18/04/2020

“БАРОАТ КЕЧАСИ”

بسم اللہ الرحمن الرحیم

Баъзи биродарларимиз “Бароат кечаси” тўғрисида Аҳмадия Жамоатининг кўз қараши қанақалигини сўраганлар. Бунга жавоб шуки, Шаъбон ойи исломий тақвимнинг саккизинчи ойидир. Унинг ўн бешинчи кечаси халқда “Бароат кечаси” ва “Қадр кечаси” номи билан машҳурдир.

Қуръони Каримда фақат биттагина кечанинг ўзгача фазилатлари баён этилган. Яъни, Лайлатул Қадр – Қуръони Карим нозил қилинган кеча, унинг аҳамияти Қуръони Каримда қуйидагича сўзлар билан сифатланган:

{إِنَّا أَنْزَلْنَاهُ فِي لَيْلَةِ الْقَدْرِ – وَمَا أَدْرَاكَ مَا لَيْلَةُ الْقَدْرِ – لَيْلَةُ الْقَدْرِ خَيْرٌ مِنْ أَلْفِ شَهْرٍ – تَنَزَّلُ الْمَلَائِكَةُ وَالرُّوحُ فِيهَا بِإِذْنِ رَبِّهِمْ مِنْ كُلِّ أَمْرٍ – سَلَامٌ هِيَ حَتَّى مَطْلَعِ الْفَجْرِ }

Таржимаси: “Албатта, Биз ушбу (Қуръон)ни қадр кечасида нозил этдик. Ва қадр кечаси нелигини сенга нима ҳам англатсин? Қадр кечаси минг ойдан (ҳам) афзалроқдир. Унда фаришталар ва Руҳул Қудус Парвардигорининг изни билан тез-тез тушадилар. Ҳар масалада. Саломдир. Бу (тушиш) то тонг отгунча давом этади”. (“Ал-Қадр” сураси)

Ҳадисларда Лайлатул Қадр тўғрисида, унинг Рамазон ойининг охирги ўн кунидаги тоқ кечаларда бўлиши ҳамда унинг катта фазилати қайд этилган. Лайлатул Қадрдан бўлак бошқа бирон бир кечанинг шу қадар фазилатлари зикр этилмаган. Бароат кечасини ёқловчилар Қуръони Каримнинг қуйидаги оятидан унда бароат кечаси зикр этилган, дея далил келтиришади:

{إِنَّا أَنْزَلْنَاهُ فِي لَيْلَةٍ مُبَارَكَةٍ إِنَّا كُنَّا مُنْذِرِينَ – فِيهَا يُفْرَقُ كُلُّ أَمْرٍ حَكِيمٍ }

“Албатта, Биз уни бир жуда муборак тунда нозил қилдик. Биз барибир огоҳлантиргувчи эдик. Ўша (тун)да ҳар бир ҳикматли амр ҳукми чиқарилади”. (“Ад-Духон”: 4-5)

Бароат кечасини ёқловчилар “Лайлатун Муборака” (لَيْلَةمُبَارَكَة) сўзидан бароат кечаси деган маъно чиқаришади. Улар “Лайлатун Муборака”, (لَيْلَةمُبَارَكَة) яъни, баракали кечани алоҳида бир кеча деб, Лайлатул Қадрнинг барча фазилатларини бароат кечасига мансуб қилиб қўйишган. Бу эса тўғри эмас. Лайлатул Қадрнинг ўзи бошқа жойда “Лайлатун Муборака”, яъни Қуръон нозил бўлган хайр ва баракали кеча, деб аталган. Қуръони Карим Рамазон ойида нозил бўла бошлаган. Аллоҳ таоло шундай марҳамат қилади:

