“Аёл зотининг даражаси эркаклардан ҳар жиҳатдан кам эмаслигини очиқ-ойдин айтиб қўяй”, – Ҳазрат Мирзо Масрур Аҳмад
2017-йилнинг 25-февралида Аҳмадия Мусулмон Жамоатининг Бутун дунё Раҳнамоси, Масийҳи Мавъуд ва Имом Маҳдий – Ҳазрат Мирзо Ғулом Аҳмад (алайҳиссалом)нинг 5-Халифаси Ҳазрат Мирзо Масрур Аҳмад (Аллоҳ таоло у зотга Ёрдамчи бўлсин) Англиядаги Аҳмадия Мусулмон Жамоатининг Миллий Воқифот-э-Нав Ижтимосининг (йиғилишининг) йиллик сессиясига мурожаат қилдилар.
Мазкур тадбир Лондонда жойлашган “Байтул-Футуҳ” масжидида бўлиб ўтиб, унга 1500дан зиёд аёллар билан қизлар иштирок этишди, уларнинг орасида 1000га яқин Вақф-э-Нав ҳаракатининг аъзолари мавжуд эди.
Ўзининг иймонларни кучайтирувчи мурожаатида У Ҳазрат Ислом динида мавжуд бўлган аёлларнинг ҳақ-ҳуқуқлари ва даражаси ҳақида кенг тўхталдилар. Бундан ташқари, У Ҳазрат Ислом динининг мухолифлари томонидан амалга оширилаётган “дин аёл зотини таҳқирлайди” деган муносабат бутунлай янглишиш эканини айтдилар.
Ўқув борасида У Ҳазрат шундай дедилар: Севимли Пайғамбаримиз Муҳаммад (саллаллоҳу алайҳи ва саллам) қизларнинг ўқишига ўзгача урғу берганлар, шундай бўлса ҳам, XIX асрнинг охири ва XX асрнинг бошида қиз ва аёллар учун билим олишга имконият кам эди, айниқса, саноқли мусулмон аёллар дунёвий ва диний билим олиш имкониятига эга бўлган, холос.
У Ҳазрат шундай дедилар: бунга асосий сабаб Ислом дини таълимотлари тўғрисидаги ихтилофлар бўлган, у даврнинг дин олимлари саналган муллалар аёлларни ўз уйларининг тўрт девори ичидан чиқмай ўтиришларинигина хоҳлашган. Шундай бўлса ҳам, Аҳмадия Мусулмон Жамоатининг Асосчиси, Масийҳи Мавъуд ва Имом Маҳдий (алайҳиссалом) Ислом динининг ҳақиқий таълимотларини ислоҳ қилиб, Аҳмадий мусулмон аёлларнинг дунёвий ва диний билим олишларини қўллаб-қувватлаганлар. Шунинг учун Аҳмадий мусулмон қизлар ўқишда ўзгача аҳамият касб этишади ва бир талай давлатларда ўғил болалардан ўзиб кетишмоқда.
У Ҳазрат Аҳмадия Мусулмон Жамоатининг II Халифаси томонидан Ҳиндистон ва Покистонда очилган мактаблар ва колледжлар кичик шаҳарларда яшаган қизларга билим олиш имкониятини берганлиги ҳақида сўз юритдилар.
Ҳазрат Мирзо Масрур Аҳмад шундай дедилар:
“Мана шу билим олиш марказлари орқали ўқишга етарли шароитлар билан таъминланган катта шаҳарларга боришга қурби етмаган қизлар энг олий даражадаги дунёвий ўқув ва диний билим олиш имкониятига эга бўлишди”.
У Ҳазрат шундай дедилар: Ислом динида “меҳнатнинг тақсимланиши” деган тушунча борлигига қарамай, дин аёлларга чекловларни қўйган деган тушунча умуман янглишишдир. У Ҳазрат Севимли Пайғамбаримиз (саллаллоҳу алайҳи ва саллам) давридан баъзи бир мисолларни келтирдилар: мудофаа мақсадида қилинган жангларда ярадор бўлганларга ёрдам кўрсатиш мақсадида мусулмон аёллар ҳамшира сифатида фаолият кўрсатишган, баъзи бир вазиятларда эса энг олдинги сафда туриб жанг қилишиб, аъло жасорат ва мардликни кўрсатишган.
