Równość płci w islamie
W rozmowach na temat równości płci często sugeruje się, że w islamie nie ma równości płci.
Sednem nauk islamskich jest to, że jako mężczyźni jesteśmy z natury zaprogramowani, co jest potwierdzone przez Boży plan i historycznie przez wieki, że wykonujemy trzy główne rzeczy: dostarczać, chronić i przewodzić. Robimy to nie dla naszego własnego dobra, nie po to, by karmić nasze ego, ale aby służyć innym: naszym rodzinom, społeczeństwu i krajowi. Istoty ludzkie nie są identycznymi jednostkami. Fakt, że jesteśmy podobni, oznacza również, że nie jesteśmy tacy sami. Nie jesteśmy wymiennymi elementami społecznej machiny. Równość nie opiera się na ideologii politycznej, ale na rzeczywistości różnic i wzajemnych zależności prawdziwych mężczyzn i kobiet. Jako mężczyźni i kobiety jesteśmy stworzeni, aby się nawzajem potrzebować, a nie naśladować. Ponieważ odeszliśmy od Bożego planu i intencji, jest to kluczowy powód, dla którego współczesna kultura jest tak skonfliktowana co do równości mężczyzn i kobiet.
W tym artykule zbadam niektóre z często podnoszonych kwestii i odpowiem na ogólne pytanie:
Czy islam dyskryminuje kobiety i mężczyzn w swoich naukach? [*]
Co to jest równość?
Aby zrozumieć ten problem, musimy najpierw ustalić, co to naprawdę znaczy być równym? Czy mówimy o absolutnej równości, jeśli chodzi o relacje między płciami? Jeśli mówimy o absolutnej równości, musi być jasne, że wielu (być może wszystkich) ateistów, ludzi świeckich i feministek nie proponuje absolutnej równości płci. Praktycznie wszyscy przyznają, że obie płcie muszą być traktowane inaczej, przynajmniej w niektórych czynnościach życiowych. Weźmy na przykład sport. Gdyby absolutna równość była celem w sporcie, organizowalibyśmy turnieje, w których mężczyźni i kobiety graliby razem lub przeciwko sobie. Jednak wcale tak nie jest, ponieważ przeprowadza się testy weryfikujące płeć, aby upewnić się, że nie ma nierówności poprzez posiadanie mężczyzny udającego kobietę uprawiającego dany sport. W tym przypadku „równość” zostałaby zdefiniowana jako gra kobiet przeciwko kobietom o równe szanse. Gdyby równość była absolutna, takie testy nie istniałyby. Ich istnienie pokazuje, że wszyscy jesteśmy zgodni co do tego, że natura dała mężczyznom i kobietom różne skłonności, zdolności, mocne strony i osobowości.
Teraz weźmy bardziej konkretny przykład, który jest również związany ze sportem: siła fizyczna. W związku z tym, błędem byłoby twierdzenie, że wszyscy mężczyźni są silniejsi od kobiet, ale słuszne byłoby stwierdzenie, że mężczyźni na ogół są silniejsi od kobiet, biorąc pod uwagę, że termin „siła” jest tu używany w odniesieniu do fizjologii, siły mięśni, a nie innego rodzaju mocnych stron, jak radzenie sobie z traumą, przetrwanie choroby itp., gdzie kobiety są w rzeczywistości silniejsze . Stąd, gdyby mężczyźni startowali w zawodach sportowych z kobietami, mieliby nieuczciwą przewagę. Nie chodzi więc o równość płci w sensie absolutnym. Zamiast tego jest to kwestia równości płci w najlepszym tego słowa znaczeniu.
Oznacza to, że należy przyznać, że każda płeć ma mocne i słabe strony, które mogą pokrywać się lub nie. Pod pewnymi względami jedna płeć ma przewagę nad drugą, podczas gdy pod innymi względami przewagę ma druga płeć. Jak ujął to jeden z psychiatrów, dr Neel Burton, „biologiczne zalety i wady są mniej więcej równo rozłożone między płciami”. [i] Pomimo tych różnic Bóg oświadcza w Świętym Koranie:
,,Lecz kto spełnia dobre uczynki, mężczyzna czy niewiasta, i jest wierzący, ten wejdzie do nieba i nie zostanie skrzywdzony nawet tak mało, jak mała jest wklęsłość w pestce daktyla.” [Koran, 4:125 ]
Innymi słowy, jeśli chodzi o duchowość i relację z Bogiem, rzeczywiście istnieje absolutna równość płci.