{شَهْرُ رَمَضَانَ الَّذِي أُنْزِلَ فِيهِ الْقُرْآنُ }

  Яъни, “Рамазон ойи шундай ойдирки, унда Қуръон нозил бўлган”. Лайлатул Қадр Рамазоннинг охирги ўн кунининг тоқ кечаларидан бир кечадир. Унда кўпроқ ибодат қилишнинг фазилатлари қайд этилган. Саҳобалар орасида Қуръони Каримни тушуниш жиҳатидан Ҳазрат Абдуллоҳ ибн Аббос (ра) ва Ҳазрат Абдуллоҳ ибн Умарнинг мақом-мартабалари ўта юксакдир. Расулуллоҳ (сав) саҳобаларидан Ҳазрат Абдуллоҳ ибн Аббос, Ҳазрат Абдуллоҳ ибн Умар ва бошқа муфассирлар Ҳазрат Қаттода (рҳ), Ҳазрат Мужоҳид (рҳ) ҳамда Ҳазрат Ҳасан Басрий (рҳ) наздларида, “Лайлатун Муборака”дан мурод Лайлатул Қадрнинг ўзидир. Зеро, иккала кечада Қуръони Каримнинг нозил бўлиши муштарак бир нарсадир. Шунинг учун “Лайлатун Муборака”ни бароат кечаси деб айтиш тўғри эмас. “Лайлатун Муборака” ва Лайлатул Қадр биргина кечанинг икки хил номланишидир.

Ҳазрат Имом Розий (рҳ) “Тафсири Кабир”да “Ад-Духон” сурасининг тафсирида шундай қайд этади: “Лайлатун Муборака” тўғрисида муфассирлар ихтилоф қилганлар. Муфассирларнинг аксарияти “у дарҳақиқат, Лайлатул Қадрнинг ўзидир” дейишади. Икрима ва баъзи бошқа кишилар “у 15-Шаъбон куни келадиган бароат кечасидир”, дейдилар. “Лайлатун Муборака”ни Лайлатул Қадр деб айтган муфассирларнинг аксарияти ўз нуқтаи назарларини қўллаш учун қуйидаги оятлардан исбот келтиришади:

1-далил. Аллоҳ таоло “Ал-Қадр” сурасида Қуръони Карим ҳақида шундай дейди: إِنَّا أَنْزَلْنَاهُ فِي لَيْلَةِ الْقَدْرِ  яъни: “Биз Қуръони Каримни Лайлатул Қадрда туширдик”. “Ад-Духон” сурасининг қуйидаги оятида шундай дейди: إِنَّا أَنْزَلْنَاهُ فِي لَيْلَةٍ مُبَارَكَةٍ яъни: “Биз Қуръони Каримни “Лайлатун Муборака” (баракали кечада) нозил қилдик”.

Демак, бу нарсадан аниқланадики, “Лайлатун Муборака”нинг ўзига “Лайлатул Қадр” деб ном берилган, токи иккала оятда ихтилоф бўлмасин.

2-далил. Аллоҳ таоло шундай дейди: شَهْرُ رَمَضَانَ الَّذِي أُنْزِلَ فِيهِ الْقُرْآنُ яъни: “Рамазон шундай ойдирки, унда Қуръон нозил бўлган”. (“Ал-Бақара”: 186) Бу ерда Аллоҳ таоло ойдинлаштириб қўйдики, Қуръон Рамазон ойида нозил бўлган ва “Ад-Духон” сураси оятида إِنَّا أَنْزَلْنَاهُ فِي لَيْلَةٍ مُبَارَكَةٍ яъни: “Биз Қуръонни “баракали кеча”да нозил қилдик”, – деди. Демак, бундан шу нарса исботланадики, бу кеча Рамазон ойининг бир кечасидир (Шаъбон ойиники эмас). Кимда-ким “Лайлатун Муборака”ни Рамазон ойидаги кеча деб тан олган бўлса, у уни Лайлатул Қадрнинг ўзи деб тушунган. Қисқаси, шу нарса исботландики, бу кеча Лайлатул Қадрнинг ўзидир.

