Ёруғлик минораси – ҳаммага раҳм-шафқат тарқатиш
Аҳмадия Мусулмон Жамоатининг Бутунжаҳон Раҳнамоси Голландиянинг Алмере шаҳридаги «Байтул Офият» масжидининг очилиш маросимида қилган нутқлари
2019 йил 1 октябрь куни Аҳмадия Мусулмон Жамоатининг Бутунжаҳон Раҳнамоси, Бешинчи Халифа Ҳазрат Мирзо Масрур Аҳмад (Аллоҳ у кишини қўллаб-қувватласин) Голландиянинг Алмере шаҳрида Байтул Офият (тинчлик ва хавфсизлик уйи) масжидини очдилар. Ҳузур етиб келгач, ёдгорлик лавҳасини очиб, овоз чиқармай ичларида дуо қилиб, Аллоҳ таолога шукрона келтирган ҳолда масжидни расман очдилар. Ҳузур масжидда пешин ва аср намозини ўқидилар. Шунингдек, матбуот анжуманида турли оммавий ахборот воситаларининг саволларига жавоб бердилар. Кейинчалик, масжиднинг очилиши муносабати билан 80га яқин обрўли шахслар ва меҳмонлар иштирокида махсус зиёфат бўлиб ўтди. Ҳузур чиқишларидан олдин, иштирокчилар Голландиядаги Аҳмадия Мусулмон Жамоатининг миллий президенти Ҳиббатуноер Верҳагеннинг сўзларини тингладилар. Бир нечта меҳмон маърузачилар, шунингдек, Алмере шаҳар кенгаши аъзоси, жаноб Тон Ван Ден Берг, Алмере шаҳар кенгашидаги «Ҳурмат» партияси раиси, жаноб Рене Экҳуис, сикҳ жамияти вакили Сардор Бҳупиндар Сингҳ ва Алмере шаҳар ҳокими ўринбосари, жаноб Ж. Зоетекоув қисқача ўз таассуротларини билдирдилар. Тадбирнинг диққатга сазовор жойи Ҳазрат Мирзо Масрур Аҳмад (Аллоҳ у кишини қўллаб-қувватласин)нинг асосий маърузалари бўлиб, унда у зот масжидларнинг асл мақсадларини тушунтирдилар. Ҳузур шу муносабат билан қилган нутқларининг матни қуйида келтирилади.
Аҳмадия Мусулмон Жамоатининг Бутунжаҳон Раҳнамоси, Бешинчи Халифа Ҳазрат Мирзо Масрур Аҳмад (Аллоҳ у кишини қўллаб-қувватласин) ташаҳҳуд, тааввуз ва «бисмиллоҳ»ни ўқиганларидан сўнг шундай дедилар:
«Ҳурматли меҳмонлар, ассалому алайкум ва раҳматуллоҳи ва баракотуҳу, барчангизга Аллоҳнинг раҳмати ва баракоти бўлсин.
Аввало, мен бизнинг таклифимизни қабул қилиб, Алмере шаҳридаги янги масжидимизнинг очилишида бизга ҳамроҳ бўлганингиз учун миннатдорчилик билдирмоқчиман.
Замонавий дунёда – Ғарб дунёсида яшовчи кўп одамлар Ислом ва мусулмонлар ҳақида шубҳададирлар. Аслида, кўпчилик одамлар Ислом дини ва унинг тарафдорларидан қўрқишади, десак, муболаға бўлмайди. Демак, бизнинг таклифимизни қабул қилганингиз, сизларнинг очиқкўнгил одамлар эканлигингизни ҳамда турли жамоалар ва эътиқод вакиллари ўртасида дўстлик ришталарини ўрнатишга интилишингизни акс эттиради. Бу сизнинг динлараро мулоқотга бўлган хоҳишингизни кўрсатади ва инсоний қадриятларни қўллаб-қувватлаш муҳимлигини тан олишингизни намоён этади. Мен сизнинг туйғунгизни чин дилдан қадрлайман ва сизларни ишонтириб айтаманки, бизнинг эътиқодимиз бизга дин – бу қалб масаласи ва ҳар бир киши ҳеч қандай мажбурлашсиз ўз йўлини ўзи танлаши кераклигини ўргатади. Бу борада Қуръони Каримда дин масаласида мажбурлаш бўлмаслиги аниқ қайд этилади. Масжиднинг очилиш маросими холис исломий тадбирдир ва биз – Аҳмадий мусулмонларнинг масжидларимиз билан ҳиссий алоқага эга эканлигимиз сизни ҳайратга солмайди.
