Njohuria dhe forca e vullnetit për një reformë praktike

أشهد أن لا إله إلا الله وحده لا شريك لـه، وأشهد أن محمّدًا عبده ورسوله. أما بعد فأعوذ بالله من الشيطان الرّجيم.

 ]بسْمِ الله الرَّحْمَن الرَّحيم* الْحَمْدُ لله رَبِّ الْعَالَمينَ * الرَّحْمَن الرَّحيم * مَالك يَوْم الدِّين * إيَّاكَ نَعْبُدُ وَإيَّاكَ نَسْتَعينُ * اهْدنَا الصِّرَاطَ الْمُسْتَقيمَ * صِرَاط الَّذِينَ أَنْعَمْتَ عَلَيْهِمْ غَيْر الْمَغْضُوب عَلَيْهمْ وَلا الضَّالِّينَ[، آمين.

Pas recitimit të suresë El-Fatiha, Hazret Mirza Masrur Ahmedi, Kalifi i Pestë i Xhematit Musliman Ahmedia, Allahu e ndihmoftë fuqmisht, tha:

Para dy xhumave të fundit, kam mbajtur fjalime rreth reformës praktike duke iu referuar fjalimeve të Kalifit të dytë r.a. për të njëjtën temë. Kisha nënvizuar disa nga shkaqet që pengojnë reformën praktike, po kështu kisha treguar që nëse ne si xhemat duam të shënojmë progres në reformën tonë praktike, atëherë duhet të heqim këto barriera. Po ashtu kisha sqaruar që pengesat në veprat janë më të forta se sa ato që hasen në bindje. Dua ta shtjelloj më tej këtë temë.

Duhet të dimë mirë që misioni i Mesihut të Premtuar alejhiselam dhe qëllimi i ardhjes së tij nuk kufizohet vetëm me reformën e koncepteve të besimit. Ai ka sqaruar që “lidhja e njeriut me Zotin dhe reformimi i veprave gjithashtu janë të rëndësishme”, dhe ardhja e tij sillet rreth këtij qëllimi. Në të njëjtën mënyrë edhe përmbushja e të drejtave të njeri-tjetrit është një ndër qëllimet e tij dhe të gjitha këto aspekte lidhen ngushtë me praktikë dhe vepra. Duke kryer vepra te mirëfillta njeriu jo vetëm që përmbush të drejtat ndaj Krijuesit por edhe ato ndaj njerëzve të tjerë. Mesihu i Premtuar alejhiselam ka thënë:

“Mbani mend që vetëm fjalët boshe dhe llafazania nuk sjellin asnjë dobi derisa nuk shoqërohen me veprat.” Ndërsa në një vend tjetër ai tha: “Peshoni besimin tuaj. Vepra është stolia e besimit. Nëse nuk është e drejtë gjendja e praktikës së njeriut, atëherë i mungon edhe besimi.”

Pra, nëse në të vërtetë duam të japim ndihmën tonë në misionin e Mesihut të Premtuar alejhiselam dhe kemi dëshirë për ta përmbushur atë, atëherë kjo mund të arrihet vetëm nëse ne heqim të gjitha ato pengesa që nuk na lejojnë reformën praktike. Vetëm reforma e thellë në veprat tona mund të tërheqë vëmendjen e botës ndaj nesh, dhe kështu mund të kontribuojmë si një përkrahës dhe ndihmës në përmbushjen e misionit të Mesihut të Premtuar alejhiselam. Kështu që duhet të mendojmë sesi mund ta arrijmë këtë qëllim? Sigurisht që një ndër mjetet tona më të fuqishme në suksesin tonë mbetet reformë në veprat tona. Vetëm reformimi ynë do të na ngjallë atë forcë, me anë të së cilës ne mund të reformojmë të tjerët. Qëllimi i triumfit tonë nuk është as nënshtrimi i dikujt e as përmbushja e disa interesave materiale. Përkundrazi objektivi ynë madhor është që t’ia afrojmë botën Zotit të Lartësuar dhe të Dërguarit të Tij s.a.v.s. Por, nëse nuk qëndron asnjë dallim midis nesh dhe atyre, atëherë çfarë i duhet botës që të dëgjojë thirrjen tonë. Kështu që duhet të forcojmë fuqitë tona vepruese dhe të qëndrojmë palëkundshëm në atë gjendje. Ka ardhur koha që të influencojmë botën dhe jo që të influencohemi prej tyre. Sot kur bota tutet nga materializmi ndërsa ne duhet të mbajmë nën mbikëqyrje gjendjen tonë dhe në të njëjtën kohë duhet të çlirojmë veten nga ndikimi i botës. Po kështu duhet të lirojmë botën nga kjo gjendje e djallëzuar, sepse vetëm kështu ne dhe e gjithë bota mund të përmbushë të drejtën e Zotit të Lartësuar. Megjithatë kjo rrugë është mbushur me mina të rrezikshme. Ne duhet të zhvillojmë ato fuqi që mund të eliminojnë pengesa të tilla. Në përballje me botën, ne duhet të përcaktojmë disa rregulla dhe norma, të cilat duhet të zbatojë secili prej nesh dhe t’u përmbahet rreptësisht. Kjo kërkon që të flijojmë veten tonë dhe ofrojmë sakrifica të sinqerta, dhe nëse nuk kemi arritur këtë objektivë, ne nuk mund të përfytyrojmë për sukses.

