Wiara w anioły jest doktryną powszechnie akceptowaną w różnych krajach i religiach, chociaż często omawiana jest pod innymi nazwami. Ale różnica nie polega wyłącznie na nomenklaturze. Wyznawcy różnych religii różnie pojmują charakter aniołów.
W islamie aniołami są niebiańskie istoty o duchowej naturze, które posiadają swoją własną istotę jak osoby. Ich najważniejsze zadanie polega na przekazywaniu wiadomości od Boga do ludzi. Jednak wiele osób, także na łonie islamu, błędnie zakłada, że anioły mają postać człowieka – lub jakąkolwiek postać albo formę, które jednak są jedynie bytami świata materialnego. Materia musi mieć swój kształt i wyraźnie zarysowane granice. Duch zaś przebywa poza pięcioma odbieranymi przez człowieka wymiarami. W istnienie anioła może wierzyć jedynie osoba religijna. W innym przypadku kształt i forma dusz pozostają poza zasięgiem percepcji takiej osoby. Być może, aby rozwiązać ten problem, w religijnych księgach aniołowie występują jako ludzkie istoty ukazujące się pobożnym osobom. W ten sposób łatwiej je sobie wyobrazić. Nie tylko to. Wiadomo także, że ukazują się one niektórym posłańcom Boga pod postacią pewnych ptaków. Na przykład, Jezusowi Duch Świętości ukazał się jako gołębica:
,,A gdy Jezus został ochrzczony, wnet wystąpił z wody, i oto otworzyły się niebiosa i ujrzał Ducha Świętości, który zstąpił w postaci gołębicy i spoczął na nim.”
(Mt, 3:16)
Prawdopodobnie właśnie te różne podejścia w różnych religiach odpowiadają za szereg nieporozumień na temat formy i natury aniołów. W niektórych wierzeniach z aniołów zrobiono bóstwa i bożki, chociaż oryginalne księgi wspominają tylko, że Bóg powołał ich do wykonania pewnych zadań na świecie. Wiele Bożych ksiąg zawiera dowody potwierdzające to twierdzenie. Istnieje więc duże prawdopodobieństwo, że sporo ludzi błędnie rozumie tę sprawę i traktuje anioły jak drobnych pomocników Boga.
Teraz przedstawimy naturę aniołów na podstawie jedynie Koranu i Tradycji Proroka islamu (saw), a nie powszechnie przyjmowanych poglądów. Wprawdzie niektórzy z aniołów przedstawieni są jako pojedyncze byty – Gabriel, Michał, Izrael – to w rzeczywistości wcale nie działają w pojedynkę. Do każdej funkcji przydzielony jest jeden dowódca, czyli anioł-zwierzchnik, który ma pod sobą zastępy aniołów zwane w Koranie Dżunuud Pana. Postępują absolutnie zgodnie z wolą Boga i jego planem. Nie wolno im sobie pozwolić na najmniejsze odstępstwo od zakresu obowiązków wyznaczonych przez Boga ani od Jego ogólnego planu.
Według Koranu każdy człowiek ma dwóch aniołów zapisujących jego dobre i złe czyny. Tak więc zadanie aniołów polega na organizacji zawiłego i szczegółowego systemu archiwizacyjnego. Nie chodzi o to, że każdy z nich chodzi z notesem i zapisuje wszystko, co zobaczy. Aniołowie operują bardzo skomplikowanym systemem rejestracji wpływu uczynków człowieka na duszę i charakter, po to, aby dobry człowiek kształtował w sobie zdrową duszę, a zły – skalaną i chorą.
W każdym człowieku przez całe życie kształtuje się dusza, a proces ten wymaga świadomego nadzorcy, który skutki myśli i działań człowieka przenosi na jego duszę. To bardzo skomplikowane zajęcie i ludzie nie rozumieją tego do końca. Częściowo jednak możemy je zaobserwować na przykładzie przestępców, którzy wyglądają inaczej niż osoby prowadzące prawe życie. Niemal każdy jest w stanie dostrzec tę różnicę, chociaż nie jest to podział jednoznaczny, czarno-biały. Administracja ogromnym wszechświatem od jego zarania przez miliardy lat wymaga stałej uwagi, kontroli i niesłychanego zorganizowania. Osiągają to niezliczone rzesza aniołów, którzy jako przedstawiciele Boga dosłownie zarządzają wszechświatem i jego złożonym systemem praw.