Бинобарин, биз учун самимий қувонч ва чуқур ҳис-туйғуларнинг сабаби шуки, Аллоҳ таоло бизга бу шаҳарда шу масжидни қуришга имконият ато этди, бу ерда биз ягона Худога У Ўзи ўргатган йўл билан ибодат қилиш учун йиғила оламиз. Аммо, бизнинг меҳмонларимиз бўлган барчангиз, бу масжид билан ҳеч қандай ҳиссий алоқага эга эмассиз, лекин барибир бугунги тадбирда қатнашишга ҳаракат қилдингиз, бу сизнинг меҳрибон, олижаноб ва бағрикенг одамлар эканлигингизни исботлайди. Бундан ташқари, сиз Ислом ҳақидаги билимингизни оширишни ва бу масжидни нима мақсадда қурганимизни билишни хоҳлаётганингизни кўрсатади. Бунинг учун мен сизни олқишлайман ҳам – чунки бошқаларнинг динлари ва эътиқодлари билан танишиш учун вақт ажратиш, бизни бўлиб турадиган тўсиқларни йўқ қилиш ва кўпинча бемаъни ташвиш ҳамда безовталикларни келтириб чиқарадиган афсоналарни фош қилишнинг асосий усули ҳисобланади.
Ғайримусулмон мамлакатларда Исломдан қўрқиш кенг тарқалгани ҳамда кўпчиликнинг мусулмонлар ва масжидлар муаммолар туғдириши ва жамият тинчлиги ҳамда хавфсизлигига путур етказишидан бошқа ҳеч нарсага ярамайди, деб ишонишлари, албатта, мен ва барча тинчликсевар мусулмонлар учун ачинарлидир. Аммо, ҳақиқат бутунлай бунинг аксидир. Шунинг учун маҳаллий ҳамжамиятда юзага келиши мумкин бўлган қўрқувни енгиллаштириш учун, мен ҳозир масжидларнинг асосий мақсадларини қисқача айтиб ўтаман, шунда барчангиз бу янги масжид нимани англатишини яхшироқ тушуниб оласиз.
Масжиднинг асосий мақсади Ягона Худога ибодат қилишдир. Демак, масжидлар мусулмонлар бирлашиб, Аллоҳ таолонинг олдида эгиладиган ва сажда қиладиган жойдир.
Масжиднинг иккинчи муҳим мақсади мусулмонларнинг ўзаро муносабатларини мустаҳкамлаш ва жамият аъзолари ўртасида бирликни ривожлантириш жойи бўлишдир.
Ҳар қандай масжиднинг учинчи асосий мақсади мусулмон бўлмаганларни Ислом таълимоти билан таништириш ва кенгроқ жамият ҳуқуқларини амалга оширишдир.
Бу мусулмонлар қўшниларининг ҳуқуқлари ҳамда кенгроқ жамиятнинг ҳақ-ҳуқуқларини эътиқод, тоифа ва ранг-тусдан қатъи назар, амалга ошириш учун бирлашиши мумкин бўлган платформа ва жойни таъминлашдир. Очиғини айтсак, инсоният учун тинчлик ва ҳамдардлик чироғи бўлиб хизмат қилмайдиган ва Аллоҳ таолонинг ёки Унинг махлуқотининг ҳақ-ҳуқуқлари бажарилмайдиган ҳар қандай масжид бўш қобиқдан бошқа нарса эмас. Ҳатто Ислом тарихига юзаки қараш ҳам бунинг тўғрилигини исботлайди. Пайғамбаримиз саллаллоҳу алайҳи ва саллам даврларида зарар етказиш ва жамиятга бўлиниш уруғини экиш ниятида масжид деб номланган бино қурилган. У мусулмонлар ўртасида нафрат оловини ёқиш учун, шунингдек, мусулмонлар ва бошқа жамоалар, хусусан яҳудийлар жамоаси ўртасида душманлик қўзғатиш учун қурилган. Натижада, Қуръони Каримда Аллоҳ таоло Пайғамбаримиз саллаллоҳу алайҳи ва салламга масжидни бузиш ҳақида кўрсатма бергани ёзилган, чунки у ёмон ният билан қурилган эди. Шунинг учун у масжид ер билан яксон қилинди. Айтганимдек, бу воқеа Қуръони Каримда зикр қилинган, шунинг учун ҳам у доимо мусулмонлар учун қаттиқ огоҳлантириш ва эслатма бўлиб хизмат қилади.