Zrozumienie roli płci
To, co wielu uważa za nierówność płci w islamie, jest w rzeczywistości równością w jej najlepszej formie. Ze względu na to, że kobiety rodzą się ze zdolnością rodzenia dzieci i są w naturalny sposób lepiej przygotowane do zaspokojenia potrzeb noworodka, islam przypisał im bardziej centralną rolę w wychowaniu dzieci. Nie oznacza to, że mężczyźni nie mają w tym zakresie żadnej roli. Oznacza to jedynie, że ojciec pełni rolę wspierającą, podczas gdy matka pełni główną rolę i odpowiedzialność w opiece nad małymi dziećmi.
I odwrotnie, islam przypisuje rolę wspierania finansowego rodziny mężowi / ojcu, a mąż ponosi dużą odpowiedzialność za zapewnienie rodzinie dobrej opieki. Jest to przedstawione w następującym wersecie Koranu:
وَ لَہُنَّ مِثۡلُ الَّذِیۡ عَلَیۡہِنَّ بِالۡمَعۡرُوۡفِ ۪ وَ لِلرِّجَالِ عَلَیۡہِنَّ دَرَجَۃٌ ؕ وَ اللّٰہُ عَزِیۡزٌ حَکِۡمٌ
„ (…)One zaś (niewiasty) mają prawa podobne ( do praw mężczyzn) nad nimi. Mężczyźni jednak mają nad nimi pewną przewagę. Natomiast Allah jest Potężny i Mądry. (Koran, 2:229)
Wyjaśniając ten werset, Hadhrat Mirza Tahir Ahmad (RH) pisze:
„ (…)One zaś (niewiasty) mają prawa podobne ( do praw mężczyzn) nad nimi(…)’’ (tzn. dla kobiet, są dokładnie takie same prawa jak w przypadku mężczyzn, tak jak mężczyźni mają prawa nad kobietami. Nie ma zatem całkowitej równości i nie ma żadnej różnicy między podstawowymi prawami człowieka w stosunku do kobiet i mężczyzn). (…) Mężczyźni jednak mają nad nimi pewną przewagę. Natomiast Allah jest Potężny i Mądry.” [ 2:229 ] . [ii] Jaka jest ta zaleta? Jest to związane z ich odpowiedzialnością jako żywicieli rodziny, jak mówi Koran: „Mężczyźni są opiekunami niewiast, ponieważ Allah uczynił niektórych z nich większymi od innych oraz ponieważ mężczyźni łożą na niewiasty ze swego bogactwa.” [ 4:35]. Nauka ta nie daje mężczyznom żadnych specjalnych przywilejów ani praw, ponieważ ich obowiązki są większe. Jeśli już, to ta nauka wydaje się być bardziej surowa dla mężczyzn i sprawia, że życie kobiet jest łatwiejsze i wygodniejsze.
Kto komu służy?
Z kwestią omawianą w tym artykule związany jest cytat Obiecanego Mesjasza, Hadhrata Mirzy Ghulam Ahmada (as), krążący w internecie, w którym cytowany jest sprzeciw osoby, która twierdzi, że zgodnie z naukami islamu mężczyźni i kobiety nie są traktowani jednakowo. Obiecany Mesjasz (as) odpowiada, pisząc:
„Odpowiedź brzmi, że mężczyźni i kobiety nie są równi. Uniwersalne doświadczenie pokazało, że mężczyzna ma pozycję nadrzędną w stosunku do kobiety pod względem sił fizycznych i psychicznych.” [iii]
Te wyrwane z kontekstu cytaty, między innymi, są zwykle obnoszone na portalach społecznościowych, aby zwrócić uwagę, że społeczność muzułmańska Ahmadiyya nie postrzega mężczyzn i kobiet jako równych sobie i surowo dyskryminuje kobiety.
Kiedy oryginalny cytat jest postrzegany we właściwym kontekście i w oryginalnym języku, wyraźnie pokazuje, że Obiecany Mesjasz (as) mówi o różnicach między płciami, które zostały już omówione powyżej i które są już uznawane przez lekarzy, psychiatrów i biologów, i nie ma ani krzty dyskryminacji ani nierówności płci wyrażonej w żadnym z pism Obiecanego Mesjasza (as).