Unë kam përmendur këtë, edhe në një fjalim të kaluar që bota është afruar aq shumë saqë është kthyer në një qytet, madje duhet thënë se në një lagje. Ashtu sikur virtyti i një vendi udhëton mijëra kilometra për të mbërritur në çdo shtëpi përmes medias elektronike, po kështu edhe ligësia e atij vendi gjithashtu ka hyrë në çdo shtëpi. Madje, nëse analizojmë në tërësi, atëherë del që koficienca e përhapjes së të keqes karshi përhapjes së të mirës është shumë herë më e lartë. Po kështu edhe standardet për të mirat dhe të këqijat gjithashtu kanë pësuar ndryshime. Diçka që atribuohet si e pamoralshme në shoqëri islame, nuk konsiderohet e tillë në shoqëri materialiste të cilën mund të quajmë edhe shoqëri jofetare. Pra, atë që ne pandehim si të keqe, trajtohet si e papërfillshme, madje në disa raste edhe e pëlqyeshme.

Hazret Kalifi II r.a. tregon shembullin e vallëzimit si një zakon në kulturën perëndimore. Në kohën e tij, vallëzimi nuk ishte aq i përhapur, madje ishin qendra të veçanta ku njerëzit shkonin për të vallëzuar. Ndërsa sot, përmes televizionit dhe internetit, disa shtëpi në emër të argëtimit janë kthyer në vatrat e kërcimit. Madje, vallëzimi është bërë një element i rëndësishëm edhe në disa festat familjare. Veçanërisht nëpër dasma bëhen kërcime vulgare në emër të dëfrimit dhe gëzimit. Çdo familje ahmediane duhet të distancohet plotësisht nga praktika të tilla dhe për këtë duhet kushtuar vëmendje të veçantë. Në kohën e Kalifit të dytë r.a. dukuria e kërcimit ishte përhapur në vendet perëndimore, ndërsa përpara një gjë e tillë konsiderohet e papëlqyer. Dalëngadalë njerëzit filluan ta përvetësonin atë. Përpara meshkujt dhe femrat kërcenin me duar të lidhura, pastaj filluan të kërcenin ballë përballë njëri-tjetrit, derisa u hoqën të gjitha distancat. Ndërsa sot në emër të kërcimit kanë kapërcyer çdo kufi banaliteti. Kërcimet e tilla sot bëhen me veshjet ekstravagante. Si vallë kërcimi mori këtë hov të madh dhe u përhap gjithandej? Vetëm sepse forcat që promovonin imoralitetin, pavarësisht kundërshtimit, vazhduan palëkundshëm punën e tyre, dhe shpërfillën të gjitha shqetësimet e botës. Pra, vetëm në këtë mënyrë ata arritën objektivat e tyre. Pakistani që pretendon se është vend me shumicë muslimane, gjithashtu në emër të lirisë dhe argëtimit po shfaq lakuriqësinë në ekran. Ligësia ka sunduar mendjet vetëm sepse ndoqi rrugëtimin e saj me qëndrueshmëri. Për t’i bërë ballë kësaj situate, nevojitet një strategji e mirëfilltë dhe sakrificë, por nëse na mungojnë këto dy, atëherë ne kurrë nuk ia dalim dot qëllimit. Andaj duhet të studiojmë imtësisht dhe të punojnë me përkushtim më të madh.

