Post – filar islamu – Inną wspólną dla wszystkich religii praktyką jest Post. Trwa 30 dni i odbywa się zawsze w dziewiątym miesiącu roku księżycowego, Ramadan. Nazwa ta ma pochodzenie islamskie, wcześniej miesiąc ten był nazywany Naatiq.
Nazwa Ramadan pochodzi od słowa Ramd, co oznacza ,,żar słońca”. Powiada się Ramada al-Saai’mu, czyli wnętrze człowieka stało się gorące z pragnienia wywołanego postem. Miesiąc ten nazywa się tak, ponieważ:
- Poszczenie w tym miesiącu wywołuje gorąco i palenie wywołane pragnieniem.
- Oddawanie czci Jedynemu Bogu w tym miesiącu wypala ślady grzechu w człowieku.
- Pobożność człowieka w tym miesiącu wywołuje w jego sercu to potrzebne ciepło miłości do jego Stwórcy i innych ludzi.
Wprawdzie pomiędzy sposobami i warunkami poszczenia występują znaczne różnice, dla każdego wyznania jest ono ważnym elementem. W praktyce jednak, choć czasem nie mówi się o tym jasno i wyraźnie, często zwyczaj ten wygasa. Ciekawy przypadek stanowi Budda. Poszukiwania prawdy zaczął od surowego postu, później jednak porzucił tę praktykę, bo źle wpływała na jego zdrowie. Jest to zrozumiałe uzasadnienie, ale pod żadnym względem nie sugeruje, że Budda przestał wierzyć w post. I być może z tego powodu niektórzy buddyści do tej pory stosują pewne formy postu.
Poszczenie w islamie jest wysoce rozwiniętą instytucją i wymaga głębszej analizy. Odnośnie poszczenia istnieją dwa rodzaje nakazów. Pierwsze dotyczą postu obowiązkowego, a drugie – dowolnego. Z kolei post obowiązkowy znów dzieli się na dwie kategorie:
- Wszystkich muzułmanów na całym świecie obowiązuje przestrzeganie postu przez jeden pełny miesiąc w roku. Ponieważ chodzi o miesiąc księżycowy, wypada on w różnych okresach roku słonecznego. Dzięki temu powstaje pewna równowaga. Czasami poszczenie w miesiącach zimowych jest łatwe, bo dni mijają szybko, a noce są długie, z kolei latem dni są dłuższe i poszczenie wymaga więcej wysiłku. Miesiąc postu występuje w różnych porach roku, więc na całym świecie muzułmanom czasem jest pościć łatwo, a czasem trudno.
W islamie post zaczyna się od świtu, a kończy wraz z zachodem słońca. W tym czasie należy całkowicie powstrzymywać się od jedzenia i picia. Na muzułmański post składa się nie tylko głód i pragnienie, ale przede wszystkim rozwój charakteru. Muzułmanie budzą się kilka godzin przed świtem, aby wspominać Boga i odmówić modlitwę. Podczas postu w muzułmańskim domu częściej też niż zwykle cytuje się Koran. Tak więc spora część nocy zostaje poświęcona na ćwiczenia duchowe, które podkreślają znaczenie całego postu.
Podczas dnia muzułmanom zaleca się – oprócz zaprzestania jedzenia i picia – powstrzymywanie się od próżnych rozmów, sprzeczek i waśni oraz wszelkich czynności poniżej godności prawdziwego wyznawcy. Nie wolno oddawać się żadnym rozkoszom cielesnym. Nawet mąż i żona za dnia prowadzą osobne życie, nie licząc oficjalnych relacji typowych dla wszystkich ludzi.
W islamie tak dużą wagę przykłada się do dawania jałmużny i opieki nad nędzarzami, że czynności te stają się elementem codziennego życia muzułmanina. Ale podczas Ramadanu, miesiąca postu, każdy musi działać w tym kierunku ze zdwojonym wysiłkiem.
Zgodnie z przekazami dla Proroka(saw) wydawanie pieniędzy na biednych stanowiło codzienną, rutynową praktykę, którą porównywał do morskiej bryzy, która bezustannie przynosi potrzebującym komfort i pociechę. Jednak narratorzy Hadisów donoszą, że podczas Ramadanu Prorok(saw) przypominał, że bryza nabiera prędkości i dmie niczym silny wiatr. Jałmużna i troska o biedaków jest tak ważna, że w żadnym miesiącu roku muzułmanie tak bardzo nie angażują się w sprawy filantropijne jak podczas Ramadanu.
- Inne obowiązkowe posty wiążą się najczęściej z proszeniem Boga o wybaczenie grzechów, między innymi przypadków nieprzestrzegania postów obowiązkowych.
Posty nieobowiązkowe cieszą się taka popularnością, że stały się elementem życia prawego muzułmanina. Wprawdzie większość wyznawców ogranicza się jedynie do obowiązkowego miesiąca postu, niektórzy dobrowolnie poszczą od czasu do czasu, zwłaszcza gdy znajdują się w kłopotach. Ponieważ modlitwy odmawiane podczas postu są skuteczniejsze, wielu ludzi powstrzymuje się od jedzenia i picia, aby pomóc w rozwiązaniu swoich problemów. Czasami jednak zależy im wyłącznie na łasce Boga. Nie ma tu żadnych ograniczeń, jednak tym którzy ślubowali pościć bez ustanku przez całe życie, Założyciel islamu (saw) mocno to odradzał. Gdy dowiedział się o przypadku takiego człowieka, wyraził swoją dezaprobatę i skrytykował go za próby osiągania wyzwolenia poprzez zmuszenia jego woli do tego. Powiedział mu: „Właśnie powodując kłopoty albo nieprzyjemności, nie tylko nie będziesz mógł zadowolić Boga, ale możesz także spowodować jego niezadowolenie”. Zwrócił uwagę, że zbytnia surowość wobec siebie jest równoznaczna z zaniedbywaniem żony, dzieci, przyjaciół oraz krewnych, itd.
Prorok (saw) przypomniał mu zwłaszcza o obowiązkach w relacjach z innymi ludźmi. Jego rada brzmiała: Wywiązuj się z powinności wobec Boga jak również wobec wszystkiego, co Bóg stworzył. Niektórym uporczywie błagającym pozwalał na opcjonalny post tylko w stylu Dawida (pokój z nim). Założyciel islamu (saw) opowiedział, że Dawid jednego dnia przestrzegał postu, a następnego nie. Od złożenia przysięgi, przez całe życie pościł co drugi dzień. Prorok (saw) powiedział: „Na tyle mogę pozwolić, ale na nic więcej”.
Praktykowanie postu jest o tyle ważne, że wspiera rozwój praktycznie każdego aspektu duchowego życia. Człowiek między innymi sam w praktyce zaczyna odczuwać, czym jest głód, ubóstwo, samotność i udręki dotykające tych, którym gorzej powodzi się. Powściągliwość nawet tylko w miesiącu Ramadanu pozytywnie wpływa na kształtowanie charakteru człowieka.