3-далил. Аллоҳ таоло Лайлатул Қадрни тавсифлаганда, шундай деган: تَنَزَّلُ الْمَلَائِكَةُ وَالرُّوحُ فِيهَا بِإِذْنِ رَبِّهِمْ مِنْ كُلِّ أَمْرٍ – سَلَامٌ هِيَ яъни, “у кечада фаришталар ва Руҳул Қудус Ўз Парвардигори буйруғига биноан нозил бўлишади”. “Лайлатун Муборака”ни тавсифлаганда, шундай деди: فِيهَا يُفْرَقُ كُلُّ أَمْرٍ حَكِيمٍ яъни, “у кечада ҳар бир ҳикматли ишга қарор чиқарилади”. Бу мазмун Аллоҳ таолонинг تَنَزَّلُ الْمَلَائِكَةُ وَالرُّوحُ яъни, “у кечада фаришталар ва Руҳул Қудус нозил бўлишади” деган сўзлар билан мутаносибдир. “Лайлатун Муборака”ни тавсиф этганда, أَمْرًا مِنْ عِنْدِنَا (Ҳар бир иш Биз томондан) деб айтилган ва Лайлатул Қадр кечасини тавсиф этганда, بِإِذْنِ رَبِّهِمْ مِنْ كُلِّ أَمْرٍ (Ҳар иш уларнинг Парвардигорлари изнидан) деб марҳамат этилган. Яна шу оятда رَحْمَةً مِنْ رَبِّكَ   (Сенинг Парвардигорингдан раҳмат) деб айтилади. “Ал-Қадр” сурасида эса سَلَامٌ هِيَ (“Салом”) деб марҳамат қилинган. Демак, сифатлари шу қадар муштарак бўлса, унда исботландики, иккала кеча, дарҳақиқат, бир кечанинггина икки хил аталишидир…

Шаъбон ойининг 15-кечасини “Лайлатун Муборака” (баракали кеча) деб белгилайдиган гуруҳ тўғрисида гап кетса, мен уларда ишончли бир далилни кўрмадим. Улар оддий кишилардан нақл этишгагина қаноатланганлар.

(Имом Розий, “Тафсири Кабир”, “Ад-Духон” сурасининг 1-9-оятлари остидаги тафсири).

Бароат кечаси араб тилида “Лайлатул Бароат” (яъни, бароат кечаси) деб аталади. Унинг бундай деб номланишига сабаб шуки, солиқ йиғувчи киши бировдан солиқ олганида, унга “бароат” (яъни, озод этилди, қутулди) деб ҳужжат ёзиб беради. Худди шундай Аллоҳ таоло ҳам ушбу кечада Ўз бандалари учун жаҳаннамдан “бароат” этилганини ёзиб қўяди.

(Аллома Замаҳшарий, “Тафсири Кашшоф”, “Ад-Духон” сурасининг 1-8-оятлари остидаги тафсири).

Аллома Замаҳшарий “Тафсири Кашшоф”да “Лайлатун Муборака” сўзларидаги оят тафсирида шундай ёзади: “Лайлатун Муборака”дан мурод Лайлатул Қадрдир, аммо баъзи кишилар бундан Шаъбон ойи ярмидаги кечасини тушунишади. Унинг тўртта номи қайд этилади:

  1. Лайлатун муборака.
  2. Лайтул бароат.
  3. Лайлатус сак. (Ҳужжатли кеча)
  4. Лайлатур раҳмат.

Бу кеча билан Лайлатул Қадр ўртасида қирқ кеча борлиги айтилади. Унинг “Лайлатул бароат” (яъни, бароат кечаси) ва “Лайлатус сак” деб номланишига шундай сабаб айтилади: Масалан, солиқ йиғувчи киши бировдан солиқ олганидан сўнг унинг ҳаққига озод этилиш тўғрисида ҳужжат ёзиб беради. Худди шундай Аллоҳ таоло Ўз бандалари учун жаҳаннамдан бароатни ёзиб қўяди.