Tri parime për suksesin

Ne duhet të pajisemi me ato tipare, që mund të largojnë barriera të tilla, dhe që mund të na japin imunitet për t’iu përgjigjur veseve të tilla. Kalifi II r.a. shtjellon mjaft bukur këtë çështje. Ai thotë që njeriu mund të arrijë suksesin nëse ai u përmbahet këtyre tri parimeve. I. Vendosmëri, 2. Dije e saktë dhe e plotë dhe 3. Forcë për të vepruar. Në fakt vetëm dy janë forcat themelore, pra vendosmëria dhe forca për të vepruar. Ajo që gjendet midis tyre, d.m.th. njohuria e saktë dhe e plotë, ndikon tek dy forca të tjera. Pra, njohuria e saktë ndikon fuqishëm mbi vendosmërinë dhe forcën e të vepruarit.

Megjithatë, duhet të kemi parasysh që vetëm forca e vullnetit dhe ajo e të vepruarit janë dy faktorë themelorë që ndikojnë mbi reformën praktike. Për këtë qëllim duhet të përforcojmë forcën e vullnetit dhe të shërojmë të metat që gjenden në të vepruar. Ne mund të mposhtim sulmin e veseve, nëse kemi edhe vullnet për ta mposhtur atë. Ndërsa, edhe vendosmëria na shërben vetëm atëherë kur largojmë çdo mangësi që ka molepsur forcën e veprimit tonë. Pa bërë këtë, ne nuk mund të arrijmë reformën praktike. Kur ne analizojmë vendosmërinë dhe vullnetin tonë, shohim që kanë shumë pak mangësi, sepse për sa i përket dëshirës shumica dërrmuese e anëtarëve të Xhematit duan që të veprojnë me sinqeritet dhe dëlirësinë. Ata duan që të promovojnë porositë e Kuranit dhe të fitojnë afërsinë e Zotit të Lartësuar. Kalifi II r.a. sqaron këtë çështje duke thënë:

“Të gjitha këto gjëra vërtetojnë se vendosmëria jonë është e palëkundur, por akoma nuk arrijmë rezultate të dëshiruara. Kjo tregon se mund të jetë njëra prej dy gjërave. Ose veprat kërkojnë vendosmërinë e sinqertë, që na mungon. Megjithatë, ne kishim vendosmëri që duhej për të reformuar parimet dhe bindjet tona, andaj ne ndërmorën atë reformë, por vendosmëri që duhej për reformë në veprat na mungonte, andaj nuk arritëm të reformonim veprat tona. Ne gjithashtu duhet të pranojmë që edhe nënshtrimi ynë është i mangët. Ne mëtojmë se jemi të nënshtruar para Zotit të Lartësuar, ndërsa ky pohim nuk është i sinqertë, prandaj është paralizuar edhe forca e të vepruarit dhe nuk po pranon ndikimin e vendosmërisë. Pra, forca e veprimit është gozhduar dhe nuk po i gjunjëzohet ndikimit të vendosmërisë. Ose të gjithë faktorë mbështetës dhe ndihmës që nevojiten për ta realizuar këtë janë të mangët. Në një situatë të tillë, ne nuk mund të bëjmë asgjë derisa nuk e shërojmë forcën e të vepruarit nëpërmjet kontributit nga faktorët ndikues apo forca e vullnetit. Për shembull, kemi një nxënës, që lexon mësimin, por nuk mbanmend asgjë nga ai. Derisa nuk ia përmirësojmë kujtesën, ai nuk do të mbajë mend asgjë, pavarësisht sesa herë i mësojmë.

Pra, për të përforcuar kujtesën, ne duhet të zbulojmë arsyet, me qëllim që të kemi përcaktim të drejtë, përndryshe do të na duhej të ndryshojmë metodën e mësimdhënies. Në Pakistan, një pjesë e konsiderueshme e nxënësve përdorin metodën e të mësuarit përmendësh. Edhe pse e kuptojnë apo jo mësimin, ata mbajnë mend gjithçka fjalë për fjalë. Disa kanë mësuar libra të tërë në këtë mënyrë, dhe kur vijnë në Perëndim për të vazhduar shkollën e lartë, u duhet të përshtaten me sistemin arsimor të këtushëm. Këtu çdo temë duhet mësuar duke kuptuar plotësisht, prandaj disa herë studentë e përshtatin veten me sistemin perëndimor dhe shënojnë pika të larta, ndërsa disa herë studentët që shkëlqenin në vendet e tyre, kur vijnë këtu, fitojnë vetëm notat kaluese.

