Мана шу охирги йилларда Исломнинг жиҳод назарияси бир каттакон ихтилофли мавзуга айланиб кетган. Аҳмадия Мусулмон Жамоатининг асосчиси Ҳазрат Мирзо Ғулом Аҳмад Қодиёний Масиҳи Мавъуд ва Имоми Маҳдий алайҳссалом чамаси бир аср олдин:
«Қуръони карим ва севимли Пайғамбаримиз Ҳазрат Муҳаммад саллаллоҳу алайҳи ва саллам таълимотлари бўйича ўз ақидаларини тарқатиш учун жабр-зўравонлик қилиш умуман ман этилгандир»,– деб марҳамат қилган эдилар.
Ушбу мақолада биз бу ҳақда ул зот алайҳссалом асарларидан баъзи иқтибос-парчаларни ўртага ташлаш саодатига эга бўлмоқдамиз.
ИСЛОМ ЎЗИНИНГ ШАХСИЙ ХУСУСИЯТЛАРИ ОРҚАЛИГИНА ТАРҚАЛДИ
Дунёдан ўтиб кетган ҳақиқий мусулмонларнинг бирортаси ҳам «Исломни қилич кучи билан тарқатиш керак» деган ақидага ҳеч қачон эга бўлмаган. Аксинча, Ислом доимо ўзининг шахсий хусусиятлари орқалигина дунёга тарқалди. Бас, мусулмон деб аталиб,
«Исломни қилич кучи билан тарқатиш керак» деган нарсанигина билганлар Исломнинг шахсий хусусиятларини эътироф этмайдилар. Уларнинг қилиқлари дарандалар қилиғи кабидир».(Руҳоний хазоин, 15-том,Таряқул-Қулуб, 167-бет)
«Қуръони каримда очиқ-равшан буйруқ борки, динни тарқатиш учун ҳаргиз қилич кўтарманглар ва диннинг шахсий хусусиятларини ўртга ташланглар ҳамда солиҳ намуналар орқали ўз томонингизга жалб этинглар.
«Бошида Исломда қилич кўтаришга буюрилган эди», – деб ўйламанглар. Зеро, у қилич динни тарқатиш учун кўтарилмаган эди, аксинча ўзини душман ҳужумларидан ҳимоя қилиш учун ёки тинчлик ўрнатиш учун тортилган эди. Аммо дин учун мажбурлаш ҳеч кўзда тутилмаган эди». (Руҳоний хазоин, 15-том, Ситора-и-Қайсария, 120-121-бет)
МАСИҲИ МАВЪУД КОФИРЛАРГА ҚАРШИ ҚИЛИЧ КЎТАРМАЙДИ
Билиб олингларки, баъзи уламоларнинг:
«Масиҳи Мавъуд осмондан нозил бўлиб, кофирларга қарши жанг қилади ва «жизя»ни қабул қилмайди. Аксинча, икки нарсадан бири – қатл ёки Ислом бўлади» деган машҳур ақидалари бутунлай ботил ҳамда хилма-хил хатолар ва камчиликларга лиқ тўла ақидадир. Шунингдек, Қуръони каримнинг очиқ-равшан ҳужжатларига хилофдир. Бас, бу шунчаки ёлғончилар тўқиган ёлғонидир». (Руҳоний хазоин, 8-том, Нурул-Ҳақ, 67-бет)
ЖИҲОД НАЗАРИЯСИ
«Мен илгари ҳам бир неча марта ўз қавмим ҳолатига раҳм қилиб, урду, форс ва араб тилида шундай китобларни ёзиб чиқдим: уларда шу нарса кўрсатиб берилдики, мусулмонлар орасида жиҳод масаласи, бирор бир қонхўр Имомни кутиш масаласи ва бошқа қавмлар билан адоват қилиш масаласи – буларнинг ҳаммаси ҳам калта фаҳм уламоларнинг янглишларидир. Бўлмаса, Исломда мудофаа жанги ёки золимларга жазо бериш ёки эркинликни ўрнатиш мақсадида қилинадиган жанглардан бошқа дин номидан ҳаргиз қилич кўтаришга рўхсат йўқ. Мудофаа жангидан мурод шундай жанглардирки, қачон мухолифлар томонидан қилинган қаттиқ ҳужум сабабли жон хавфу хатар остида қолиб қолса, унда қилинадиган урушлар. Мана шу уч турли шаръий жиҳоддир. Мана шу уч турли жангдан бошқа динни тарқатиш мақсадида қилинадиган бирорта жангга Исломда рухсат йўқ. Қискаси, ушбу мавзудан иборат китобларни мен жуда кўп пул сарфлаб, ушбу мамлакатда ҳам, араб, Шом, Хуросон ва бошқа мамлакатларда тарқатдим».