Ҳазрат Мирзо Масрур Аҳмад шундай дедилар:
“Баъзан айтилганидек, Ислом динининг битта ҳам жойида аёллар уйларида ушланиб ўтиришга мажбур деган нарса айтилган эмас. Масалан, баъзи қиз ва аёллар ўқишда аъло ўқишиб, юксак муваффақиятларга эришишган, Ислом дини улар ўзларининг иқтидори ва қобилиятларини зое қилиб, уйларида ўтирсин деган кўрсатма бермайди”.
Ҳазрат Мирзо Масрур Аҳмад шундай деб давом этдилар:
“Шунингдек, шифокор ёки ўқитувчи бўлиш имконияти бор ёки инсониятга фойда келтирадиган хизматларни бажариш иштиёқи бор аёллар у фаолиятларни амалга оширишлари мумкин. Бироқ, шу билан биргаликда, улар ўз болалари ва ўз оила аъзоларига нисбатан вазифаларига лоқайд бўлмасликлари лозим. Мана шундай аёллар ўз вақтларини самарали фойдаланиб, болаларининг ўзгача бир йўллар билан қаровсиз қолиб кетмасликларини таъминлаш учун масъулдир”.
Касбий хизмат билан ташқарига чиқмайдиган аёллар ҳақида сўз юритиб, у Ҳазрат шундай дедилар:
“Илм-билимли бўлган, аммо касбий хизматга чиқмаётган қизлар ўзларини паст деб ҳисобламасликлари ёки қўрқмасликлари лозим, ёки ўз қобилиятимизни зое қилмоқдамиз, деб қайғурмасликлари лозим. Ҳақиқатда, ўз уйларингизга қарашингиз ва ўз болаларингизни ўстириб-улғайтиришингиз – бу энг муҳим ва бебаҳо нарсадир”.
У Ҳазрат шундай дедилар: агар оналар ўз болаларини ўқиш билан таъминлашса, унда улар “келаётган авлодлар орасида боқий инсонийлик, одоб-ахлоқ ва тинчлик доираси учун асос солган” оналардан бўлиб қолишади.
Ҳазрат Мирзо Масрур Аҳмад шундай дедилар:
“Ёдингизда бўлсин, ҳар бир жамиятни ривожлантириш ва тараққиёт калити ўша жамият оналарининг қўлида бўлади”.
У Ҳазрат шундай деб ҳам айтдилар: Аҳмадий мусулмон аёллар ҳеч чўчимай ёки уялмай, Ислом динига ёпиштириладиган ёлғонларга қарши Ислом динини ҳимоя қилишлари зарур. У Ҳазрат ушбу нарсани “интеллектуал жиҳод” деб айтиб, мусулмонлар Ислом динини қандайдир бир фитна-фасод ва зўравонлик дини деб атаганларга ўша нарса асосида ёзиб ёки жавоб қайтаришлари лозим эди, деб таъкидладилар.
Ҳазрат Мирзо Масрур Аҳмад шундай дедилар:
“Ҳозир биз интеллектуал жиҳодни юргизиб, Ислом дини нишонга олинаётган воситалар билангина ушбу тарғиботга жавоб қайтариш учун илм-фан асосий қалит бўлган бир даврда яшамоқдамиз. Фақат эркаклар ва болалар ушбу Қаламий жиҳодга қатнашмасдан, бизнинг аёлларимиз билан қизларимиз ҳам иштирок этиши мумкин ва сўзсиз иштирок этишлари зарур”.
Ислом динидаги аёл зотининг ҳақ-ҳуқуқлари ҳақида сўз юритиб, Ҳазрат Мирзо Масрур Аҳмад шундай дедилар:
“Ислом дини шундай бир дин: у бошиданоқ барча аёлларнинг ҳақ-ҳуқуқларини кафолатлаган. Бу аёлларнинг эркинлиги, шунингдек, уларнинг ҳақиқий даражаси ва ҳурмат-эҳтироми кўзда тутилган дин”.
Ҳазрат Мирзо Масрур Аҳмад шундай деб давом этдилар:
“Ислом динини қоралаётган одамлар ва жамиятлар шунчаки ўтган асрдагина аёлларга баъзи бир оддий ҳақ-ҳуқуқларни беришга мажбур бўлишган, аммо шунга қарамасдан, улар маънавий жиҳатдан ўзларини устун кўрсатишга ҳаракат қилишади. Ундан ташқари, “эркинлик” номи билан улар аёлларни қандайдир бир “жонсиз жисм” каби муносабат билдириладиган муҳитни яратишган, аммо уларнинг қадр-қиммати ва ҳақиқий даражаси доимо сусаймоқда”.