Në Rabuah, Pakistan për shkak të disa problemeve, shkollat e xhematit në vend që të lidheshin me administratën shtetërore, u lidhën me administrimin Aga Khan. Meqë mënyra e provimit ishte ndryshe, nxënësit janë ankuar se nuk po fitojnë aq pika që në përgjithësi kanë fituar në sistemin arsimor shtetëror. Madje ata nuk po arrijnë dot të përcaktojnë shkaqet e kësaj rënie. Pra, disa herë nuk është vetëm çështja e zgjuarsisë dhe inteligjencës, sepse edhe pse nxënësi të jetë i zgjuar, ai nuk i mbanmend dot mësimet. Pra, nuk është vetëm zgjuarsia, por ka edhe disa faktorë të tjerë. Por, nëse nxënësi është i prapambetur në shkollë, atëherë vështirësia është e dyfishtë. Ndryshojnë metodat e mësimdhënies. Këtu në Angli, ka shkolla të veçanta për nxënësit që nuk janë aq mirë në studime. Pra, trajtohen me metoda të posaçme, dhe pastaj kur shkëlqejnë në shkollë, kalojnë në shkollat normale.

Sidoqoftë, metodologjia gjithashtu krijon shqetësime, dhe nganjëherë nuk sjell rezultate të kërkuara, derisa nuk aplikohet metoda e duhur. Pra, edhe mendjet duhet t’i përshtaten metodës, e cila i përgjigjet asaj pune. Në të kundërt, nuk mund të arrihet suksesi.

Kështu që duhet të mbajnë sytë përqendruar në gjendjen e reformës sonë praktike. Duhet të analizojmë se pse vallë vullneti dhe qëllimi ynë i mirësisë nuk ndikon në atë pjesë të mendjes sonë, e cila luan rolin kryesor në reformën praktike të njeriut. Duhet të bëjmë përpjekje për të hequr këto barriera, që shfaqen përgjatë kësaj rruge. Ne gjithashtu duhet të ushtrojmë një kontroll të hollësishëm mbi gjendjen e nënshtrimit tonë ndaj Zotit. Duhet të shqyrtojmë edhe sasinë e mirëdashjes, sinqeritetit dhe besnikërisë sonë në të gjitha përpjekjet tona. Pra, janë dy lloj pengesash që hasen në reformën praktike. E para, luhatje në vendosmëri dhe e dyta dobësi në forcën e të vepruarit. Por, siç kam thënë më parë, midis këtyre të dyve, gjendet edhe një tjetër formë e mangësisë në reformën praktike, dhe ajo është dobësi në aspektin e njohurisë. Kjo ndikon në të dyja anët. Në jetën tonë praktike, shohim që vullneti dhe veprat të dy i referohen njohurisë. Fjala bie, nëse dikush nuk ka dijeni që një hordhi prej një mijë ushtarësh do të mësynë shtëpinë e tij, por di vetëm kaq se dikush do ta sulmojë atë, një apo dy persona, atëherë ai do të marrë masat mbrojtëse sipas mendimit të tij. Por, nëse di që janë plot një mijë ushtarë që do të hidhen në sulm, atëherë ai do të përgatitet në mënyrë tjetër. Kështu që parregullsia mund të mbetet në varësi të mungesës së informacionit, ndërsa nëse informacioni është i saktë, atëherë ky ia shton forcën e vullnetit. Nganjëherë njeriu tenton të ngrejë diçka duke kujtuar se është e lehtë, ndërsa ajo del e rëndë, dhe nuk arrin ta ngrejë. Por, kur mëson se sa e rëndë është ajo, atëherë harxhon më shumë forcë e më shumë fuqi, ndryshon metodën e ngritjes dhe në fund e ngre. Pra, herën e dytë nuk i erdhi forca e shtuar, por ngaqë tashmë kishte njohuri, andaj ai ushtron forcë në sasinë e duhur dhe arrin qëllimin.

