Małżeństwo
Małżeństwo w islamie – W Islamie, celem zawartego związku małżeńskiego jest uzyskanie przychylności Allaha poprzez zachowanie małżeńskiej czystości, wypełnianie powinności, dawanie poczucia zadowolenia oraz poprzez podtrzymywanie ciągłości gatunku. Przykładowo, za cechę charakterystyczną dla prawdziwie wierzących ludzi uznaje się dążenie do zachowania czystości w małżeństwie. Jest to zawsze silnie podkreślane tak, jak konieczność przestrzegania ściśle określonego porządku modlitw, unikania wszelkiego rodzaju próżności, płacenia Zakat , czujności w przypadku zawierzonych nam spraw, czy też dotrzymywania zawartych umów.(23:2-12)
Do tego należałoby dodać jeszcze poniższe pouczenie:
„I szukajcie małżeństwa dla wdów wśród was, dla waszych niewolników i niewolnic, które nadają się do małżeństwa. Gdyby byli biedni, Allach da im ze swojej szczodrości, jest On wszak Hojny, Wszechwiedzący.“(24:33)
Święty Prorok powiedział też:
„Małżeństwo jest nam właściwym sposobem życia. Kto odwraca się od naszej drogi , nie należy do nas“.
Niestety na Zachodzie niewinność ma taką samą cenę jak cnota – w ogóle się na nią nie zwraca uwagi. Co więcej, ostatnio stały się one pewnego rodzaju przywarą, czy wadą. Wspólne życie „na próbę“ i rozpasanie seksualne stały się życiową normą dla ludzi Zachodu. Perwersja i zmysłowość, zarówno w jak i poza małżeństwem, są uważane za prawdziwy cel popędu płciowego. Kobieta została tym samym zdegradowana do roli narzędzia wykorzystywanego w celu zaspokojenia pożądania. Według nauk Islamu, stosunki pomiędzy małżonkami powinny być przepełnione dobrocią. Święty Koran wypowiada się w tej sprawie następująco :
„…traktujcie je dobrze. A jeśli przestaną się wam podobać, to być może przestanie się wam podobać to, w czym Allach zawarł wiele dobra“.(4:20)
Rodzaj stosunków małżeńskich określają poniższe wskazówki, których udzielił nam Święty Prorok:
„Jeżeli zbliżacie się do siebie, proście : O Allachu! Ochroń nas przed szatanem i trzymaj go z dala od potomstwa, którym nas obdarzysz.“
Jak już wspomniano, Koran używa w stosunku do małżonków sformułowania, iż są strojem dla siebie (2:188). Oznacza to, że małżeństwo umożliwia nam dawanie drugiej osobie poczucia bezpieczeństwa, godności i delikatności. Całe zagadnienie stosunków małżeńskich zostało wyniesione w Islamie do wysokiej płaszczyzny moralnej i duchowej świadomości, pozycji , która to wyklucza wszystkie myśli dotyczące gorszących rozkoszy . Ujęcie to jest przedstawione w poniższych napomnieniach i wskazówkach:
„Pytają cię też o menstruację. Powiedz: „To rzecz szkodliwa, dlatego trzymajcie się z dala od kobiet mających menstruację i nie wchodźcie w nie do czasu, kiedy już będą czyste. Kiedy jednak już się oczyszczą, wchodźcie w nie, jak nakazuje wam Allach. Allach miłuje tych, którzy utrzymują się w czystości“. Wasze żony są dla was swoistą ziemią uprawną. Zbliżajcie się zatem do swej roli kiedy i jak wam się podoba oraz wysyłajcie przed siebie nieco dobra dla was samych. Bójcie się Allacha i wiedzcie, że Go spotkacie. Nieście również dobre nowiny tym, którzy wierzą.“(2:223,224)
Islam również nie pochwala żadnego postępowania, które mogłoby niekorzystnie wpływać na możliwość lub szanse urodzenia przez kobietę dziecka. U podstaw jakiegokolwiek działania musi stać czystość i popieranie prawości (Taqwa). Koran uczy bardzo ważnej modlitwy, którą powinien znać każdy prawy człowiek:
„Panie nasz, daj nam radość naszych oczu z naszych żon i dzieci, jak i uczyń nas wzorem dla sprawiedliwych“(25:75).