Бу шуни кўрсатадики, агар масжид тинчлик маркази бўлиб хизмат қилмаса ва у ерда одамлар бирлашиб, бошқа инсонларнинг ҳақ-ҳуқуқларини бажариш ўрнига экстремизм ёки келишмовчиликни авж олдирсалар, у ҳеч қачон ўзининг асл мақсадини бажара олмайди ёки ҳақиқий масжид, деб ҳисобланмайди. Масжиднинг мақсадлари ибодат қилувчилар фақат Аллоҳ таолога ибодат қилиш ва инсониятнинг хайрихоҳлиги учун ҳаракат қилиш ниятида масжидга кирганларидагина амалга ошади. Масжиднинг мақсади ибодат қилувчиларга фидойилик, камтарлик ва бутун инсониятга ҳақиқий ҳамдардлик ҳамда муҳаббат руҳи синггандагина амалга ошади.
Яна бир нарсани ойдинлаштирмоқчиманки, масжид – бу диний ва маънавий ибодат уйи бўлиб, у моддий нарсалардан ҳамда жамият тинчлигига таҳдид соладиган нарсалардан холи бўлиши керак. Бу каби хатти-ҳаракатларнинг барчаси Ислом томонидан мутлақо тақиқланган ва Ислом асосчиси саллаллоҳу алайҳи ва саллам бундай нарсаларга нисбатан ўз нафратларини изҳор этганлар. Фақатгина Аллоҳ таолога ибодат қилишни рағбатлантирадиган ёки Ислом таълимотларини тинчлик билан етказадиган ёки инсоният эҳтиёжларини қондиришга хизмат қиладиган тадбирлар ёки йиғилишларни масжидларда ўтказишга рухсат берилади.
Шундай қилиб, биз масжидлар қурганимизда, у ерда Аллоҳ таолога ибодат қилиш учун кунига беш марта йиғиламиз ҳамда ахлоқий ва маънавий ривожланишимизни кучайтириш учун диний тадбирлар ўтказамиз, шу билан бирга, биз мунтазам равишда тадбирлар ўтказиб, қўшниларимиз ва кенгроқ жамиятга хизмат қилиш лойҳаларини тузамиз. Биз режалар тузиб, камбағал ва муҳтожларга ёрдам берамиз, етимларнинг ҳақ-ҳуқуқларини бажарамиз, жамиятнинг заиф ҳамда кам таъминланган аъзоларига ёрдам ва кўмак берамиз. Аллоҳ таолонинг инояти билан, бундай саъй-ҳаракатларни давом эттириш учун биз «Humanity First» номли халқаро хайрия ташкил қилганмиз ва жамият миқёсида бутун йил давомида дунё бўйлаб турли хил хайрия тадбирларини ўтказамиз. Масалан, Африкада, биз масжидлар қурганимизда, бошқаларга Ислом таълимотини таништиришдан ташқари, этник ёки диний келиб чиқишидан қатъи назар, маҳаллий аҳолига ёрдам беришга ҳаракат қиламиз. Биз шифохоналар, поликлиникалар ва мактаблар қурамиз, у ерда ҳамма одамлар қабул қилинади. Аслида, мактаб ва шифохоналарга борадиган талабалар ва беморларнинг аксарияти бизнинг жамоатимиз аъзолари эмас.
