvetiu kënaqësi dhe ngazëllim për veprat e drejta dhe adhurimin. Këto vijnë vetëm nga mëshira dhe mirësia e Zotit. Megjithatë, për këtë njeriu nuk duhet të brengoset, dhe t’i lutet Allahut të Plotfuqishëm për mëshirë dhe fuqinë. Kur njeriu vazhdon të ecë në këtë rrugë, me qëndrueshmëri e këmbëngulje, Zoti përmes mëshirës së Tij të papërshkrueshme, i ngjall atij atë për të cilën ushqente një dëshirë të zjarrtë në zemër”.

Nëse njeriu ndien një dëshirë të flaktë për adhurimin, dhe tregon një këmbëngulje të qëndrueshme në këtë drejtim, ai do të shijojë atë ëmbëlsi dhe prehje të këndshme në adhurim. Por, nëse ai nuk mundohet aspak, nuk bën asnjë orvatje dhe beson se do të arrijë gjithçka me një të fryrë. Kjo nuk ka qenë dhe as nuk është praktika e Zotit. Nëse, njeriu dëshiron të vërë në sprovë Zotin, ai tenton ta përbuzë Zotin, por përfundon vetë në humbje e shkatërrim. Të dini mirë se gjithçka qëndron në dorën e Zotit. Po të mos ju shoqërojë mëshirën e Zotit, mund të ktheheni në të krishterë që nesër, ose bëni ndonjë ndyrësi tjetër. Për këtë, është e nevojshme që njeriu të vazhdojë të kërkojë falje në mënyrë që t’i mos ngjallet helmi dhe dëshirë që mund ta shkatërrojnë atë”.

(Melfuzat, vëll. 8, f. 154-155, botuar në 1984)

Prandaj, istigfari është gjithashtu shumë i rëndësishëm për të arritur shkallën më të lartë në adhurim. Pyetjes, se “cili është çelësi për t’iu shmangur dënimit të Allahut” ai i përgjigjet kështu:

“Njeriu duhet të pendohet dhe të kërkojë falje, sepse këtu qëndron gjithçka. Njeriu nuk mund të bëjë asnjë hap përpara, derisa nuk pendohet apo nuk kërkon falje. Të gjithë të dërguarit kanë thënë se nëse njeriu pendohet e kërkon falje, Zoti e fal atë. Prandaj falni namazet, dhe kërkojini ndihmë Allahut për t’i shmangur mëkatet e ardhshme dhe kërkoni falje për mëkatet e kaluara dhe bëni istigfar vazhdimisht në mënyrë që të dobësohet fuqia e të bërit mëkat, e cila gjenden në natyrën e njeriut. Gjendja natyrale e njeriut ka dy lloj prirjesh: Njëra është fuqia për të bërë bamirësi dhe vepra të mira dhe tjetra është fuqia për të bërë vepra të këqija, të cilën mund të ndalojë vetëm Zoti. Këto fuqi rrojnë brenda njeriut, në të njëjtën mënyrë si shkëndijat a xixat gjenden në brendësinë e gurëve”.

(Melfuzat, vëll. 9, f. 372, botuar në 1984)

Pastaj tha:

“ وَأَنِ ٱسْتَغْفِرُواْ رَبَّكُمْ ثُمَّ تُوبُوٓاْ إِلَيْهِ Dhe që ju t’i kërkoni falje Zotit tuaj dhe të përuleni me pendesë pranë Tij. (Kurani 11:4) Të dini se këtij umeti i janë dhënë dy gjëra: së pari të kërkoni falje për të fituar një fuqi, dhe së dyti drejtohuni Zotit tuaj, duke u përulur me pendesë, me qëllim që ajo fuqi të kthehet në praktikë. Mjeti që ju siguron fuqinë është kërkimi i faljes (istigfari), veprim ky që në fjalë të tjera quhet dhe istimdad dhe isti’anet. Sufijtë kanë thënë se ashtu sikur ngritja e peshës ndihmon në fitimin e forcës dhe fuqisë trupore, në të njëjtën mënyrë, kërkimi i faljes është ushtrimi shpirtëror. Kjo i ngjall shpirtit një fuqi të re dhe i dhuron zemrës qëndrueshmëri. Ai që dës     hiron të fuqizohet shpirtërisht, le të kërkojë falje”.