Obowiązki i powinności małżonków – Małżeństwo w islamie
Według zasad islamu małżeństwo jest związkiem opartym na prawie cywilnym, co pociąga za sobą cały szereg wzajemnych zobowiązań. Dla jego prawomocności wymagane jest oficjalne porozumienie obu stron *. Następnie musi zostać przedłożone pozwolenie pełnomocników narzeczonej (WALI) , których obowiązkiem jest dbałość o dobro jej interesów. Poza tym przyszły mąż musi narzeczonej wypłacić pewną sumę pieniędzy, odpowiednio wysoką w stosunku do swej pozycji finansowej. Kwotę tą nazywa się „porannym darem“(posag) i nie można jej mylić z podarunkami, które panna młoda otrzymuje od bliskich, bądź od swych opiekunów.
Jasno określone zostały też przypadki, w których zawarcie małżeństwa jest niemożliwe lub zabronione (Koran rozdział 4:23-26). Święty Koran wyjaśnia dalej :
„(…)Przyzwala się zaś na inne, gdy poszukujecie ich poprzez to, co posiadacie, poślubiając je we właściwy sposób i nie dopuszczając się cudzołóstwa. Za dobro zaś, które otrzymujecie od nich, dawajcie im ich posagi jak zostało ustalone, a nie spadnie na was żadna wina z powodu tego, co będziecie czynić na mocy wspólnej zgody po ustaleniu posagu. Zaprawdę, Allach jest Wszechwiedzący, Mądry.“(4:25)
Żona i mąż mają wobec siebie wzajemne zobowiązania. Mężczyzna jako żywiciel rodziny ponosi odpowiedzialność za jej utrzymanie. W przypadku różnicy zdań, co do sposobu rozporządzania domowym budżetem, jego decyzja jest rozstrzygająca. Pozwala to mu na kontrolowanie sytuacji finansowej i szybką reakcję , aby rodzina nie znalazła się niespodziewanie w trudnym położeniu.
„Rozwiedzione niewiasty będą oczekiwać w swojej sprawie przez trzy takie okresy. Nie jest prawowitym, aby usuwały one to, co Allach stworzył w ich łonach, o ile wierzą w Allacha i w Dzień Ostatni. Ich mężowie mają większe prawo zabrać je na powrót w tym okresie pod warunkiem, że pragną pojednania. One zaś (niewiasty) mają prawa podobne (do praw mężczyzn) nad nimi. Mężczyźni jednak mają nad nimi pewną przewagę. Natomiast Allach jest Potężny i Mądry.“(2:229)
Z powodu słabości cielesnej kobiet i ich delikatności oraz wrażliwości, mężczyźni zostali ustanowieni ich obrońcami. Jeżeli małżonka jest kłótliwa i przekorna, tak że zagrożony jest spokój i harmonia w rodzinie, mąż ma obowiązek upomnieć ją. W przypadku, gdy takie rozmowy nie są wystarczające może on na pewien czas wycofać się z pożycia małżeńskiego. W ostateczności może uciec się do ukarania żony.**
„Mężczyźni są opiekunami niewiast, ponieważ Allach uczynił niektórych z nich większymi od innych oraz ponieważ mężczyźni łożą na niewiasty ze swego bogactwa. Tak zatem kobiety cnotliwe są posłuszne i chronią tajemnic swych mężów z pomocą Allacha. A jeśli chodzi o te, ze strony których obawiacie się nieposłuszeństwa, napominajcie je i trzymajcie się od nich z daleka w ich łożach oraz poddawajcie je karze. Jeżeli wtedy okażą wam posłuszeństwo, nie szukajcie przeciwko nim wymówek. zaprawdę, Allach jest Wysoki i Wielki.“(4:35)
„Jeżeli niewiasta obawia się niewłaściwego traktowania lub nieczułości ze strony jej męża, nie będzie dla nich grzechem, jeśli się z sobą należycie pojednają. pojednanie bowiem jest najlepsze. Ludzie zaś skłaniają się ku pożądliwości. jeżeli czynicie dobro i jesteście sprawiedliwi, zaprawdę, Allach jest Świadom tego, co czynicie.“ (4:129)
Jeżeli pojednanie natknie się na trudności z powodu wzajemnych pomówień małżonków, powinno się powołać doradcę:
„A jeśli wy obawiacie się jakiegoś wyłomu między nimi, wyznaczcie sędziego spośród jego ludzi (rodzina męża) oraz sędziego spośród jej ludzi (rodzina żony).Jeżeli oni (sędziowie) zażądają pojednania, Allach doprowadzi do tego między nimi. Zaprawdę, Allach jest Wszechwiedzący, Wszechogarniający.“(4:36)
Rozwód w islamie – Małżeństwo w islamie
Jeżeli wszystkie wysiłki mające doprowadzić do zgody pomiędzy małżonkami nie przynoszą efektów, może okazać się, że jedynym rozwiązaniem małżeńskich problemów jest rozwód. Trzeba tu jednak zaznaczyć, że Islam nie ustosunkowuje się przychylnie do tego sposobu . Święty Prorok powiedział:
„Ze wszystkiego, co jest wam dozwolone, rozwód jest najbardziej nieprzyzwoity w ocenie Allacha.“
Postępowanie rozwodowe może zostać rozpoczęte zarówno na żądanie męża, jak i żony. W tym drugim przypadku sprawa musi podążać drogą sądową, aby tym samym umożliwić kobiecie pełną ochronę jej interesów. Jeżeli powstała różnica poglądów i nie ma mowy o porozumieniu między małżonkami, wówczas, jeżeli mąż obieca wstrzemięźliwość wobec swojej żony, sprawa owa musi zostać uregulowana w terminie 4 miesięcy:
„W przypadku tych, którzy ślubują nie zbliżać się do swych żon, maksymalny okres oczekiwania to cztery miesiące. Wtedy, jeśli powrócą do swoich normalnych stosunków, Allach będzie Najbardziej Przebaczający, Litościwy. A jeśli zdecydują się na rozwód, wtedy zaprawdę Allach jest Wszystko słyszący, Wszechwiedzący.“(2:227,228)
Jest wiele przepisów dotyczących rozwodu. Mają one między innymi zapobiec temu, aby rozwód stał się sprawą prostą w realizacji, a tym samym przeprowadzaną z powodu nieprzemyślanych decyzji podejmowanych w napadzie złości. Rozwód musi zostać gruntownie przemyślany. Jeżeli podejmuje się taką decyzję trzeba przemyśleć jej konsekwencje, które odczują obie zainteresowane strony, a także ich dzieci.
W tym celu postępowanie rozwodowe rozciąga się w czasie, aby dać zainteresowanym stronom możliwość spokojnego rozważenia swej decyzji, zanim rozwód stanie się nieodwołalną rzeczywistością:
„Taki rozwód może być ogłaszany dwukrotnie. Wtedy albo przyjmijcie je na powrót w uprzejmy sposób albo uprzejmie je odeślijcie. Nie jest dla was prawowitym, abyście odbierali cokolwiek z tego, co im daliście (waszym żonom), chyba że oboje obawiają się, iż nie potrafią przestrzegać granic wyznaczonych przez Allacha. Jeśli jednak obawiacie się , że one nie potrafią przestrzegać granic nakazanych przez Allacha, wtedy nie będzie grzechu dla żadnej z nich w tym, co dadzą dla zdobycia wolności. Oto granice wyznaczone przez Allacha, więc ich nie przekraczajcie. Kto zaś przekroczy wyznaczone przez Allacha granice, ten jest złoczyńcą.“(2:230)
Istnieją również inne przeszkody mające zapobiegać pochopnym decyzjom o uprawomocnieniu rozwodu:
„A jeżeli on rozwiedzie się z nią po raz trzeci, od tej pory ona nie będzie prawowicie do niego należała, aż do czasu, kiedy poślubi innego mężczyznę. A jeśli ten także rozwiedzie się z nią, nie będzie dla nich grzechem, jeśli do siebie powrócą, pod warunkiem, że będą pewni, iż będą w stanie przestrzegać granic wyznaczonych przez Allacha. Te nakreślone granice czyni on zrozumiałymi dla posiadających wiedzę.“(2:231)
„I kiedy będziecie brać rozwód z kobietami, a one zbliżać się będą do końca wyznaczonego okresu, wtedy albo zachowajcie je w uprzejmy sposób albo w uprzejmy sposób odeślijcie je. Jednak nie zatrzymujcie ich w sposób krzywdzący, abyście przeciwko nim nie zgrzeszyli. Kto bowiem tak czyni, ten szkodzi swojej własnej duszy. I nie obracajcie w żart przykazań Allacha, a pamiętajcie o zesłanych wam łaskach Allacha, i o Księdze, i o Mądrości, którymi was obdarował i przez które was napomina. Bójcie się Allacha i wiedzcie, że On dobrze zna wszystkie rzeczy.“(2:232)