Ne kemi aftësi të dhuruar nga Zoti. Dhe kur aftësia e forca jonë përdoren drejt, atëherë zgjidhet çdo çështje kollaj. Nëse aftësia nuk përdoret në mënyrë të drejtë, atëherë njeriu pëson edhe humbje. Prandaj i njëjti parim duhet aplikuar edhe në aftësinë e të vepruarit dhe në dobësinë e saj. Për këtë nevojitet që të zgjerojmë edhe njohurinë tonë, dhe duke përdorur forcën e duhur mund të mposhtim vetitë tona negative.

Kalifi II r.a. tregon që Zoti i Lartësuar e ka pajisur çdo njeri me forcën e përqasjes. Pra, çdo njeri mund të krahasojë midis dy dukurive, dhe mund të nxjerrë përfundimin që kjo punë kërkon kaq forcë. Meqë e gjithë forca e njeriut nuk gjendet vetëm në krah, por ka edhe në mendje, andaj kur nuk e kryen dot punën në përpjekjen e parë, siç ishte shembulli i peshëngritjes. Kur njeriu nuk e ngre dot peshën, atëherë mendja e njeriut i çon komandë për të ushtruar më shumë forcë, dhe kur vjen forca e shtuar atëherë pesha ngrihet lehtësisht. Edhe forca e krahasimit vjen nga njohuria, qoftë e brendshme apo e jashtme. Nga njohuria e brendshme, nënkuptohet shqyrtim dhe përvojë, ndërsa nga njohuria e jashtme referohen zërat e jashtëm që bien në vesh. Në shembullin e një sulmi të mundshëm, zërat dhe zhurmët e jashtme alarmojnë njeriun, ndërsa në shembullin tjetër, do të gjykojë aftësia krahasuese e njeriut. D.m.th. ajo i tregon njeriut, se meqë nuk e ngrite dot peshën në përpjekjen e parë dhe kishte ushtruar më pak forcë, por ngaqë pesha është dhjetë kilogram, prandaj forca e ushtruar duhet t’i përgjigjet asaj peshe. Nëse njeriu ngrihet për të zbatuar këtë metodë duke mbajtur parasysh këtë parim, atëherë aftësia e tij krahasuese gjykon që ai duhet të ushtrojë më shumë forcë. Disa herë për shkak të mungesës së informacionit të saktë, njeriu nuk arrin dot të reformojë veprat e tij, dhe aftësia e tij krahasuese për shkak të pamjaftueshmërisë së njohurisë, nuk e njofton tamam sesa forcë i duhet për të ndërmarrë reformën praktike. Kështu që forca krahasuese e alarmon njeriun, por për shkak të mungesës së njohurisë e bën edhe të pakujdesshëm.

Pra, aftësia krahasuese vepron vetëm atëherë, kur njeriu fiton njohuri rreth diçkaje, dhe falë kësaj njohurie, kjo aftësi ia tregon mënyrën e veprimit. Ndërsa nëse njeriut i mungon njohuria atëherë ai s’mund ta kryejë atë punë. Madje në këtë gjendje, ai kryen edhe disa mëkate. Një fëmijë që rritet midis personave që kryejnë vazhdimisht mëkate dhe gjithmonë thonë që njeriu s’mund të mbijetojë pa gënjeshtër, atëherë ai sigurisht ndikohet prej tyre.

Dua të shtjelloj edhe një çështje tjetër që lidhet me azilkërkuesit që vijnë këtu në Angli. Nuk e di përse, shumica prej tyre kanë mendim të ngulitur që derisa nuk sajojnë disa histori të gjata dhe të rreme, nuk mund të pranohen kërkesat e tyre. Unë kam thënë në mënyrë të përsëritur që nëse kërkesa të jetë e shkurtër dhe e drejtë, atëherë ajo pranohet më shpejt. Unë kam mjaft raste. Shumë persona më kanë treguar që kishin rrëfyer pranë autoritet vetëm fakte të vërteta dhe të shkurta, dhe kërkesa e tyre u miratua brenda disa ditëve. Mjafton të tregojnë vetëm kaq se ne nuk mund të durojmë më këtë trysni dhe shtypje mendore. Ne dhe familja jonë për asnjë çast nuk kemi qetësi. Nuk mund të shkojmë në shkollë, dhe nëse shkojmë ata na shqetësojnë me lloj-lloj mënyrash. Janë mjaft fakte të tjera që mund të përmenden. Shumica e kërkesave aprovohen vetëm për këto arsye. Andaj, duhet t’i përmbahemi gjithmonë së vërtetës, dhe të mbështetemi vetëm te Zoti.