W wierszach, które następują po powyższym cytacie, Obiecany Mesjasz (as) argumentuje, że „mąż jest odpowiedzialny za zaspokojenie wszelkich potrzeb i udogodnień swojej żony” i przedstawia następującą część wersetu Koranu:
وَ عَلَی الۡمَوۡلُوۡدِ لَہٗ رِزۡقُہُنَّ وَ کِسۡوَتُہُنَّ بِالۡمَعۡرُوۡفِ
,,Natomiast mężczyzna, do którego należy dziecko, będzie odpowiedzialny za ich (matek) utrzymanie i odzianie zgodnie ze zwyczajem’’. (Koran, 2:234)
Traktujcie je dobrze
Oznacza to, że obowiązkiem męża jest zapewnienie żonie wszystkich potrzeb związanych z odzieżą, pożywieniem, dobrobytem, itp.. Następnie Obiecany Mesjasz (as) twierdzi, że chociaż mężczyzna otrzymał pewne zdolności, spoczywa na nim odpowiedzialność, uczy się go także traktowania żony z najwyższą życzliwością. Pisze:
Święty Koran nakazuje, że jeśli mężczyzna podarował żonie górę złota w geście serdeczności i dobroci, nie powinien jej odbierać w przypadku rozwodu. To pokazuje szacunek i honor, jakim islam okazuje kobiecie. W rzeczywistości mężczyźni są pod pewnymi względami sługami kobiet. W Świętym Koranie nakazano im:
وَ عَاشِرُوۡہُنَّ بِالۡمَعۡرُوۡفِ
(…)Traktujcie je dobrze .(…) (Koran, 4:20)
tj. obcuj z żonami w taki sposób, aby każda rozsądna osoba mogła zobaczyć, jak miły i delikatny jesteś dla swojej żony. [iv]
W świetle tego cytatu, który znajduje się tylko kilka wierszy poniżej powyższego cytatu, można łatwo wywnioskować, że Obiecany Mesjasz (as) zasadniczo argumentuje, że biologiczne różnice między mężczyznami i kobietami dają im pewne zalety i wady w porównaniu z inną płcią. Nie różni się to już od tego, co już przyznają biolodzy i psychologowie. Jednak w końcu te zalety i wady wyrównują się i każdy jest traktowany jednakowo, w najlepszym możliwym sensie.
Warto zauważyć, że Obiecany Mesjasz (as) wskazał, że odpowiedzialność, jaką islam nakłada na męża, jest tak ciężka, że czyni go sługą swojej żony. Jaki większy zaszczyt mógł dać islam kobietom? Jaka religia lub filozofia stawia kobietę na tak wysokim piedestale? Oryginalne sformułowanie Obiecanego Mesjasza (as) to:
اس سے ظاہر ہے کہ اسلام میں عورتوں کی کس قدر عزت کی گئی ہے ایک طور سے تو مردوں کو عورتوں کا نوکر ٹھہراگا ی
,,Wyraźnym jest zatem jakim szacunkiem darzy islam kobiety, w pewien sposób mężczyźni są uznawani jako służący kobiet.”
Innymi słowy, ta nauka islamu ukazuje olbrzymi szacunek i godność, jaką otrzymują kobiety w islamie. W pewnym sensie mężczyzn naucza się, aby byli jak służący kobiet. Jeśli już, to można argumentować, że ta nauka postawiła mężczyzn w niekorzystnej sytuacji, co jest dalekie od sugerowania, że kobiety są tu źle traktowane. W istocie islam szanuje różne zdolności mężczyzn i kobiet oraz zapewnia im role, które najlepiej do nich pasują.
Rolą mężczyzny jest zatem bycie żywicielem rodziny i opiekunem rodziny, podczas gdy rolą kobiety jest wzmacnianie rodziny i wychowywanie dzieci w jak najlepszym środowisku. Są to podstawowe role mężczyzn i kobiet, co oczywiście nie oznacza, że należy całkowicie odrzucić ich inne role. Gdy wypełniane są ich podstawowe role, kobiety mogą pracować w wybranym przez siebie zawodzie, jeśli chcą posiadać własny dochód. Podobnie, mężczyźni powinni odgrywać swoją rolę we właściwym wychowaniu dzieci i zapewnieniu rodzinie jak najlepszego traktowania, jak powiedział Prorok (saw):
„Najlepszy z was to ten, który najlepiej traktuje/opiekuje się swoją rodziną.”
Uwagi końcowe:
[*] Byli muzułmanie mówią o tym problemie w licznych postach internetowych, filmach na YouTube i podcastach. W rzeczywistości jest to jeden z głównych punktów spornych, w których zarzuca się nierówność płci w islamie.
[i] https://www.psychologytoday.com/us/blog/hide-and-seek/201207/the-battle-the-sexes
[ii] Islam’s Response to Contemporary Issues, s. 93-94.
[iii] Essence of Islam, tom 3, str. 314.
[iv] Essence of Islam, tom 3, s. 315-316