- صِرَاطَ الَّذِیۡنَ اَنۡعَمۡتَ عَلَیۡہِمۡ ۬ۙ غَیۡرِ الۡمَغۡضُوۡبِ عَلَیۡہِمۡ وَ لَا الضَّآلِّیۡنَ ٪﴿۷﴾1 : 7 Në rrugën e atyre që i bekove, që nuk tërhoqën zemërim dhe që nuk devijuan.Shpjegime
1) Besimtari i vërtetë nuk mjaftohet vetëm duke ardhur në rrugën e drejtë ose duke bërë disa vepra të mira. Ai ka synimin shumë më të lartë se kaq. Ai përpiqet të arrijë një pozicion, ku Zoti e bekon atë. Andaj, ai shikon shembujt e bekimeve Hyjnore që u janë dhënë të zgjedhurve të Zotit dhe inkurajohet prej tyre. Madje, ai nuk ndalet as me kaq, por përpiqet shumë dhe lutet, që të përfshihet në mesin e atyre që i ka bekuar Zoti. Këta të bekuarit janë përmendur në 4:70.
2) Fraza gajril-magdubi alejhim ve led-dal-lin është shpjegim plotësues (بدل) i frazës paraardhëse en’amte alejhim. Andaj, kuptimi është – na trego rrugën e të bekuarve, të cilët nuk shkaktuan zemërimin (Tënd) dhe që nuk devijuan (nga rruga e drejtë). Por dihet që të bekuarit nuk mund t’i përkasin asnjërës prej dy kategorive që janë përmendur këtu. Atëherë çfarë kuptimi mund të ketë lutja? Përgjigjja është që konteksti na tregon se kjo lutje është kolektive, pra për gjithë popullin. Një popull që fiton bekimet e Zotit, pas një kohe të caktuar, edhe mund të shkaktojë zemërimin e Zotit ose edhe mund të bëhet i devijuar, ose të dyja bashkë. Andaj, El-Fatiha na mëson të lutemi që ne të kemi bekimet e Zotit edhe në fillim, edhe në fund, dhe të mos ndodhë që me kalimin e kohës, nga populli i bekuar të kthehemi në njerëz që shkaktojnë zemërimin e Zotit ose që devijojnë nga rruga e drejtë. Pra, nuk është fjala thjesht për një individ, por siç e tregon edhe vetë lutja që është në shumës, bëhet fjalë për të gjithë ne si popull musliman. Si e tillë, kjo lutje do të ishte pikërisht për kohën pas Profetit s.a.v.s. dhe pas sahabëve të tij. Edhe vetë Hazret Profeti Muhammed s.a.v.s. kështu e shpjegoi, kur e pyetën – o i Dërguari i Allahut, cilët janë ata që tërhoqën zemërimin dhe ata që devijuan, dhe Profeti iu përgjigj – hebrenjtë dhe të krishterët. Ai gjithashtu tha – Ashtu siç këpuca i ngjan këpucës tjetër, edhe populli im patjetër do t’u përngjajë popujve të mëparshëm (Tirmidhi, nr. 2641). Shkurt, Profeti Muhammed s.a.v.s. e ka treguar se ata që tërhoqën zemërimin dhe ata që devijuan, ishte një profeci që do të ndodhte jo në kohën e tij, por pas tij, në kohën e rënies së muslimanëve. Kjo lutje natyrisht që paralajmëroi rrezikun, megjithatë, solli edhe shpresën, sepse lutja bëhet për diçka që mund të ndodhë dhe jo për diçka të pamundur. Aq më tepër një lutje e Kuranit, që kurrë nuk mund të jetë për diçka të pamundur. Andaj, lutja është edhe shpresëdhënëse se në një kohë kur muslimanët do të pësonin rënie, dhe një grup prej tyre nëse përpiqet të mos bëhet nga ata që tërhoqën zemërimin, e as nga ata që devijuan, përpjekja dhe lutja e tyre me ndihmën e Zotit do t’u sjellë sukses. Dhe kjo është shpresë e madhe për muslimanët.
Për të lexuar më gjerësisht komentim të kësaj sureje të bekuar, mund të lexoni librin “Komentim i Sures El-Fatiha”, nga Hazret Mirza Bashiruddin Mahmud Ahmed r.a., botuar në Tiranë, 2018.