„A kiedy rozwodzicie się z niewiastami, one zaś dochodzą do końca swego okresu, nie powstrzymujcie ich od poślubienia ich mężów *,o ile nie dojdą między sobą do zgody w sposób obyczajny. oto napomnienie dla tego z was, kto wierzy w Allacha i w Dzień Ostatni. To dla was bardziej błogosławione i czystsze – i Allach wie, choć wy nie wiecie.“(2:233)
„Rozwiedzione niewiasty będą oczekiwać w swojej sprawie przez trzy takie okresy (cały miesiąc). Nie jest prawowitym, aby usuwały one to, co Allach stworzył w ich łonach, o ile wierzą w Allacha i w Dzień Ostatni. Ich mężowie mają większe prawo zabrać je na powrót w tym okresie pod warunkiem, że pragną pojednania. One zaś (niewiasty) mają prawa podobne (do praw mężczyzn) nad nimi. Mężczyźni jednak mają nad nimi pewną przewagę. Natomiast Allach jest Potężny i Mądry.“(2:229)
Jeżeli mąż i żona po ogłoszeniu rozwodu, który może być odwołany (pierwszy i drugi rozwód pary małżeńskiej jest odwołalny, trzeci jest rozwodem ostatecznym – od tłumacza), współżyją ze sobą, wówczas ogłoszony rozwód uważa się za nieważny.
„W przypadku zaś tych z was, którzy umrą i pozostawią swe żony, one oczekiwać będą w kwestii ich samych przez cztery miesiące i dziesięć dni. A kiedy dojdą do końca swego okresu, nie spadnie na was żadna wina pod względem tego, co one uczynią ze sobą w sposób obyczajny. Allach jest Świadom tego, co czynicie .Nie będziecie też obwiniani z powodu rzucenia wzmianki o waszej chęci poślubienia tych kobiet lub zachowywania tego pragnienia ukrytego w myślach. Allach wie, że będziecie myśleć o nich w związku z tym. Jednak nie zawierajcie z nimi kontraktu potajemnie, z wyjątkiem tego, gdy wypowiecie uczciwe słowo. Nie podejmujcie decyzji o więzach małżeńskich, dopóki wyznaczony okres nie dobiegnie końca. I wiedzcie, że Allach wie, co ukryte jest w waszych umysłach, więc strzeżcie się Go. I wiedzcie, że Allach najbardziej przebacza i jest Cierpliwy.“(2:235,236)
„Ci zaś z was, którzy umierając pozostawiają swe żony, zapiszą swym żonom utrzymanie na rok, nie oddalając ich. Jeżeli one same jednak wyjdą z domu (ponowne zamążpójście), wtedy nie spadnie na was żadna wina w odniesieniu do tego, co one ze sobą uczynią. Allach jest Potężny i Mądry. także w stosunku do niewiast rozwiedzionych powinno być utrzymanie zgodnie z tym, co uczciwe – obowiązek dla bogobojnych.“(2:241,242)
„Nie będzie z waszej strony grzechem, jeśli weźmiecie rozwód z niewiastą, której nie dotknęliście lub jeśli nie ustaliliście dla niej posagu. Zabezpieczcie je jednak przyzwoicie – bogaci wedle swoich możliwości, a biedni wedle swoich. Oto obowiązek nakładany na cnotliwych .A jeśli rozwodzicie się z nimi zanim je dotknęliście, lecz ustaliliście już dla nich posag, wtedy połowa z tego, co wyznaczyliście, należna będzie od was, chyba że one to darują lub też ten, w którego rękach jest związek małżeński, posag ten daruje. To zaś, byście darowali, bliższe jest sprawiedliwości. A nie zapominajcie czynić sobie wzajemnie dobro. Zaprawdę, Allach widzi, co czynicie.“(2:237,238)