Бу кечанинг бешта фазилати қайд этилади:

  1. Унда ҳар бир ҳикматли ишга қарор чиқарилади ва бу кечада ибодат катта фазилатга эгадир. Чунончи, Расулуллоҳ (сав) шундай дейдилар: “Кимда-ким бу кечада юз ракъат намоз ўқиса, Аллоҳ таоло у киши томон юзта фариштани юборади. Улардан ўттиз нафар фаришта унга жаннат башоратини беради. Ўттиз нафар фаришта уни олов азобидан омонликда қолдиради. Ўттиз нафар фаришта ундан дунё офатларини узоқлаштиради ва ўн нафар фаришта эса ундан шайтон режаларини узоқлаштиради”.
  2. Бу кечада раҳмат нозил бўлади. Чунончи, Расулуллоҳ (сав) дейдилар: “Бу кечада Аллоҳ таоло менинг умматимга Калб қабиласи қўйларининг жунлари сонига баробар раҳм қилади”.
  3. Бу кечада мағфират ато этилади. Чунончи, у зот (сав) шундай дейдилар: “Аллоҳ таоло бу кечада коҳин, сеҳргар, гина-кудурат сақлагувчи, ароқхўр, ота-онасига оқ бўлган ва зинога берилиб кетган кишидан бўлак барча мусулмонларни Аллоҳ таоло кечиради”.
  4. Бу кечада Расулуллоҳ (сав)га тўлиқ шафоат ҳаққи берилган. Тафсилотлари қуйидагича: “У зот (сав) Шаъбон ойининг 13-кечаси ўз умматлари учун бу ҳақни сўраганларида, у зот (сав)га учинчи қисми учун шафоат қилиш ҳаққи берилган. Сўнгра у зот (сав) 14-кечаси бу ҳақни сўраганларида, у зот (сав)га умматларининг учдан икки қисми учун шафоат ҳаққи берилди. Сўнгра у зот (сав) 15-Шаъбон куни бу ҳақни сўраганларида, у зот (сав)га бутун умматлари учун шафоат ҳаққи берилди. Аллоҳ таолога итоат этиш доирасидан туя ўз эгаси олдидан сесканиб қочиб кетганидек, сесканиб чиқиб кетган киши бундан мустаснодир”.
  5. Бу кечада Аллоҳ таоло замзам сувини зоҳиран кўпайтиради.

Юқоридагилардан қатъий назар, кўпчилик “Лайлатун Муборака”ни Лайлатул Қадрнинг ўзи деб тушунади. Зеро, Лайлатул Қадр ва “Лайлатул Бароат” тўғрисидаги Аллоҳ таолонинг фармонлари бир-бирига мувофиқ келади. Масалан, У дейди: إِنَّا أَنْزَلْنَاهُ فِي لَيْلَةِ الْقَدْرِ Яна дейди: فِيهَا يُفْرَقُ كُلُّ أَمْرٍ حَكِيمٍ Бу сўзлар تَنَزَّلُ الْمَلَائِكَةُ وَالرُّوحُ فِيهَا بِإِذْنِ رَبِّهِمْ مِنْ كُلِّ أَمْرٍ деган сўзларга мувофиқдир. Аллоҳ таолонинг شَهْرُ رَمَضَانَ الَّذِي أُنْزِلَ فِيهِ الْقُرْآنُ деган фармонлари Лайлатул Қадрнинг Рамазон ойида келишига мувофиқдир.

(Аллома Замаҳшарий, “Тафсири Кашшоф” “Ад-Духон” сурасининг 1-8-оятлари остидаги тафсири).