Kur këta njerëz, u tregojnë fëmijëve të tyre se çfarë tregimesh të fabrikuara dhe të trilluara i kishin rrëfyer gjykatësit, atëherë edhe fëmijët mendojnë se nuk ka asgjë të keqe në gënjeshtër. Po të mos kishim gënjyer, gjykatësi nuk do të miratonte kërkesën tonë. Pra, kjo u forcon mendimin që vetëm gënjeshtra është çelësi i të gjitha sukseseve. Ata kujtojnë se kush i përmbahet fjalës së vërtetë sot.

Pra, ky mendim fillon të ngulitet në mendjen e fëmijëve se në këtë kohë, nuk mund të arrihet suksesi pa gënjeshtër. Të gjitha këto mendime të gabuara, përforcohen në mendjet e fëmijëve përmes bisedave të të mëdhenjve të tyre. E gjithë njohuria e tyre tashmë sillet rreth këtij mendimi që gënjeshtra nuk qenka aq e keqe. Për sa i përket pasojës, që rrjedh nga ky mendim është që sa herë që ky fëmijë gjendet në një situatë ku i duhet të gënjejë, ai do t’i drejtohet aftësisë së tij krahasuese për të nxjerrë vendimin, ndërsa ajo do të gjykojë që rreziku është shumë i madh, andaj gënjej sepse nuk ka asgjë të keqe në të.

Po kështu është edhe përgojimi. Fëmija nëse gjendet në një ambient ku të gjithë përgojojnë, atëherë rastin kur i duhet të përgojojë, ai kujton se ai do të ketë nëse përgojon, ndërsa aftësia e tij krahasuese i drejtohet duke thënë: të gjitha rreth teje merren me përgojime, dhe nuk ka asnjë zarar nëse përgojon ti. Pra, është një mëkat dhe me përgojim nuk bëhet kiameti. Në një fjalim mbajtur së fundmi, është përmendur që një ndër pengesa të mëdha në reformën e praktikës sonë është ky mendim që disa gjynahe janë të mëdha ndërsa disa janë të vogla. Nëse dikush bën ato gjynahe të vogla, atëherë nuk është se ka diçka të madhe. Por me kalimin e kohës, këto gjynahe të vogla nguliten aq thellë në karakterin e njeriut, se zor të hiqen.

Njeriu ndonëse gëzon aftësinë për të krahasuar situatat, por për shkak të këtij keqinformimi që ai trashëgon nga shoqëria, njeriu nuk ka aq fuqi që të mposhtë mëkatet. Ashtu siç kam treguar në shembullin e peshëngritjes. Forca e pamjaftueshme nuk arriti ta ngrinte atë peshë, por kur mendja kërkoi forcën e shtuar, atëherë e njëjta dorë arriti ta mbante atë peshë. Nëse forca krahasuese e njeriut nuk do t’i çonte njeriut këtë komandë, atëherë ai s’do ta ngrinte atë peshë. I njëjti parim vepron edhe karshi mëkateve. Njeriu ka fuqi për të neutralizuar sulmin e mëkateve, por kur ai përballet me mëkatet, dhe aftësia e tij krahasuese i thotë që ai mëkat nuk përbën asnjë rrezik dhe është i papërfillshëm, madje bërja e atij mëkati sjell dobi, atëherë mendja kurrë nuk do të dërgojë forcën e duhur për ta eliminuar atë mëkat. Kështu dalëngadalë fishket vendosmëria e tij kundër mëkateve dhe ai fiton një guxim për t’i kryer ato. Pra, reforma e veprimit kërkon përforcimin e këtyre tri tipareve.

Ajo kërkon së pari përforcimin e vendosmërisë, pasurimin e diturisë dhe fuqizimin e forcës së të vepruarit. Duhet të kemi parasysh që pasurimi i diturisë është pjesë e forcës së të vepruarit apo të vendosmërisë, sepse vullneti përforcohet nga zgjerimi i njohurisë, ose mund të themi që ajo i jep forcë shtytëse vullnetit të njeriut. Në mënyrë të përmbledhur mund të themi që për një reformë të thellë praktike na nevojiten tre elemente: 1. Forca e vullnetit e cila mund të realizojë vepra të mëdha. 2. Njohuria e mjaftueshme që të ndërgjegjësojë vullnetin tonë për të gjykuar drejt midis të keqes dhe të mirës, dhe të mbështesë të drejtën e të nxisë për ta zbatuar atë, e jo që njeriu të humbë shansin duke mbetur në injorancë. 3. Forca e aftësisë vepruese që do të thotë që gjymtyrët tona të veprojnë sipas qëllimit tonë të sinqertë, dhe jo sipas interesave të ulëta, dhe ta mos kundërshtojë atë.