„Matki (rozwiedzione) zaś karmić będą swe dzieci piersią przez całe dwa lata – to dla tych, którzy pragną ukończyć okres karmienia. Natomiast mężczyzna, do którego należy dziecko, będzie odpowiedzialny za ich (matek) utrzymanie i odzienie zgodnie ze zwyczajem. Żadna dusza nie jest obarczona ciężarem ponad jej możliwości. Tak samo matka nie będzie musiała cierpieć z powodu jej dziecka ani ten, do którego to dziecko należy nie będzie musiał cierpieć z jego powodu i to samo jest obowiązkiem dziedzica ojca. Jeżeli oni oboje na mocy wspólnej zgody i porozumienia postanowią odstawić dziecko od piersi, nie będą za to winieni. A jeśli zapragniecie wynająć mamkę do swych dzieci, nie będziecie za to obwiniani pod warunkiem, że będziecie płacić jej uczciwie tyle, na ile się umówicie. Bójcie się Allacha i wiedzcie, że On widzi, co czynicie.“(2:234)
Wszystkie te wyjaśnienia, dotyczące problematyki rozwodowej, streszczają się w następujących wersach:
„O Proroku! Kiedy rozwodzicie się z niewiastami, dotrzymujcie zalecanego okresu i obliczajcie go. I bójcie się Allacha, waszego Pana. Nie wyrzucajcie ich z domów, ani też one same nie powinny odchodzić, chyba że dopuszczą się jawnej niegodziwości. Oto granice ustalone przez Allacha. I jeśli kto przekroczy granice wyznaczone przez Allacha, ten rzeczywiście zgrzeszy przeciwko swojej własnej duszy. Ty nie wiesz. Może tak być, że potem Allach uczyni, iż pojawi się coś nowego. Zatem, kiedy zalecany okres będzie się kończył, pozostawcie je przy sobie uprzejmie lub w stosowny sposób rozstańcie się z nimi, a wezwijcie na świadków dwie godne osoby spośród was, jak i nieście prawdziwe świadectwo Allachowi. W ten sposób napominany jest ten, który wierzy w Allacha i w Dzień Ostatni. A jeśli kto boi się Allacha, wówczas On odnajdzie dla niego drogę wyjścia.“(65:2,3)
„A jeśli macie wątpliwości, jeśli chodzi o zalecany okres dla tych z waszych niewiast, które straciły swoje comiesięczne oczyszczenie, wówczas wiedzcie, że dla nich wyznaczony jest okres trzech miesięcy; podobnie dla tych, które nie weszły jeszcze w wiek comiesięcznego oczyszczenia. A jeśli chodzi o niewiasty ciężarne, ich okres trwać będzie aż do narodzin dziecka. I jeśli kto boi się Allacha, to On da mu możliwości w jego sprawie.“(65:5)
„Dawajcie schronienie rozwiedzionym niewiastom podczas wyznaczonego okresu w domach, w których mieszkacie, zgodnie z waszymi zasobami, i nie dokuczajcie im, żeby nie tworzyć im niedogodności i w ten sposób nie zmuszać ich do odejścia. A jeśli noszą w sobie dziecko, łóżcie na nie do czasu, aż uwolnią się od tego brzemienia. A jeśli karmią piersią dziecko dla was , oddajcie im, co należy, zgodnie ze zwyczajem, wspólnie się wcześniej naradziwszy. Jeśli nie moglibyście dojść oboje do porozumienia, to niechaj inna niewiasta wykarmi ojcu dziecko. Niechaj ten, kto ma obfitość środków, wydaje z tej obfitości. I niechaj ten, którego środki utrzymania są skromne, wydaje z tego, co dał mu Allach. Allach nie obarcza żadnej duszy ponad to, czym ją obdarował. Allach wkrótce po trudnościach ześle ulgę.“(65:7,8)*
* Chodzi tu o wyrażenie zgody na zawarcie małżeństwa z własnej, nieprzymuszonej woli zarówno przez kobietę, jak i przez mężczyznę (przyp. tłumacz)
** Święty Prorok powiedział, że jeżeli nawet muzułmanin musi uciec się do kary cielesnej wobec swej żony, to powinna ona być na tyle lekka, aby nie zostawiła na jej ciele żadnego znaku. Ale równocześnie dodał, że człowiek bijący swą żonę nie może zaliczać się do tych najlepszych spośród muzułmanów.(Święty Koran, wyd 1990roku,Islam International Publications ltd.,UK. przypis 601,strona 202)
* Chodzi tu o to, że opiekun rozwiedzionej kobiety (np. ojciec) nie może powstrzymać jej od ponownego poślubienia poprzedniego męża, ani też były mąż nie może powstrzymać jej od poślubienia innego mężczyzny. (Święty Koran ,wyd 1990, Islam International Publications ltd.,UK.,przypis 285)