(Руҳоний хазоин, 15-том, Масиҳ Ҳиндустон мэн, 4-5-бет)
ИСЛОМ ИСЁНКОРЛИК БИЛАН ҚИЛИЧ КЎТАРИШГА РУХСАТ БЕРМАЙДИ
«Яна шу фарқни ҳам эсингиздан чиқармангларки, Ислом фақатгина дастлаб ўзлари қилич кўтарганларга қарши қилич кўтаришга буюрган ва дастлаб ўзлари ўлдирганларнигина ўлдиришга буюрган. «Сизлар бирорта кофир подишоҳ қўл остида яшаб, унинг адлу инсофидан фойдаланиб, сўнгра унга исиёнкор бўлинглар», – деб ҳаргиз буюргани йўқ. Қуръони карим бўйича бу бадкирдорларнинг йўлидир, тақводорларники эмас».
(Руҳоний хазоин, 11-том, Анжом-и-Отҳам, 37-бет)
МАСИҲИ МАВЪУД КЕЛИБ УРУШЛАРНИ ТЎХТАТАДИ
«Билиб кўйингларки, мулла деб аталувчи, ҳозирги мусулмон уламоларнинг жиҳод тўғрисидаги тушунчаси ва уни одамлар олдида баён қилиш тариқаси ҳаргиз дуруст эмас. Унинг биргина натижаси шудирки, улар ўзларининг жўшқин ваъзлари орқали ваҳший сифат халқни даранда сифат қилиб қўядилар ва инсониятнинг барча покиза хусусиятларидан маҳрум қилиб юборадилар. Чунончи, ўшандай бўлди. «Нега ва не сабабдан Ислом ўзининг дастлабки замонида уруш қилишга муҳтож бўлиб қолди?» деган сирдан бехабар ушбу нодон ва нафсоний одамлар қўлидан тўкилган шундай барча ноҳақ қонлар гуноҳси, оқибат-натижаси дарднок хўнрезликлар бўлган масалаларини махфий йўл билан ўргатадиган ана шу муллалар бўйинида эканини мен, албатта, биламан. Ушбу одамлар вақт ҳокимлари билан учрашганларида, саломлашгани шу қадар эгиладиларки, гўё сажда қилишгача борадилар. Аммо ҳамтовоқлари мажлисларида ўтирганларида, ушуб мамлакат «дор ул-Ҳарб»дир деб қайта-қайта қайсарлик қиладилар ва ичларида жиҳод қилиш фарз экани деб биладилар. Ўшандай ўй-фикрга эга бўлмаганлар сони жуда ҳам оз. Булар ўзларининг бутунлай нотўғри ва Қуръон ҳамда ҳадисга қарши бўлган ушбу жиҳод ақидасига шу қадар қотиб қолганлрки, ушбу ақидани тан олмаган ва унга қарши бўлган инсонга Дажжол деб ном қўядилар ва уни ўлдирса бўлади деб айтадилар. Чунончи, мен ҳам бир муддатдан бери ушбу фатво остидаман. Ушбу диёрдаги баъзи муллалар мени Дажжол ҳамда кофир деб айтдилар. Англиялик ҳукумати қонунидан ҳам қўрқмай, менга қарши: «Мана шу кишини ўлдирса бўлади ҳамда унинг мол-мулкини тортиб олиб, аёлларини ҳам олиб қочиш катта савоб ишидир», – деб ёзилган фатвони бостириб чиқардилар. Нега шундай бўлди? Менинг Масиҳи Мавъуд эканлигим ва уларнинг жиҳод масалаларига қарши ваъз қилганлигим бунга сабабчи бўлди. Улар катта-катта талон-тарожлар умидларини боғлаб юрган қонхўр Масиҳ ва Маҳдий келишини бутунлай ботил деб айтганлигим уларнинг қаҳри ва адоватига сабабчи бўлди. Аммо улар билиб қўйишлари керакки, ҳақиқатда ҳам уларнинг дилларида мавжуд бўлган жиҳод масаласи бутунлай янглишдир ва унинг энг биринчи қадами инсоний ҳамдардликни ўлдириш кабидир. Уларнинг «агар илгари жиҳодга рухсат берилган бўлса, у ҳолда не сабабдан энди ҳаром бўлиб қолди?» деган ўй-фикри ҳаргиз дуруст эмас. Бунга бизда икки жавоб бор: биринчиси, бу шунчаки ҳақиқатсиз таққослашишдир. Севимли Пайғамбаримиз Муҳаммад саллаллоҳу алайҳи ва саллам дастлаб ўзи қилич кўтариб, ўта раҳмсизлик билан