Tradycja głosi, że do pewnego stopnia jesteśmy w stanie zobaczyć anioły przyjmujące jakąś formę materialną, która jednak nie ma nic wspólnego z ich rzeczywistą postacią ani egzystencją wykraczającą poza ludzkie pojmowanie i istniejącą w nieznanym nam wymiarze.
Jak wieść niesie pewnego razu do meczetu, w którym Założyciel islamu(saw) siedział wraz z Towarzyszami, wszedł obcy przybysz. Podszedł do zgromadzenia, usiadł z szacunkiem w pierwszym rzędzie i zaczął zadawać pytania dotyczące natury islamu. Gdy lista pytań dobiegła końca, wstał i wyszedł. Świadkowie tego zdarzenia byli zdumieni, bo ten kompletnie nieznany gość musiał przybyć do meczetu z bardzo daleka. W małych miasteczkach taka wizyta nie może obejść się bez echa, bo wszyscy wiedzą, kto i po co do nich przybywa. Jednak w tym przypadku przybycie było tak nagłe i niespodziewane, że wyglądało na tajemnicze. Inna rzecz, że po odzieniu i zachowaniu obcego nie można było rozpoznać zdrożenia. Mężczyzna wyglądał dziarsko i był ubrany schludnie. Niezwykły był także jego sposób zadawania pytań, bez żadnego wstępu albo uprzedzenia oraz nagłe odejście.
Zanim Towarzysze Proroka (pokój z nim) zdążyli odezwać się, On sam wyjaśnił im, że właśnie odwiedził ich archanioł Gabriel i zadał ważne pytania, aby Towarzysze zapoznali się z faktami zawartymi w odpowiedziach na nie. Niektórzy z Towarzyszy wybiegli przed meczet, żeby zobaczyć anioła w przebraniu – bo tak to zinterpretowali – ale nie było już po nim śladu. W miasteczku nikt go nie widział. Ponieważ incydent ten został opisany w księgach tradycji, charakteryzujących się wysokim stopniem autentyczności, możemy bezpiecznie zakładać, że czasami aniołowie pojawiają się w ludzkiej postaci, aby załatwić różne swoje sprawy. O aniołach wspominają także inne tradycje, zwłaszcza dotyczące bitew pod Badr i Uhud.
W odróżnieniu od opisanego powyżej podejścia koranicznego, w prawie każdym kraju aniołowie zaliczani są przez wyznawców różnych religii raczej do postaci z bajek niż istot pochodzących z nieba. Mówi się, że mają skrzydła i trzepocąc nimi przenoszą się z miejsca na miejsce. To nieporozumienie wynikające zapewne ze zbyt dosłownego interpretowania terminologii religijnej, która często jest pełna kalamburów i metaforycznych znaczeń. W Koranie również znajdujemy wzmiankę o skrzydłach aniołów, które mogą mieć ich po dwa, trzy lub cztery:
Wszelka chwała należy do Allaha, Twórcy niebios i ziemi, który posługuje się aniołami jako Posłańcami, mającymi skrzydła – dwa, trzy lub cztery (…).
Al-Fātir (35 :2)
Koran posiada konkretny sposób na objaśnianie wszystkich fragmentów, które mogą być niejasne – trzeba odwołać się do innych podobnych cytatów. Jeśli chodzi o skrzydła, to wspomniane zostało o nich także przy okazji opowieści o tym, jak syn ma traktować swoich rodziców w podeszłym wieku. Koran nakazuje synowi, aby otaczał rodziców skrzydłem miłosierdzia, ponieważ wychowywali go od czasów niemowlęcych. „Skrzydła” jedynie oznaczają pewne cechy i uprawnienia. Naszym zdaniem taki jest sens, że skrzydła są cechami aniołów albo występujących w innych religiach osób głoszących Boże objawienia. Na przykład w Gitach Kryszna posiada nie dwie ręce, lecz cztery. Dodatkowa para służy tym samym celom, co skrzydła wymieniane w innych Bożych księgach.
Aniołowie odpowiadają za kontrolę i działanie praw natury. Niektóre anioły organizują oraz kierują działaniem wirusów i bakterii, harmonijnie współpracując z innymi nad utrzymaniem idealnej równowagi. W ekosystemach nie panuje przypadek ani bezład, bo podlegają one regulacjom niewidzialnych, duchowych istot, nazywanych przez nas aniołami.
Kwestia upadłego anioła
Inne poważne nieporozumienie dotyczy Szatana. Mówi się i wierzy, że przed upadkiem należał do grona aniołów. Ten pogląd odrzuca Koran, który przedstawia Szatana jako istotę o naturze ognia, która należy do form życia powstałych z ognia, na przykład Dżinn.