Këto parime janë mjete për të shpëtuar dikë nga kthetrat e mëkatit dhe t’i shërbejnë atij si pikënisje për reformën e veprave. Duhet të shndërrojmë vullnetin tonë në atë lider, i cili nënshtron të tjerët para urdhrit të tij me anë të fuqisë, forcës dhe parimeve, dhe nuk e lejon askënd ta kundërshtojë atë. Duhet të heqim dorë njëherë e mirë nga përkufizimet tona për mëkatet e vogla, dhe nuk duhet t’i lejojmë të sundojnë mendjet tona. Njohuri e drejtë mund të na mbrojë nga dështimet që rrjedhin prej të metave të aftësisë krahasuese. Unë kam dhënë shembull për këtë që shqisat e njeriut pushojnë së vepruari. Njeriu mbërthehet në një pozicion midis mëkateve të vogla dhe të mëdha, dhe kështu i ikën shansi i reformës. Disa herë për shkak të mungesës së njohurisë, aftësia gjykuese e njeriut nuk vepron e as nuk e drejton njeriun. Kështu që kur njeriu do të fuqizojë forcën e tij vepruese, atëherë ajo do t’i përgjigjet në sinkronizim çdo shenje sado të vogël. Kalifi II r.a. nënvizon këtë pikë duke thënë:

“Dobësitë që shfaqen në forcën vepruese janë dy lloj: ato reale dhe joreale. Jorealja është atëherë kur ekziston aftësia, por për është ndryshkur nga vese të tjera të këqija. Ndërsa reale janë ajo kur kjo aftësi për shkak të mospërdorimit të gjatë, bëhet gati si të vdekur. Duke qenë e tillë, ajo kërkon ndihmën dhe përkrahjen e jashtme që të ripërtërihet. Shembulli i dobësive joreale i ngjan atij personi që ka fuqi për të ngritur lehtësisht një peshë prej gjysmë kuintal, por meqë nuk ka punuar për një kohë të gjatë, kur i jepet një punë e tillë, ai shpreh shqetësimin. Por, nëse ai do të shtyjë veten, atëherë sigurisht do ta ngrejë atë peshë dhe do t’ia arrijë qëllimit. Për sa u përket dobësive reale, ato i ngjanë atij personi, i cili për shkak të mospunimit për një kohë të gjatë, tashmë nuk ka më fuqi për të ngritur më shumë se 10-20 kile. Nëse i kërkohet të ngrejë më shumë peshë, atëherë do të na duhej të japim edhe ndihmës. Duhet të zbulojmë metoda të reja të reformës. Duhet t’i stimulojmë forcën e vullnetit dhe aftësinë vepruese. Pra, derisa mungon fuqia, duhet të kërkojmë ndihmë nga mjete të jashtme. I njëjti rregull vlen edhe për reformën e veprave. Njerëzve të ndryshëm u nevojiten ilaçe të ndryshme. Një ilaç nuk mund t’i shërbejë çdosecilit. Disa kanë nevojë për të ringjallur forcën e vullnetit, disa kanë nevojë për të rilindur forcën vepruese, ndërsa disa kur kanë peshë të rëndë dhe u mungon forca, kërkojnë ndihmën e jashtme. Në këtë rast shoqëria duhet t’u vijë në ndihmë. Xhemati dhe organizatat simotra duhet të luajnë rolin e tyre.

Pra, duhet t’u kushtojmë vëmendje këtyre porosive të çmuara. Duhet të formojmë këto tipare në karakterin tonë. Duhet të përforcojmë forcën tonë të vullnetit dhe forcën e të vepruarit, me qëllim që të përmbushim qëllimin e ardhjes së Mesihut të Premtuar alejhiselam. Duhet të bëjmë përpjekje që të mos ndryshkin aftësitë tona që na ka dhuruar Zoti. Insha Allah do ta zgjeroj këtë temë në fjalimet në vazhdim. Në fund, dua të paraqes disa porosi të Mesihut të Premaur alejhiselam. Ai thotë:

“Të kërkosh përmirësim prej Zotit dhe të mundohesh për këtë është rruga e besimit.”

