Podam teraz kilka ważnych przykładów zasad islamskich, na które w dzisiejszym świecie należałoby położyć specjalny nacisk. Pierwsza dotyczy zagadnień sprawiedliwości. Inne religie nie prezentują wyraźnych dyrektyw wymiaru sprawiedliwości, a nawet jeżeli o tym nadmieniają, to w terminach, które dzisiaj nie bardzo dają się zastosować. Niektóre z tych dyrektyw stoją w wyraźnym konflikcie z intelektem i odczuciami naszego wieku. I właściwie można tylko orzec, że te nauki albo uległy zniekształceniu, albo też przeznaczono je tylko do lokalnego lub czasowego zastosowania.
Skoro judaizm przedstawia Boga jedynie jako Boga Izraela z wyłączeniem całej reszty ludzkości – nic dziwnego, że nawet pobieżnie nie zajmuje się podstawową kwestią praw ludzkich.
Hinduizm z kolei wydaje się wrogi nie tylko dla Hindusów, ale także dla Hindusów niższej kasty, zawężając w ten sposób pole łask Bożych do znacznie zredukowanej grupy ludzkiej. Jeżeli bramin nic może oddać pożyczki człowiekowi z niskiej kasty, nie ma on prawa żądać zwrotu. Jeżeli natomiast ktoś z niższej kasty nie jest w stanie oddać długu zaciągniętego u bramina, musi pracować dla braminów aż do chwili, gdy będzie mógł dług w całości spłacić.
W judaizmie z kolei nie zauważamy zasady sprawiedliwości w stosunku do wroga.
W Biblii powiedziano:
,,Twój Bóg Jahwe, odda je tobie, a ty je wytępisz, obłożysz je klątwą, nie zawrzesz z nimi przymierza i nie okażesz im litości” (Pwt 7:2).
Zacytuję teraz dla porównania kilka przykładów nauk islamu w tej dziedzinie.
Koran nakazuje a ja cytuję:
- ,,A kiedy sprawujesz sądy między ludźmi, wykonuj to uczciwie i sprawiedliwie „(Koran 4:59).
- ,,Bądź rygorystyczny w przestrzeganiu sprawiedliwości i bądź. świadkiem Allaha nawet, gdyby to godziło w ciebie samego, albo w twoich rodziców czy krewnych” (Koran 4:136).
- ,,Nie pozwól, aby czyjaś wrogość pobudziła cię do niesprawiedliwego działania. Bądź zawsze sprawiedliwy . . .” (Koran 5:9).
- ,,Walcz na drodze Allaha przeciw tym, którzy walczą przeciw tobie, ale nie przekraczaj prawa, Allah nie lubi przekraczających prawo” (Koran 2:91).
- ,,Jeżeli oni skłaniają się do pokoju, to i ty zrób to samo” (Koran 8:62).
Dalsze przykłady z odwiecznych nauk islamu, które chcę podać dotyczą zemsty i przebaczenia, Gdy pod tym względem porównujemy nauki islamu z innymi religiami, od razu uderza nakaz Starego Testamentu:
,,Oko za oko, ząb za ząb, ręka za rękę, noga za nogę” (Wj.21,24).
Taki nacisk na zemstę niewątpliwie zadziwia i zasmuca serce.
Jednakowo, nie podaję tego przykładu po to, aby atakować inną religię, ale dlatego, aby wykazać, że w świetle zasad Koranu, nawet tak drastyczne środki można czasem usprawiedliwić. Koran pozwala nam śledzić kontrowersyjne nauki innych religii w duchu życzliwości i zrozumienia, co jest również wyłączną cechą islamu.
Według Koranu pełna zemsta była postanowiona tylko dla specyficznych potrzeb pewnego okresu. Miało to na celu dodanie ducha Izraelitom dla stawania w obronie swych praw po długim okresie podboju i niewoli, w wyniku czego stali się oni tchórzliwi i popadli w głębokie kompleksy niższości uważając się za lud niższego rzędu. Oczywiście, w takiej sytuacji nie byłoby słuszne skłaniać do przebaczenia, ponieważ to pogrążyłoby ich w jeszcze głębszym marazmie i nie dałoby im odwagi i pewności siebie, konieczny.eh do zerwania więzów.
Wobec powyższego taka nauka była dobra i odpowiednia w ówczesnej sytuacji i pochodziła rzeczywiście od Wszechwiedzącego Boga Z strony, gdy z kolei rozważamy Nowy Testament widzimy, że w przeciwieństwie do Starego Testamentu zaleca przebaczenie w takim rozmiarze, że Izraelici zostają całkowicie pozbawieni prawa do jakiejkolwiek zemsty. Rzeczywiście przyczyną tego jest fakt, że wypełniając przez długi okres czasu tę naukę Izraelici stali się okrutni i twardego serca; można to było naprawić jedynie zawieszając na jakiś okres czasu ich prawo do zemsty.
Dlatego też pouczał ich Jezus:
,, … Słyszeliście, że powiedziano: Oko za oko, ząb za ząb. A ja wam powiadam: Nie stawiajcie oporu złemu … „(Mt 5:34-45).
Islam obie te przeciwstawne nauki uważa za uzupełniające się. Każda z nich dostosowana została do warunków i sytuacji panujących w danym czasie i wobec tego żadnej z nich nie można uważać za uniwersalną czy wieczną. Jest to całkowicie racjonalne, ponieważ człowiek był wciąż jeszcze w trakcie wczesnych faz rozwoju i nie utworzył jeszcze wspólnoty, której by można nadać prawo uniwersalne i ostateczne. Wierzymy, że tym ostatecznym prawem jest islam; zawiera on naukę, na którą nie mają wpływu ani miejsca, ani czas, czego w pełni dowodzi jego nauka w zakresie, który rozważamy.
Koran mówi:
,,Zemsta powinna być zastosowana do krzywdy, lecz wspaniały człowiek, który przebacza, ma zapewnioną nagrodę u Boga, bo On nie miłuje źle czyniących” (Koran 42:41).
Islam łączy zatem najlepsze cechy obu wcześniejszych nauk z zasadniczym dodatkiem, że zaleca przebaczenie pod warunkiem jednak, że przyniesie ono poprawę winnego. Na tym polega właściwy cel przebaczenia. Jeżeli poprawy nie ma, to karę uważa się za konieczną, ale nie może ona przekraczać rozmiarów występku. Z pewnością jest to w pełni zgodne z ludzką naturą i równie praktyczne dzisiaj, jak 14 wieków temu w chwili objawienia.