(Melfuzat, vëll. 2, f. 67-68, botuar në 1984)

Ai tha:

“Dera e mëshirës dhe mirësisë së Zotit nuk mbyllet kurrë. Nëse njeriu i drejtohet Zotit me zemër të sinqertë dhe përulësi të plotë, ai e gjen të el-Ghafur (mëkatfalës), er-Rrahim (të gjithëmëshirëshëm) dhe Tevvab (pendimpranues). Të mendosh se cilin mëkatar do të falë Zoti dhe cilin jo, është një veprim turpërues dhe fyes para Tij. Thesaret e mëshirës së Zotit janë të pashtershme dhe të pakufijshme. Atij nuk i mungon asgjë dhe dera e mëshirës së Tij është e hapur për çdokënd.

Kjo nuk është si çështja e punësimit te britanikët, se si do t’u sigurohet puna të gjithë atyre të cilët kanë arsim të lartë. Zoti ka premtuar se edhe nëse t’i afrohen më shumë njerëz, prapë gradat e larta shpirtërore nuk do t’i mohohen askujt. Por, fatkeq dhe i mjerë është ai, që humb shpresën tek Ai dhe i vjen vdekjes në injorancë kur ende nuk e ka zbuluar Zotin. Sigurisht, në atë çast kur i afrohet vdekja, i mbyllet edhe dera mëshirës”.

(Melfuzat, vëll. 3, f. 296-297, botuar në 1984)

Pastaj tha:

“Të dini se fjala Teube në gjuhën arabe do të thotë keqardhje dhe pendesë, prandaj një ndër emrat e Zotit të përmendur në Kuran është et-Tevvab, d.m.th., ai që kthehet shumë. Kjo do të thotë se kur njeriu i përulet Zotit me zemër të sinqertë, dhe heq dorë nga mëkatet, atëherë edhe Zoti i kthehet atij me një dëshirë më të madhe. Kjo prakikë është në përputhje me ligjin e natyrës, sepse Zoti ka lënë këtë veti në natyrën njerëzore. Kur shohim se nëse një njeri sillet me njeriun tjetër me sinqeritet e përzemërsi, zemra e tjetrit gjithashtu zbutet për të, atëherë si mund ta pranojë logjika jonë që robi t’i drejtohet Zotit me përulësi dhe keqardhje të plotë, por Zoti nuk e mëshiron dhe as nuk ia pranon faljen, ndërkohë Ai është Bujar dhe i Gjithëmëshirshëm, i Cili gëzohet pamasë kur robi i përulet me pendesë të sinqertë. Prandaj, siç kam shkruar, Kurani Famëlartë e përshkruan Zotin si Tevvab domethënë pendimpranuesi. Njeriu i kthehet Zotit me pendesë të sinqertë, keqardhje, përulje, bindje dhe nënshtrim, ndërsa Zoti i kthehet robit me mëshirë dhe falje. Po të mos ishte mëshira, një nga cilësitë e Zotit, asnjëri nuk mund të fitonte shpëtimin.

Fatkeqësisht, njerëzit nuk e kanë përsiatur siç duhej atributet e Zotit dhe e kanë bazuar shpëtimin e tyre vetëm në veprat dhe përpjekjet e tyre. Zoti i Gjithëmëshirshëm, i cili ka krijuar qindra mijëra mirësi e favore për njeriun në tokë, pa kërkuar asnjë vepër prej tij, a mund të shpërfillë njeriun, kur ky i mjerë bëhet i vetëdijshëm për paditurinë e tij, i kthehet Atij me keqardhje dhe i drejtohet me kaq përulësi, sikur të ketë pranuar vdekjen, dhe heq mantelin e ndyrësisë nga qenia e tij, dhe asgjësohet në zjarrin e dashurisë së Tij. A mund të cilësohet një sjellje e tillë shpërfillëse nga Zoti si ligji i natyrës? Jo kurrësesi. A që i kundërvihet, është i mallkuar nga Allahu”.