Pra të kërkosh reformim prej Zotit, të përforcosh vullnetin tënd me anë të lutjes, të harxhosh forcat e tua në këtë drejtim është manifestimi i vullnetit dhe i forcës vepruese. Kur ky manifestim arrin shkallën më të lartë, atëherë njësohet me besim, dhe në këtë fazë çdo veprim që bën njeriu, e bën duke synuar kënaqësinë e Zotit. Pastaj ai thotë:

“Tregoni vetëm shembullin tuaj praktik. Ai duhet të ketë një shkëlqim, që ta pranojnë të tjerët. Derisa nuk ka tërheqje, askush nuk do ta pranojë. Derisa ju mungon dëlirësia dhe shkëlqimi në shpirt, askush nuk do të interesohet për ju. Derisa ju nuk pajiseni me këto virtyte e morale, ju nuk mund të arrini asgjëkund.”

Pra, reforma e gjendjes praktike kërkon përpjekje të vazhdueshme dhe një përkujdesje të veçantë. Çdo musliman ahmedian duhet të orvatet për ta përmbushur këtë qëllim, që të quhemi musliman të vërtetë. Allahu na mundësoftë.

Pas faljes do të udhëheq një xhenaze në mungesë. Kjo është xhenazja e të nderuarit Master Meshrik Ali sahibit, të Kalkutës, Indi. Ai ndërroi jetë më 3 janar 2014 në moshën 80 vjeçare. Inne lil-lahi ue inne ilejhi raxhiun. (Ne jemi të Allahut dhe tek Ai do të kthehemi).

Ai ishte i sëmurë prej një viti. Djali i tij e mori me vete në Japoni për ilaç. Kishte pasur pak përmirësim, andaj kishte vajtur te vajza e tij që jeton në Kadijan. Ai u anëtarësua në xhemat në vitin 1965, dhe që prej asaj kohe deri në çastin e fundit të jetës, mbeti i angazhuar në thirrje ndaj Islam-ahmediatit. Periudha e kontributeve të tij vetëmohuese zgjatet në 48 vjet. Shërbeu si sekretar i thirrjes, kryetar i të rinjve, kryetar i organizatës Ansarullah, z/v Amir dhe pastaj Amir i Kalkutës, dhe pastaj për një kohë të gjatë përmbushi detyrën e tij si amir provincial i Bengalit dhe Asamit. Kujdesej edhe për çështjet e përhapjes së xhematit në Nepal dhe ishte anëtar i bordit të Uekfi xhedidit në Kadijan.

Ai me shumë përkushtim botonte revistën “el-Bushra” (d.m.th. lajmi i gëzueshëm) dhe pastaj e dërgonte vetë me postë.

Naziri Ala Kadijan Muhammed Inam Ghori shkruan se “kam bërë shumë udhëtime me të në Bengal e Asam. Nuk frikësohej aspak të organizonte mbledhje dhe të mbante fjalime në rrethanat aspak të favorshme. Tri herë Allahu i Lartësuar na shpëtoi në kushtet shumë të rrezikshme. Ndonëse makinat dhe plaçkat u shkatërruan, por asnjëri nga anëtarët nuk pësoi asnjë dëm. Na printe guximshëm në vende të rrezikshme. Duke udhëtuar me të, ne bisedonim për mbështetjen e Zotit të Lartësuar shfaqur në ato vende. Shumë nga degët e xhematit në Bengal e Asam u themeluan gjatë kohës së tij. Ishte njeri shumë i guximshëm, me bindje të palëkundshme dhe i thjeshtë. Ishte anëtarësuar në sistemin e testamentit, dhe është varrosur në Bahishti Mekbera. Ka lënë pas tri vajza dhe tre djem. Njërin prej djemve mbase e njeh çdo anëtar i xhematit, pra Ismatullah sahibin që këndon ilahije në Xhelsa Salana apo në ekranin e MTA-së. Allahu ia lartësoftë shkallët shpirtërore dhe u mundësoftë edhe pasardhësve të tij të ecin mbi gjurmët e virtyteve të tij. Amin