Ҳазрат Аллома Бадруддин Айний Ҳанафий “Саҳиҳ Бухорий”нинг шарҳи “Умдатул Қорий”да шундай дейди:

“Шаъбон ойининг ярмида ибодат қилиш тўғрисидаги ҳадислар ҳақида Абул Хаттоб дейди: “Буларнинг барчаси тўқима ҳадислардир. Улардан “Термизий”да келтирилган бир ҳадиснинг санади узилгандир. У ҳадис қуйидагича: “Урва Ҳазрат Оиша (ра)дан ривоят қилиб, дейди: “У зот (ра) шундай деб марҳамат қилганлар: “Бир кеча мен Расулуллоҳ (сав)ни йўқотиб қўйиб, (ташқарига) чиқдим. Қарасам, у зот (сав) Бақиъ қабристонида эканлар. У зот (сав): “Аллоҳ ва Унинг Расули сенга адолатсизлик қилади, деб қўрқдингми?” – дедилар. Мен: “Аёлларингиздан бирортасининг олдига келдингизмикан, деб ўйлабман”, – дедим. У зот (сав): “Шаъбоннинг ўн бешинчи кечасида Аллоҳ таборака ва таоло дунё осмонига тушиб, Калб қабиласи қўйларининг жунларидан ҳам кўпроқ кишиларни мағфират қилади”, – дедилар”.

Имом Термизий бу ҳадисни қайд этгандан кейин шундай ёзади:

“Биз ҳадиси Оишани Ҳажжож ривоятидан фақат ана шу санад орқалигина биламиз ва Имом Муҳаммад ибн Исмоил ал-Бухорий бу ҳадисни заиф деб атаган”. У яна: “Бу ҳадис санадида Яҳё ибн Касир Урводан ва Ҳажжож эса Яҳё ибн Касирдан ҳеч бир ҳадисни эшитмаган”, – деди. Сунан ибн Можа ҳам бу ҳадисни мазкур санад билангина қайд этган. Абул Хаттобнинг айтишича, унинг санади узилган. Яъни, унинг санади икки ўринда узилган. Биринчиси, Ҳажжож ва Яҳё томонидан, иккинчиси Яҳё ва Урво томонидан, яъни улар иккаласининг ўзаро учрашганлиги исбот топмаган.

“Сунан ибн Можа”да ривоят қилинишича, Ҳазрат Али (ра) дейдилар: “Расулуллоҳ (сав) шундай деб марҳамат қилганлар: “Қачон Шаъбоннинг ўн бешинчи кечаси бўлса, унинг кечасини бедор ўтказинглар, кундузининг рўзасини тутинглар. Чунки ўшанда Аллоҳ қуёш ботиш пайтида дунё осмонига тушади ва то тонг отгунча: “Қани, истиғфор айтувчи борми, уни мағфират қиламан. Қани, ризқ сўровчи борми, унга ризқ бераман. Қани, балога учраган борми, унга офият бераман. Қани фалон, фалон… (дейди)”, – дедилар”. Бу ҳадиснинг санади ҳам заифдир. Ибн Абу Сабранинг асл номи Абу Бакр ибн Абдуллоҳ ибн Муҳаммад ибн Сабрадир. Бу ривоятчи ҳам заифдир. Иброҳим ибн Муҳаммад – у Ибн Абу Яҳё номи билан танилган. Уни ҳам уламолар заиф, деб айтганлар.

Ҳазрат Али ибн Абу Толибнинг санади билан қуйидагича яна бир ҳадис ривоят қилинади: “Мен Расулуллоҳ (сав)ни 15-Шаъбон кечасида кўрганман. У зот (сав) 14 раъкат намоз ўқиганларидан сўнг ўтириб олдилар. У зот (сав) 14 марта “Фотиҳа” сурасини ўқидилар”. Бу ҳадиснинг охирида Пайғамбар (сав) шундай марҳамат қилган сўзлар бор: “Кимда-ким шундай қилса, у гўё 20 мабрур ҳажни адо этди ва 20 йилнинг мақбул рўзаларини тутди. Сўнгра агар у киши кейинги куни рўза тутса, у гўё ўтган 60 йил ва келгуси 60 йил рўзаларини тутиб олди”. Бу ривоятни Ибн Жавзий ўз асари “Мавзуот”да келтириб, уни тўқима ҳадис ҳамда санадини қоп-қоронғи деб атайди.