гуноҳсиз ва тақводор эркаклар, аёллар ва ёш болаларни ўлдирган кимсалардан бошқа ҳеч кимга қарши ҳаргиз қилич кўтаргани йўқ. Улар шу қадар раҳмсиз йўллар билан ўлдирдиларки, у қисса-воқеаларни ўқиб, ҳозир ҳам кўзлар ёшга тўлиб кетади; иккинчиси, фараз қилайликки, Исломда ушбу муллалар ўйлаган жиҳод каби жиҳод бор эди. Шундай бўлса-да, ушбу даврда у буйруқ қолмай қолди. Сабаби шуки, Масиҳи Мавъуд келганида, қилич жиҳоди ва диний жанглар ниҳоясига етади деб ёзилган. Зеро, Масиҳ на қилич кўтаради, на бирорта бошқа моддий қуролни қўлига олади. Аксинча, унинг дуоси унинг ҳарбаси бўлади. Унинг маҳкам иродаси унинг қиличи ҳисобланади. У сулҳга асос солади ва шер билан эчкини бир сувлоққа тўплайди. Унинг даври сулҳ, юмшоқлик ва инсоний ҳамдардлик даври бўлади. Вой, вой! Он уч аср олдин севимли Пайғамбаримиз Муҳаммад саллаллоҳу алайҳи ва саллам оғзидан Масиҳи Мавъуд ҳақида чиққан «йазаъ ул-ҳарб» сўзига булар нега эътибор бермайдилар? Унинг маъноси шуки, Масиҳи Мавъуд келганида, урушларни тўхтатади». (Руҳоний хазоин, 17-том, Гавурнаминт ангрезий авр жиҳод, 7-бет)
ҲАЗРАТ МАСИҲИ МАВЪУД (АЛАЙҲИССАЛОМ)
1889 йили Халқаро Аҳмадия Мусулмон Жамоатига асос солинган эди. Ҳазрат Мирзо Ғулом Аҳмад Қодиёний алайҳиссалом турли диндагилар ҳар хил исмли ва мансаблар билан келишини кутаётган ваъда қилинган Реформатор эканлигини эълон қилган эди. Илоҳий ваҳий ва илҳомга биноан, ул зот алайҳиссалом жами динларнинг барча одамларни халқаро бир дин байроғи остида тўпловчи, ваъда қилинган Реформатори чиқиши лозимлигини ҳам ошокор қилган эди. Ул зот алайҳиссалом ўша келадиган ваъда берилган Реформатор бирорта озод киши бўлмай, севимли Пайғамбаримиз Ҳазрат Муҳаммад саллаллоҳу алайҳи ва салламга қул сифатида бўлганлигини ҳам эълон қилди. Шунингдек, ул зот алайҳиссалом унинг ташриф буюриши билан инсоният йиллардан бери кутаётган Халқаро бир диннинг (ҳақиқий Ислом) олтин даври бошланишини ҳам таъкидлаб ўтган.
Ул зот алайҳиссалом ўзининг бир шеърида шундай деб марҳамат қилади:
“Эй, дўстлар! Энди жиҳод хаёлини эсингиздан чиқариб қўйинглар,
Энди дин номидан жанг ва уруш қилиш ҳаромдир.
Энди дин Имоми бўлмиш Масиҳ келди,
Энди барча уруш ва жанглар ниҳоясига етди.
Энди осмондан Худо нури тушмоқда,
Энди жанг ва жиҳод фатвоси бекордир.
Энди жиҳод қилган кимса Худо душманидир,
Ушбу эътиқодга эга бўлган кимса Пайғамбар саллаллоҳу алайҳи ва саллам мункиридир.
Эй, одамлар! Нега Пайғамбар саллаллоҳу алайҳи ва саллам ҳадисини тарк этасизлар?
Уни тарк этган ифлосни сизлар ҳам тарк этинглар.
Нега сизлар «йазаъул-Ҳарб» хабарини эсингиздан чиқарасизлар?
Бу «Бухорий»да йўқми? Очиб қаранглар-чи?
Икки олам сардори бўлмиш Мустафо саллаллоҳу алайҳи ва саллам марҳамат қилган,
Исо Масиҳ жангларни тўхтатади.
(Руҳоний хазоин, 17-том, Туҳфа-и-Гўларвия, 77-бет)
Эй, азизим! Динни қўллаб-қувватлаш йўли бошқа йўлдир,
Биров инкор этганида, қилич кўтарганинг – бу эмас.
Дин номидан қилич кўтаришнинг не зарурати бор?
Хўнрезликка асосланган дин – дин эмас.
(Руҳоний хазоин, 15-том, Таряқул-Қулуб, 132-бет)