Шунингдек, инсониятга хизмат қилиш ва кам таъминланган кишиларга ёрдам бериш мақсадида биз Африканинг чекка қишлоқлари ва шаҳарларини сув билан таъминлайдиган инсонпарвар ёрдам лойиҳасини тузганмиз. Бизнинг муҳандислар маҳаллий аҳолини тоза ва ичимлик суви билан таъминлаш учун қудуқ қазишади ҳамда сув насосларини ўрнатишади. Тоза сув ҳақида ҳеч қандай тасаввурга эга бўлмаган маҳаллий халқ биринчи марта сув қувуридан оқиб чиқаётганини кўриб, қанақа ҳис-туйғу ва чексиз қувончни бошдан кечирганини сиз ўз кўзингиз билан кўрмагунингизча тасаввур қила олмайсиз. Ночорлик ҳамда ўта қашшоқликда туғилган маъсум болалар ҳаяжон ва ҳайронликни ушлаб тура олмайдилар. Бир неча авлодлардан бери, маҳаллий аҳоли ўз эҳтиёжларини қондиришга ҳовуз сувини олиш учун бошларига идишлар ёки челаклар қўйиб, ҳар куни километрлаб йўл босиб ўтишга мажбур бўлган. Ҳатто улар кўпроқ курашишга мажбур бўлган сув ҳам доимо ифлосланган бўлиб, кўплаб касалликлар ва хасталикларга йўл қўйган. Шуни ҳисобга олсак, умидсиз одамлар тоза ва соф сувни кўрганларида, худди дунёнинг барча бойликларига эришгандек бўлишади. Шунинг учун биз ишонамизки, агар мусулмон киши Аллоҳ таолога ибодат қилиш ҳуқуқини ва масжид ҳуқуқини адо этишни хоҳласа, у инсоният ҳақ-ҳуқуқларини бажариши шарт. Мусулмонлар учун Аллоҳ таолога хизмат қилиш ва Унинг махлуқотига хизмат қилиш бир-бири билан чамбарчас боғлиқ. Агар мусулмон, Худо сақласин, бошқа одамларга оғриқ ёки қайғу келтирса ва раҳм-шафқат кўрсатмаса, улар Аллоҳ таолога ибодат қилишда мунтазам бўлишса ҳам, ибодатлари ва дуолари бефойда ва мутлақо яроқсиздир.
Дарҳақиқат, Аллоҳ таоло Қуръони Каримнинг 107-сурасидаги 3-7-оятларида шундай марҳамат қилади:
«… ўша кимса етимни ҳайдайди ва (одамларни) мискинга озиқ-овқат беришга даъват қилмайди. Бас, намозхонларга ҳалокат бўлсин! (Яъни), ўз намозларидан ғофил турадиганларга. (Ва) риёкорлик қиладиганларга».
Чунки улар инсоният олдидаги бурчларини бажармайдилар, шунинг учун ибодатлари қабул қилинмайди. Бу ерда Аллоҳ таоло Унга ибодат қилган, лекин заиф ва муҳтожларнинг ҳуқуқларини бажармаганларни лаънатлади ва уларнинг ибодатлари ҳеч қачон қабул қилинмаслигини эълон қилди. Уларнинг ибодат қилиши ва масжидга кириши – бу риёкорлик ва бемаъниликдан бошқа ҳеч нарса эмас. Қуръони Карим уларнинг ибодатлари маъносиз эканини ва иккиюзламачилик қилишлари уларни фақат хорлик ва умидсизликка олиб боришини аниқ кўрсатиб турибди. Бинобарин, масжид нафақат бизнинг эътиборимизни Аллоҳ таолонинг ҳақларини адо этишга қаратади, балки инсониятнинг ҳақларини адо этишга ва инсониятга хизмат қилишнинг муҳимлигига ҳам қаратади.
Ҳақиқий масжидларнинг асосий мақсадлари шу бўлганда, сизлардан ҳеч кимда бу масжиддан қўрқишга асос бўлмаслиги керак. Ислом такрор ўз қўшниларига ғамхўрлик қилиш ва уларнинг ҳуқуқларини бажаришга катта эътибор қаратган. Масалан, агарда Қуръони Каримнинг 4-сурасидаги 37-ояти мусулмонларни ота-оналарига ва оилаларига меҳр ва раҳм-шафқат кўрсатишга чақирса, у уларни жамиятнинг заиф қатламлари эҳтиёжларини қондиришга ҳам чақиради. Бундан ташқари, қўшниларнинг ҳуқуқларини адо этишга ҳам алоҳида эътибор жалб этилади. Мусулмонларга қўшниларини, улар билан шахсий муносабатлари бўладими-йўқми, севиш ва ҳимоя қилиш ва уларга қийин пайтларида ёрдам беришга тайёр бўлиш ўргатилган. Бундан ташқари, Исломда қўшнининг таърифи ниҳоятда кенг. Бу одамнинг ишдаги ҳамкасблари, қўл остидагилари ва саёҳат шерикларини ўз ичига олади. Бу нафақат яқин атрофда яшайдиган одамларни, балки бутун маҳаллани ўз ичига олади.