(i përmbledhur nga Çeshmai Marifet, Ruhani Khazain, vëll. 23, f. 133-134)

Duke na tërhequr vëmendjen për të bërë ndryshime të rëndësishme në jetën tonë, ai thotë:

“Mos harroni se mbështetja vetëm në përpjekjet dhe planet vetjake përveç Allahut, është një marrëzi dhe budallallëk. Bëni një ndryshim të tillë në jetën tuaj, saqë dihet se jeta e re është ajo që vjen pas faljes dhe pendimit. Duhet të bëni shumë pendim, dhe sidomos ata që kanë më pak kohë për shkak të angazhimeve në punë të dynjasë, duhet të kenë më shumë frikë. Ata që janë të zënë në punë, u mbetet e pa kryer shumica e obligimeve fetare, prandaj u lejohet që në raste të tilla, të bashkojnë namazet e tyre, pra drekën e iqindinë dhe akshamin e jacinë”. Sipas urdhrit, namazet duhet të kryhen parimisht në kohën e tyre të caktuar, por vetëm në pamundësinë, ato mund të kryhen edhe bashkërisht.”

Pastaj thotë:

“Unë e di gjithashtu se në qoftë t’u kërkohet leje përgjegjësve për t’i falur namazet, ata japin leje. Nëse u bëni kërkesë oficerëve për t’i falur namazet, edhe nëse ata nuk janë muslimanë, japin leje për t’u falur. Justikifike të tilla për të lënë namazin nuk qëndrojnë, veçse tregojnë dobësinë vetjake. Mos i shkelni të drejat e Zotit dhe ato të njerëzve, po ashtu përmbushni detyrat tuaja në mënyrë të ndershme”.

(Melfuzat, vëll. 1, f. 265, botuar në 1984)

Prandaj, kërkimi i faljes dhe pendimi mund të sjellin dobi vetëm atëherë, kur besimtari u përmbahet edhe urdhrave themelore, p.sh. kryen namazet rregullisht, dhe u përgjigjget me përkushtim të drejtave ndaj Zotit dhe atyre karshi njerëzve.

Pastaj tha:

“Prandaj çohuni dhe bëni pendesë. Fitoni pëqlimin e Zotit tuaj me anë të veprave të mira. Mos harroni se ndëshkimi për gabimet në besim do të shfaqen pas vdekjes, dhe vetëm në Ditën e Gjykimit do të vendoset se kush ka qenë hindu, i krishterë apo musliman. Megjithatë, çdonjeri që tepron në mizori, shtypje dhe hipokrizi, do të shijojë dënimin që në këtë botë. Ai nuk mund t’i shpëtojë assesi ndëshkimit të Allahut. Prandaj, nxitoni për të fituar kënaqësinë e Zotit tuaj. Ai është shumë bujar dhe i dhembshur. Ai mund t’i falë mëkatet e 70 viteve për shkak të pendimit, mallëngjimit dhe ngashërimit të një çasti. Mos thoni se Ai nuk e pranon pendimin. Mos harrani se nuk mund të shpëtoni kurrë vetëm në bazë të veprave dhe përpjekjeve tuaja. Njeriun e shpëton vetëm mëshira e Zotit dhe jo veprat. Prandaj, përuluni para Allahut, kërkojini mëshirën dhe faljen e mëkateve. O Allah, Bujar dhe i Gjithmëshirshëm! Dhurona bekime të gjithëve. Jemi robër të Tu dhe jemi rrëzuar në pragun Tënd”. Amin

(Lecture Lahore, Ruhani Khazain, vëll. 20, f. 174)

Alahu na mundësoftë të trashëgojmë pranimin e kësaj lutjeje të Mesihut të Premtuar a.s.! Allahu na mundësfotë ta kuptojmë domethënien e vërtetë të pendimit dhe të zbulojmë thelbin e faljes dhe pendimit! Amin

Tani do të përmend disa raste vdekjeje dhe do të udhëheq namazin e tyre të xhenazes në mungesë.

1. Ansa Begum
2. Bushra Ekrem
3. Museret Xhehan
4. Nasir Kurejshi