У Ҳазрат Ислом динига қарши билдирилган ўзгача танқидга ҳам жавоб бердилар. Мазкур танқидни Севимли Пайғамбаримиз Муҳаммад (саллаллоҳу алайҳи ва саллам)нинг “мен дўзаҳда ўз дини ҳақида билими йўқ, ўзида ақли йўқ ёки фаҳм-фаросати йўқ ва шукурчилик қилмайдиган кўп аёлларни кўрдим” деб айтган ҳадисларига нисбатан билдиришади.
У Ҳазрат шундай дедилар: Севимли Пайғамбаримиз Муҳаммад (саллаллоҳу алайҳи ва саллам)нинг ушбу ҳадисларини ўзгартириб, баъзи бир ғайримусулмон танқидчилар: “Ислом дини аёл зотини паст ҳисоблаб, унинг даражасини туширган”, – деб айтишади. Шундай бўлса ҳам, у Ҳазрат ҳеч нарса ҳақиқатдан йироқ бўлиши мумкин эмаслигини айтдилар.
Ҳазрат Мирзо Масрур Аҳмад шундай дедилар:
“Севимли Пайғамбаримиз Муҳаммад (саллаллоҳу алайҳи ва саллам) мусулмон эркакларнинг эътиборини уларнинг камчиликларига қаратиб, ўзларини қандай ислоҳ қилиш зарурлигини ўргатганларидек, у зот (саллаллоҳу алайҳи ва саллам) аёлларни ҳам тўғри йўлга йўналтирганлар”.
Ҳазрат Мирзо Масрур Аҳмад шундай деб давом этдилар:
“Севимли Пайғамбаримиз Муҳаммад (саллаллоҳу алайҳи ва саллам)нинг ўз даврларида мусулмон аёлларнинг одоб-ахлоқ, яхшилик ва илм-фаннинг юқори чўққисига эришганларини кузатамиз. Масалан, баъзи бир аёллар, айниқса, Ҳазрат Оиша (разияллоҳу анҳо) мусулмон эркакларга Ислом динини ўргатганлар. Худди шундай баъзи бир аёллар урушларда эркаклар билан бирга жанг қилиб, буюк қурбонликларни амалга оширишган”.
У Ҳазрат аёлларнинг ёдига солиб, Қуръони Карим ва Севимли Пайғамбаримиз Муҳаммад (саллаллоҳу алайҳи ва саллам)нинг таълимотлари бўйича эркак билан аёл ўртасида ҳақиқий тенг ҳуқуқлилик бор, деб айтдилар.
Ҳазрат Мирзо Масрур Аҳмад шундай дедилар:
“Аёл зотининг даражаси ҳар жиҳатдан эркаклардан кам эмаслигини очиқ-ойдин айтиб қўяй. Аксинча, фақат Севимли Пайғамбаримиз Муҳаммад (саллаллоҳу алайҳи ва саллам) ҳамма жойда ва мангу бутун аёлларнинг ҳақ-ҳуқуқларини ўрнатган инсон бўлганлар”.
Ҳазрат Мирзо Масрур Аҳмад шундай деб қўшимча қилдилар:
“Бир ёқдан, Севимли Пайғамбаримиз Муҳаммад (саллаллоҳу алайҳи ва саллам) жаннат оналар оёғи остида ва ярим динни Оишадан ўрганинглар, деб айтиб, иккинчи ёқдан, Худо сақласин, аёллар дўзаҳга боришади, деб айтишлари мумкинми? Асло!”
У Ҳазрат Аҳмадий мусулмон аёллар беш маҳал намозни қолдирмай адо этиб, Қуръони Каримни ўқишлари лозим, деб ҳам насиҳат қилдилар. У Ҳазрат Замон Халифасининг хутбаларини қолдирмай эшитинглар, деб ҳам айтдилар.
Мазкур тадбир у Ҳазрат олиб борган дуолари билан якунланди.
Бунга қадар турли таълим-тарбиявий чоралар, ўйинлар ва турли долзарб масалалар бўйича мунозаралар бўлиб ўтди. Баъзи замонавий мавзуларда семинарлар бўлиб ўтиб, улар орасида “Аҳмадий мусулмон аёл қандай қилиб ваколатли ҳуқуққа эга бўла олади?” – деган мавзу ҳам бўлган.
Якуни
Қўшимча маълумот учун: press@ahmadiyya.org.uk
Манзил: 22 Deer Park Road, London, SW19 3TL UK
Tel/Fax: 020 8544 7613 Mob: 077954 90682
Email: press@ahmadiyya.org.uk
Press Secretary AMJ International
(Халқаро Аҳмадия Мусулмон Жамоати редакцияси котиби)