Ҳазрат Али орқали яна бир ривоят бор. Имом Жавзий (рҳ) уни ҳам “Мавзуот”да келтирган. У ривоят қуйидагича: “Пайғамбар (сав) дедилар: “Кимда-ким Шаъбоннинг 15-сида юз раъкат намоз ўқиган бўлса ва ҳар бир раъкатида бир маротаба “Фотиҳа” сураси ва ўн маротаба “Ихлос” сурасини ўқиган бўлса, демак, кимда-ким шундай намоз ўқиса, Аллоҳ таоло унинг ўша кеча қилган ҳар бир дуосини қабул қилади”. Имом Жавзий бу ривоят тўғрисида: “Шак-шубҳасиз, бу ривоят тўқимадир”, – дейди.

Ярим Шаъбон ойининг кечасини чароғон қилиш расм-русуми тўғрисида Аллома Ибн Диҳя ўз нуқтаи назирини билдириб, шундай дейди: “Илк маротаба бу расм-русум Яҳё ибн Холид Бармакий даврида мажусийлар Исломни қабул қилганларида бошланган. Улар омма халққа сохта гаплар орқали бу расмни ёйиб юборганлар. Аллома Ибн Диҳя бу расм-русумни Малик Комилга зикр қилганида, у барча шаҳарлардан мажусийлар бидъатига барҳам берди”.

(“Умдатул Қорий” “Саҳиҳ Бухорий” шарҳи, Рўза китоби,

Шаъбон рўзаси ҳақидаги боб).

Ҳазрат Мулла Али Қори дейди:

“Энг биринчи чароғон ва мушакбозлик қилувчилар Бармакийлар эди. Улар оташпараст бўлганлар. Улар мусулмон бўлганларида, сохта гаплар орқали расм-русумларни динга киргизиб юборганлар. Уларнинг ҳақиқий мақсади оташпарастлик эди. Шундай қилиб, улар мусулмонлар билан биргалашиб, олов томонга руку ҳамда сажда қилардилар”.

(Намоз китоби, Рамазон ойида ибодат қилиш ҳақидаги боб,

2-фасл).

Ҳазрат Сайид Зайнул Обидийн Валийуллоҳ Шоҳ соҳиб (ра) “Бухорий”га ёзган шарҳида бароат кечаси тўғрисида шундай қайд этган:

“Ярим Шаъбон кечасини чароғон қилиш тўғрисида ҳам баъзи ривоятлар учрайди. Тадқиқот қилинганда, уларнинг барчаси тўқима бўлиб чиқди. Яна маълум бўлдики, бу бидъатнинг келиб чиқишига эронлик оташпараст мажусийларнинг расм-русуми сабаб бўлган. Уни улар 15-Шаъбон куни нишонлардилар…

Ироқликларнинг зардуштийлар расм-русумларидан таъсирланиши ё уларни ихтиёр қилиши ажабланарли нарса эмас. Бизнинг мамлакатимиз (Ҳиндистон)да ҳам “Диволий” ва шунга ўхшаш туғилиш, тўй-шодиёна ва қайғу-мотам пайтларидаги ҳиндулар расм-русумларидан мусулмонлар қанчалик таъсирланган бўлсалар, буни қайд этишнинг ҳожати йўқ. Инглизлар ҳукумати даврида уларга эргашилар эди.

(“Бухорий” шарҳи, 3-том, 646-бет, Рўза китоби,

Шаъбон рўзаси ҳақидаги боб остида).