Дарҳақиқат, Ислом Пайғамбари саллаллоҳу алайҳи ва салламнинг марҳамат қилганларича, одамнинг атрофидаги камида қирқ уйи унинг қўшниси ҳисобланади. Шундай қилиб, айтиш мумкинки, ушбу шаҳарнинг барча аҳолиси бу масжиднинг ёки бу масжидда ибодат қиладиган одамларнинг қўшниларидир. Бизнинг қўшниларимизга уларнинг мусулмон ёки мусулмон эмаслигидан қатъи назар, ғамхўрлик қилиш, ҳуқуқларини адо этиш ва уларга ҳеч қандай муаммо ҳамда қийинчилик туғдирмаслигимизни таъминлаш диний бурчимиздир. Бу бизнинг томонимиздан яхшилик эмас, балки асосий диний бурчимиздир. Дарҳақиқатан, у зот саллаллоҳу алайҳи ва саллам: «Аллоҳ таоло менга қўшниларнинг ҳуқуқларини шунчалик қаттиқ таъкидлаганки, мен эҳтимол қўшнилар ҳам одамнинг қонуний меросхўрлари қаторига қўшилади, деган хаёлга бордим», – дедилар.
Қисқаси, ҳозир бу масжид қурилди, бизнинг нафақат Аллоҳ таолога ибодат қилиш мажбуриятимиз ошди, балки шу билан бирга, маҳаллий жамоага хизмат қилиш ва маҳаллий жамиятга ижобий ҳисса қўшиш масъулиятимиз ҳам ошди. Маҳаллий Аҳмадий мусулмонлар бу шаҳардаги барча одамларни ўз қўшнилари деб биладилар ва ўзлари устига кўп ҳуқуқларнинг юклатилганини тан олиб, уларни имкон қадар бажаришга ҳаракат қилишади. Қачонки сизлардан кимдир бизнинг ёрдамимизга муҳтож бўлса, биз қўлимиздан келганича ёрдам ва кўмак беришга ваъда берамиз.
Ишончим комилки, маҳаллий Аҳмадий мусулмонлар маҳаллий жамият олдидаги мажбуриятларини жуда жиддий қабул қилиб, ҳар доим бу шаҳарга ижобий ҳисса қўшишга ва ўз маҳаллий жамияти ҳақида қайғурадиган ишончли ва содиқ фуқаролар бўлишга интилишади. Шу нуқтаи назардан, мен ҳам фурсатдан фойдаланиб, маҳаллий Аҳмадий мусулмонларга улар ҳар доим энг юксак ахлоқий меъёрларни кўрсатиб, Исломнинг ҳақиқий таълимотларига амал қилишлари ва ўз маҳаллий жамоаларига хизмат қилишлари кераклигини эслатиб ўтмоқчиман. Улар ўз яқинларига тақводорлик ва самимий муносабатлари орқали маҳаллий жамиятнинг айрим аъзолари орасида бўлиши мумкин бўлган қўрқув ёки Ислом ҳақидаги нотўғри тасаввурларни йўқ қилишлари керак.
Ишончим комилки, Худо хоҳласа, энди бу масжид бизнинг жамоатимиз билан кенг жамоатчилик ўртасидаги муносабатларни янада яқинлаштиради ва ўртамиздаги дўстлик ришталари абадий мустаҳкамланиб бораверади. Мен севги ва ўзаро меҳр-муҳаббат руҳи ўсишда давом этади ва сиз бу масжидни бутун инсоният учун тинчлик ва хайрихоҳлик рамзи сифатида кўрасиз, деб ишонаман.
Бу вақтда, ҳар қачонгидан ҳам кўпроқ, биз мусулмонмизми ёки мусулмон эмасмизми – тинчлик йўлида биргаликда ҳаракат қилиш ва диний тафовутларимизни четга суриб, инсоният номидан бирлашиш ҳамда миллатимиз фаровонлиги учун ҳаракат қилиш ва дунёда тинчлик ўрнатиш учун ҳаракат қилиш биз барчамизнинг масъулиятимиздир.
Аллоҳ таоло инсониятга куч-қувват ва доноликни ато этсин. Ниҳоясида, мен дуо қиламанки, бу масжид тинчлик, муҳаббат ва инсониятни ҳар томонга таратувчи абадий нурли чироқ эканлигини исботласин. Омин!
Бу сўзлар билан, барчангизга ушбу қутлуғ тадбирда бизга ҳамроҳ бўлганингиз учун яна бир бор миннатдорчилик билдирмоқчиман. Каттакон раҳмат!