Бароат кечаси тўғрисида бизга Қуръони Карим ва мустанад (ишончли) ҳадислардан Пайғамбар (сав)нинг ўша кунга атаб рўза тутишлари тўғрисида ҳеч бир далил топилмади. Бу ҳақда қанча ҳадислар келтирилаётган бўлса, уларнинг санадлари заифдир. Бу кечада ўта тантана билан қилинадиган ишлар (ҳолва пишириш, мушакбозлик ва ҳоказолар) ҳеч бир саҳиҳ ҳадисдан исботи топилмайди.

Шаъбон ойи тўғрисида мустанад (ишончли) ҳадислардан маълум бўлишича, Расулуллоҳ (сав) бу ойда кўпроқ нафл рўза тутардилар. Бироқ у зот (сав) ўз умматларини бу ойда ошиқча рўза тутишдан ман этганлар, токи улар Рамазон рўзаларини тўлиқ тетиклик билан тутсинлар. Мабодо, улар Шаъбон ойида ошиқча нафл рўзаларини тутиб, Рамазон ойидаги фарз рўзаларини тутишда қийинчиликка дуч келмасинлар.

Ҳазрат Масийҳи Мавъуд (ас) ярим Шаъбон ойи тўғрисида шундай дейдилар:

“Ҳолва ва бошқа расм-русумларнинг барчаси бидъатдир”.

(“Бадр”, 1907-йил 26-сентябрь, 7-бет – “Малфузот”,

5-том, 297-бет).

Ҳазрат Масийҳи Мавъуд (ас)нинг Биринчи Халифаси (ра) олдиларига: “Ярим Шаъбон ойи куни ҳолва ва бошқа ширинликлар ейилади, мушакбозлик қилинади, бу кун бошқа кунларга қараганда афзалми ё йўқми?” – деб савол берилганда, у зот (ра) шундай дедилар:

“Бу барча нарсалар беҳудадир. Шариатда уларнинг ҳеч қандай асоси йўқ. Саҳиҳ ҳадислардан исботи топилмайди”.

(“Бадр”, 48-49-сонлар, 9-том, 1912-йил 13-октябрь, 10-бет).

Биринчи Халифа (ра) дейдилар:

“Бароат кечаси ҳайити, ўн биринчилик ва ўн иккинчи Муҳаррам кунги вафот тўғрисидаги тадбирлар Ислом шариатидан исботланмайди”.

(“Бадр”, 12-сон 9-том, 1912-йил 13-январь, 3-бет).

Ҳазрат Муслиҳи Мавъуд (ра)га: “Бароат кечаси ҳолва ва бошқа ширинликлар пишириш Аҳмадийлар учун жоизми?” – дея савол берилганда, у зот (ра) шундай дедилар:

“Йўқ, бу бидъатдир”.

(“Ал-Фазл”, 1954-йил 30-апрель).

Тўртинчи Халифа (рҳ)дан шундай бир савол сўралган: “Баъзи кишилар бароат кечасини тантана билан нишонлашади. Улар ушбу кечада Аллоҳ таоло ризқни тақсимлаб беради, дейишади. Бунинг асоси нима?”

Ҳазрат (рҳ) дедилар: “Бу нотўғридир. Ризқ эса, у ҳар куни улашилмоқда. Бу одамларнинг ўй-гумонларидир. Ғайриаҳмадийлар, яъни ғайриаҳмадий муллалар одамларни аҳмоққа чиқармоқдалар. Аллоҳ таоло эса, У ҳар вақт ризқ беради. У Зот еру осмоннинг ризқ бергувчисидир. Денгиз тубида ҳам Аллоҳ таоло ризқ бермаётган бирон-бир қурт йўқ. Унинг ризқи чексиздир. Нима, У фақат бароат кечасида ризқ беради, холосми? Қолган кечалар ҳамда бошқа кунларда одамлар очликдан ўлиб кетадиларми?! Одамлар нотўғри гапларни тўқиб чиқарганлар”.

(“Лажна” билан учрашув, “Ал-Фазл”, 2000-йил 7-июль, 3-бет – 2000-йил 16-январь кунги видеотасма).